مثلث ناکارآمدی سازمان و شبکه تعاونی‌های روستایی ایران

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، احمد حق پژوه در یادداشتی درباره عملکرد سازمان تعاون روستایی ایران نوشت: درباره هنوز هم چنانچه از پدران و روستازادگان نسبتاً سالخورده در مورد جایگاه و عملکرد تعاونی‌های روستایی در سال‌های آغازین شکل‌گیری آن‌ها در دهه ۱۳۴۰ شمسی و کمی بعد از آن پرس‌وجو کنید، قطعاً به این نتیجه می‌رسید که این شبکه در بدو تشکیل، به خوبی توانسته بود به نقش حمایتی و پشتیبانی خود از کشاورزان و روستاییان جامه عمل بپوشاند.

در اختیار گذاشتن وام‌های ضروری جهت رفع مشکلات مالی و احتیاجات روزمره کشاورزان (حتی بدون مراجعه و حضور آن‌ها در تعاونی)، تهیه و واگذاری ماشین‌آلات و ادوات مورد نیاز روستاییان با تسهیلات بسیار مناسب، بازاررسانی محصولات کشاورزی به‌نفع دهقانان، کشت یکپارچه و استحصال سود مازاد برای کشاورزان در حوزه عمل شرکت‌های سهامی زراعی و ارائه آموزش‌های متعدد در زمینه شیوه‌های نوین کاشت، داشت و برداشت و نظایر آن، نشانه‌هایی از ظهور نظام جدید بهره‌برداری و جایگزینی آن با شیوه کهنه ارباب‌رعیتی و آثاری ماندگار از نسل اولیه تعاونی‌ها و تشکل‌های روستایی و کشاورزی کشور بوده که در خاطرات جامعه روستایی ما به روشنی تمام نقش بسته و به یادگار نشسته ‌است.

ولی بعد از آن دوران درخشان، اکنون پرسش اساسی بسیاری از کشاورزان و روستاییان و حتی دیگر اقشار شهری و غیر روستایی در ارتباط با پدیده‌ای به نام تعاونی‌های روستایی این است که حقیقتاً چرا این شبکه مفید و کارآمد، طی دهه‌های اخیر جای خود را به مجموعه‌ای نامأنوس و غیرتأثیرگذار در حیات کشاورزی و روستایی ایران داده و مدت‌هاست از آن شکوه نخستین اثری باقی نمانده است؟

متأسفانه بسیاری از اظهارنظرهای افراد گوناگون اعم از مسئول و غیره، درباره آسیب‌شناسی این مقوله تاریخی با بیش از ۶۰ سال سابقه حضور در سپهر اقتصادی و اجتماعی روستاهای کشور، فاقد عنصر شناخت و اصالت پژوهشی بوده و غالباً در پرداختن به ریشه‌های مسائل مبتلابه آن عاجز و ناتوان بوده‌اند. آنچه اخیراً به انگیزه‌های اینجانب در انجام مطالعات میدانی و روشنگری‌های مربوط به سازمان و شبکه تعاونی‌های روستایی و کشاورزی افزوده، آنست که مدیریت کنونی سازمان، درحالی مدعی تلاش بی‌سابقه درجهت بهبود عملکرد و منزلت بخش تعاونی‌ شده که براساس تحقیقات مرکز پژوهش‌های مجلس و به گواه مدیران بسیاری از تعاونی‌ها و تشکل‌های ذی‌ربط نه تنها تحولی در این حوزه رقم نخورده، بلکه بر وخامت وضعیت این شبکه نیز افزوده شده است.

ناگفته پیداست که علی‌الاصول هیچ یک از کاستی‌های اجتماعی نمی‌تواند علت تک‌بعدی داشته باشد، بلکه قاعدتاً مجموعه‌ای از عوامل البته به درجات و مراتب اثر مختلف، بستر و دلایل نارسایی‌ها و مشکلات به حساب می‌آیند. از این‌رو در مسئله ناکارآمدی سازمان و شبکه تعاونی‌های روستایی نیز به سه عنصر محوری و تعیین‌کننده بر می‌خوریم که آن را به مثلث ناکارآمدی این جریان تعبیر کرده‌ام.

انتهای پیام/4141