وقتی مجری تلویزیون «مواسات» را مساوات می‌خواند یعنی آن را جدی نگرفته‌ایم!/ «توسعه خودی» از نگاه شهید مطهری همان«مواسات» است

به گزارش خبرنگار حوزه آیین و اندیشه گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا چهاردهمین همایش «حکمت مطهر» با محوریت «قرآن، همیاری و مواسات مؤمنانه» پیش ازظهر امروز در دانشگاه صدا و سیما برگزار شد.

در ابتدای این همایش که به صورت زنده از شبکه چهار سیما و صفحات دانشگاه صدا و سیما در فضای مجازی  پخش می‌شد، شهاب اسفندیاری رئیس این دانشگاه  ضمن خیرمقدم به مدعوین و شرکت‌کنندگان در این جلسه گفت: از اساتید محترمی که در این شرایط سخت کرونایی و با وجود  تعطیلی دانشگاه‌ها به دعوت ما پاسخ مثبت دادند صمیمانه سپاسگزارم. در چهل و یکمین سالروز شهادت استاد شهید مرتضی مطهری  در این گردهمایی  گوشه هایی از آثار و اندیشه‌های استاد را مرور خواهیم کرد.

وی اظهار کرد: یکی از دغدغه‌های شهید مطهری، بحران معنویت در جوامع مدرن و بحث اخلاق بود. شیوع ویروس کرونا این دغدغه را برای ما بیشتر آشکار کرد که در وضع کنونی جهان و بشر تأمل بیشتری داشته باشیم.به این بپردازیم که چگونه می‌توان ارزش‌های اخلاقی را احیا کرد.

 اسفندیاری افزود: جمع بندی شهید مطهری این بود که مهم‌ترین عامل در احیای ارزش‌های اخلاقی، در نظرگرفتن عزت و کرامت بشری است. ایشان با اشاره به قیام امام حسین (ع)  بر این بنیان فکری تأکید داشتند. خدا را شکر در یکی دو ماه اخیرهمین نگرش را در جامعه خودمان شاهد بودیم و دیدیم که برای رفع مشکلات ناشی از کرونا چه اقدامات خوب و خودجوشی از سوی مردم صورت گرفت.

رئیس دانشگاه صداوسیما عنوان کرد: این همان مبنایی است که جامعه آرمان‌خواه و دینی را شکل می‌دهد که مقام معظم رهبری هم در پیام روز گذشته خودشان به مناسبت روز معلم بر آن تأکید داشتند.

حجت الاسلام سید مصطفی میرلوحی دیگر سخنران این همایش بود. عضو هیأت علمی دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد دانشگاه امام صادق (ع) با اشاره به این که مفهوم «مواسات» که از سوی مقام معظم رهبری مطرح شده موضوع بسیار مهم و تأثیرگذاری برای ابعاد مختلف جامعه است گفت: متأسفانه این مفهوم آن گونه که شایسته است از سوی نهادهای علمی و تبلیغی ما تبیین نشده است؛ حتی من چندی پیش دیدم که یکی از مجریان تلویزیون از تلفظ آن هم ناتوان بود و به‌اشتباه «مواسات» را «مساوات»  بیان می‌کرد.

وی  اظهار کرد:این در حالی است که «مواسات» ریشه در معارف دینی و آموزه‌های اهل بیت دارد. در تاریخ صدر اسلام به طور‌ویژه در توصیف چند تن از بزرگان  ما از مفهوم «مواسات» استفاده شده است.

حجت‌الاسلام میرلوحی عنوان کرد:  در جریان «لیله المبیت» که حضرت امیرالمومنین(ع) جان خود را در طبق اخلاص گذاشته ودر بستر پیامبر اکرم(ص) خوابیدند تا ایشان از مدینه خارج شوند، از عبارت «مواسات» برای توصیف عمل فداکارانه حضرت علی (ع) استفاده شده است: انَّ هذه هي المُوَاسَاهُ.

این استاد معارف اسلامی در ادامه افزود: علاوه پیشوای اول شیعیان، از  حضرت ابوطالب (ع) و حضرت خدیجه (ع) هم که این روزها در ایام رحلت این دو بزرگوار هستیم نیز با این لفظ یاد شده‌اند. حضرت خدیجه کبری (س) هر چه داشت فدای گسترش اسلام و  رسالت پیامبر (ص) کرد. ثروتمندترین فرد قریش بود اما بعداز رحلت،  وسایل کفن و دفن هم  برای این بانوی مکرم اسلام به سختی پیدا می‌شد. 

وی افزود: درجریان قیام کربلا نیز ما حضرت ابوالفضل العباس (ع) را داریم.از جمله توصیفاتی که امام زمان (عج) برای حضرت قمر بنی‌هاشم به کار می‌برند «المواسي أخاه بنفسه» است. از سوی دیگر،در زیارت ناحیه مقدسه در میان اصحاب حضرت سیدالشهدا  نیز مسلم بن عوسجه و سعیدبن عبدالله  همین عبارت توصیف شده‌اند. 

حجت‌الاسلام میرلوحی اظهار کرد: ما شاید این توانایی را نداشته باشیم که  همه آن چه مالکش هستیم را در راه خدا ایثار کنیم، اما می‌توانیم به این سیره نزدیک شویم. رزمایش مؤمنانه و مواساتی که رهبر معظم انقلاب فرمودند، در همین  مسیر است تا فرهنگ مواسات زنده شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) با طرح این پرسش که شهید مطهری چگونه به حاصل عمر امام خمینی (ره) بدل شد و افکارش به گفته مقام معطم رهبری زیربنای فکری نظام جمهوری اسلامی ایران را تشکیل داد گفت: بیش از هرچیز تیزبینی، فراست، خطشناسی و انحراف‌شناسی شهید مطهری او را از سایرین جدا می‌کرد. ایشان به  انحرافاتی که به نام دین و قرآن  صورت می‌گرفت بسیار حساس بود و با احدی تعارف و شوخی نداشت.

وی ادامه داد: در زمانی که از سوی مدعیان دینداری بحث بازگشت به قرآن به شکل انحرافی و همراه با تفاسیر التقاطی از دین مطرح می‌شد ایشان به‌شدت روی اصول خودش پافشاری می‌کرد.گاهی برخی مبارزان انقلاب در دوران مبارزه علیه رژیم شاه به شهید مطهری می‌گفتند که ما باید با نیروهای مارکسیست و چپ‌گرا در یک سنگر علیه شاه متحد شویم، اما ایشان با این تفکر مخالف بود. شهید مطهری معتقد بود که باید از همین ابتدا و مرحله مبارزه، به صورت شفاف اعلام کنیم که این یک نهضت اسلامی است و انحراف و تفسیرهای دلبخواهانه در آن جایی ندارد. 

حجت‌الاسلام میرلوحی تصریح کرد:  این شناختن انحرافات از برجسته‌ترین ویژگی‌های شهید مطهری  بود که جایگاه او را به مرتبه‌ای رساند که حاصل عمر امام و  سازنده زیربنای فکری نظام جمهوری اسلامی شود.

وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در سخنان کوتاهی با اشاره به این که شهید مطهری در کنار ویژگی‌های علمی ارزنده ای که داشت و بر هیچ‌کس هم پوشیده نیست، از حیث اخلاق و انسانیت و تقوا هم کم‌نظیر بود گفت: برخی از اطرافیان شهید مطهری پس از شهادت ایشان بود که پی بردند این استاد بزرگوار به مواسات و رسیدگی به فقرا اهتمام ویژه‌ای داشتند.

سید محمد حسینی اظهار کرد: معمولاً در بحث «مواسات» اولین نکته‌ای که به ذهن می‌رسد مسائل اقتصادی است، در حالی که مواسات بنیان های فکری و فلسفی دارد.

وی در توضیح این مطلب افزود: شهید مطهری  در بخشی از کتاب  «تعلیم و تربیت  در اسلام» بحثی تحت عنوان «توسعه خودی» را مطرح می‌کند. ایشان می‌گوید همه انسان‌ها از ابتدای خلقت به فردیت و خودخواهی می‌اندیشند. در ادامه زندگی، اگر از این سطح فراتر نروند به همان ایده معروف تنازع بقا و انحصارطلبی خواهند رسید. این مرحله اول از مسیر زندگی بشر است. 

حسینی عنوان کرد: با ازدواج کردن، گام اول در  تکمیل توسعه خود رقم میخورد. انسان از لاک فردیت خارج می‌شود. دیگر«من» نداریم و به «ما» می‌رسیم. هر چقدر این «خود» توسعه پیدا کند، انسان بیشتر به کمال می‌رسد. بعد از خانواده، قبیله و بعد قومیت و نژاد و کشور مطرح می‌شود که هر کدام از این مراحل نسبت به مرحله قبلی بهتر است.

این کارشناس حوزه فرهنگ و رسانه افزود: شهید مطهری صرفاً  به این مراحل هم اکتفا نمی‌کند و می‌گوید ظرفیت انسان‌ها به اندازه‌ای است که باید به  انسانیت و حقانیت در گستره جهانی برسیم. از همین رو ایشان در سخنرانی‌های خود با آن شور و حرارت به موضوع فلسطین می‌پردازند. شهید مطهری در بین  اسلام‌شناسان نخستین فردی است که بحث «مواسات» نسبت به فلسطینی‌ها را مطرح کردند. در آن سال‌ها که کمتر کسی به این موضوع می پرداخت.به قول امروزی‌ها یک پویش برای کمک  به مردم فلسطن راه‌اندازی کردند. 

حسینی عنوان کرد: به‌نظر من دانشجویان و پژوهشگران ما باید به این مفهوم «توسعه خودی» در کتاب «تعلیم  و تربیت در اسلام»  شهید مطهری بیشتر توجه کنند. توسعه خودی باید به حدی برسد که دیگر ما  بدخواه کسی نباشیم حتی اگر آن فرد مسلمان هم نباشد. اینجاست که آن حدیث نبوی مصداق پیدا می‌کند که پیامبر اسلام (ص) فرمودند:«مَنْ سَمِعَ رَجُلًا يُنَادِی يَا لَلْمُسْلِمِينَ فَلَمْ يُجِبْهُ فَلَيْسَ بِمُسْلِم‏. این همان مواسات واقعی است.

 شعرخوانی مرتضی امیری اسفندقه و پرسش و پاسخ درباره مباحث مطرح‌شده پایان بخش این گردهمایی بود.

 انتهای پیام/4104/