برگزاری نشست‌های «وب‌یاد کرونا» برای ثبت تاریخ شفاهی کرونا/ تفاوت خاطره‌نویسی با تاریخ شفاهی چیست؟

به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاه و سیاست گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، با توجه به فرمایشات رهبر معظم انقلاب در روایت جهاد مقابله با کرونا، همانند آنچه شهید آوینی نسبت به دفاع مقدس انجام داده‌اند، دکتر طهرانچی به دانشگاه آزاد اسلامی واحد هنرهای اسلامی-ایرانی استاد فرشچیان مأموریت داده است که نسبت به ثبت تاریخ شفاهی دانشگاه به‌ویژه در محورهای هنرهای اسلامی-ایرانی، هنرهای مردمی، وقایع‌نگاری و خاطره‌نگاری و تشکیل دبیرخانه دائمی اقدام کند.

همچنین شیوه‌نامه اجرایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد هنرهای اسلامی-ایرانی استاد فرشچیان در تاریخ ۱۳۹۸/۰۹/۲۴ از سوی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ شده و در بخشی از این شیوه‌نامه به پژوهش در آراء، آثار و تجربیات هنرمندان و هنرهای اسلامی-ایرانی و مستندسازی و تجلیل از آثار هنری و با توجه به اهمیت و ضرورت ثبت و تدوین «تاریخ شفاهی» در محورهای هنرهای اسلامی-ایرانی، هنرهای مردمی، وقایع‌نگاری و خاطره‌نگاری اشاره شده است.
برای جویا شدن از مستندنگاری کرونا و ثبت تاریخ شفاهی با بهنوش شمس‌الهی، دبیر پروژه تاریخ شفاهی هنرهای سنتی ایران و وب­یاد کرونای دانشگاه آزاد اسلامی واحد هنرهای اسلامی-ایرانی استاد فرشچیان به گفتگو نشسته‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:

بیشتر بخوانید:

ثبت خاطرات کرونایی برای جلوگیری از تکرار هزینه در بیماری‌های بعدی/ تشریح اقدامات دبیرخانه ثبت تاریخ شفاهی هنر در واحد فرشچیان

آغاز فعالیت دبیرخانه ثبت تاریخ شفاهی کرونا در واحد فرشچیان/ مستندنگاری فلسفی و ادبی از تجربیات کرونایی مردم

برگزاری نشست‌های «وب‌یاد کرونا» برای ثبت تاریخ شفاهی کرونا

آنا: با توجه به سخنان مقام معظم رهبری درباره روایت جهاد مقابله با کرونا و ابلاغیه رئیس دانشگاه آزاد اسلامی درباره ثبت تاریخ شفاهی دانشگاه، درباره مستندنگاری کرونا توسط واحد فرشچیان توضیح بفرمایید.

شمس‌الهی: دانشگاه آزاد اسلامی واحد هنرهای اسلامی-ایرانی استاد فرشچیان پیرو سخنان مقام معظم رهبری در خصوص ضرورت ثبت جزئیات جهاد عظیم مردمی در مقابل کرونا به صورت گفتار، نوشتار و خلق آثار هنری و همچنین در پی ابلاغ دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، مجموعه فعالیت­‌هایی را در دستور کار خود قرار داد که یکی از آن‌ها تهیه مجموعه مصاحبه‌­هایی با هنرمندان و پزشکان است که در قالب «وب­یاد کرونا» به‌صورت زنده در صفحه اینستاگرام این واحد (oh.farshchianuniversity) هر هفته برگزار می­‌شود.

نخستین مصاحبه تاریخ شفاهی با استاد نگارگری، علی‌اصغر تجویدی برگزار شد و دومین مصاحبه تاریخ شفاهی با یکی از اساتید به نام ابراهیم حقیقی که طراح گرافیک، عکاس و نقاش است در روز دوشنبه مورخ ۱۹ خرداد 99 ساعت 20 برگزار می‌شود.

واحد استاد فرشچیان با همکاری فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران از تابستان ۱۳۹۸ پروژه تاریخ شفاهی هنرهای سنتی ایران را در دست اجرا داشت که مواجهه با پاندمیک کرونا و لزوم رعایت پروتکل‌­های بهداشتی فعلاً این پروژه معلق نگه داشته شده است.

اما به همت ریاست واحد فرشچیان در حال راه‌اندازی دبیرخانه تاریخ شفاهی هستیم و امیدواریم که تا پایان تیرماه این دبیرخانه راه‌اندازی و افتتاح شود. قطعاً راه‌اندازی این دبیرخانه کمک خواهد کرد تا برنامه‌های تاریخ شفاهی این واحد به شکل متمرکزتری در مسیر پیشرفت و تعالی حرکت کند.

تفاوت خاطره‌نویسی با تاریخ شفاهی چیست؟

آنا: برای اینکه از تجربیات تلخ و شیرین کرونا عبرت بگیریم تا در حوادث بعدی از آن استفاده کنیم و باعث جلوگیری از خطاهای گذشته شود، نیازمند ثبت خاطرات به‌صورت ادبی و سپس خلق آثار هنری هستیم. این موضوع را چگونه تحلیل می‌کنید؟

شمس‌الهی: در اینجا لازم می­دانم تا به نکته‌­ای مهم اشاره کنم و آن تفاوت بین خاطره (خاطره‌نویسی و خاطره‌گویی) و تاریخ شفاهی است. اگر چه هردو به‌نوعی روایت محسوب می‌شوند اما تفاوتی اساسی میان آن‌ها وجود دارد که باید مورد توجه قرار بگیرد و آن، این است که محصول خاطره‌نویسی و خاطره‌نگاری، فردی و محصول تاریخ شفاهی، جمعی است. از این جهت شاید بتوان گفت نتایج حاصل از مصاحبه­‌های تاریخ شفاهی که بر اساس گفتگوی میان دو فرد (مصاحبه‌گر و مصاحبه‌شونده) و نیز سؤالات هدفمند (با جنبه فردی و اجتماعی) انجام و نهایتاً گزارشی از آن ارائه می‌شود، قابلیت استناد­پذیری بیشتری در برنامه‌­ریزی­‌ها و سیاستگذاری‌­های آتی در مواجهه با یک پاندمیک می‌تواند داشته باشند.

در همین راستا نیز در خصوص خلق آثار هنری که به‌نوعی روایت تصویری است، می‌توان اینگونه استدلال کرد که همواره آثار هنری که بر اساس مطالعات فرهنگی و اجتماعی و با روحیه جمعی خلق می­‌شوند، دوام و بقای آن‌ها بیش از آثاری است که تنها یک ایده فردی را منتقل می­‌کنند.

برای مثال، معماری سنتی ایران همواره مورد ستایش همگان از پیر و جوان بوده و علت آن توجه و تعهد معماران گذشته به اصول و شاخصه­‌هایی بوده که ریشه در باورهای جمعی داشته است. به همین دلیل جوان امروز نیز با آن فضا به راحتی ارتباط برقرار می­‌کند و به آن حس تعلق دارد اما وقتی معماری بدون توجه به باورهای جمعی و فرهنگ عمومی جامعه اقدام به خلق یک اثر معماری می­‌‌کند، نمی­‌توان انتظار نماد یا نشانه شدن از آن اثر را داشت.

بنابراین خیلی مهم است که در فرآیند ثبت و ضبط خاطرات، تجارب و آموخته­‌های افراد از دوران کرونا به هر دوجنبه زندگی افراد (فردی و جمعی) توجه داشته باشیم تا بتوانیم آن را در حافظه جمعی جامعه حفظ و حراست کنیم و ضمن انتقال به نسل‌های آینده در برنامه‌های توسعه کشور از آن‌ها بهره بگیریم.

مرکز آفرینش هنرهای اسلامی-ایرانی در واحد فرشچیان راه‌اندازی می‌شود

آنا: چگونه می‌توان از ظرفیت بالای دانشگاه آزاد اسلامی واحد استاد فرشچیان برای روایت جهاد مقابله با کرونا مانند شهید آوینی استفاده کرد؟

شمس‌الهی: همان‌طور که می‌دانید در بهمن‌ماه 1398 کارگاه دو روزه خلق آثار هنری تحت عنوان «سرو بلند انقلاب اسلامی» پیرامون ابعاد زندگی و شهادت سپهبد شهید قاسم سلیمانی در واحد هنرهای اسلامی ایرانی استاد فرشچیان برگزار شد و هنرمندان در رشته­‌های نگارگری، نقاشی و خوشنویسی اقدام به خلق آثار کردند. این اقدام موجب شد تا داستان رشادت­‌های سردار سلیمانی به تصویر کشیده شود و در ذهن‌ها برای همیشه باقی بماند.

این موضوع پتانسیلی بود که در واحد استاد فرشچیان وجود داشت و در روایت شهادت سردار سلیمانی به موقع به کارگرفته شد و نتیجه‌ای ماندگار را رقم زد. به‌همین خاطر واحد استاد فرشچیان در تلاش است تا در کنار دبیرخانه تاریخ شفاهی، مرکز آفرینش هنرهای اسلامی-ایرانی را نیز که در ره‌ نگاشت واحد نیز به آن تأکید شده است، راه‌اندازی کند.

از اهداف این مرکز می­‌توان به بازخوانی و بازآفرینی ن­مایه­‌های فرهنگ ایرانی-اسلامی در خلق آثار هنری به منظور انتقال این میراث کهن به نسل‌­های آینده در روایتی مصور، تشویق هنرمندان و حمایت از آنان در خلق آثار هنری پژوهش‌محور و تقویت مضامین ایرانی-اسلامی برگرفته از متون ادبی و دینی در خلق آثار هویت‌دار اشاره کرد.

انتهای پیام/4118/