یادداشت/ امیررضا اصنافی*
علم‌سنجی در خدمت سلامت جسم و جان جامعه
شیوع ویروس کرونا می‌تواند تلنگری باشد که متخصصان علم‌سنجی و سیاست‌گذاران به‌طور جدی‌تر در کنار هم باشند و دوشادوش یکدیگر با تحلیل متون علمی، روند آینده فعالیت‌های حوزه سلامت و مسائل اجتماعی را تحلیل کنند.
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، سال‌هاست حوزه‌ای به‌نام علم‌سنجی در بدنه دانشگاهی و علمی جوامع جهان خودنمایی می‌کند. ایران نیز از کشورهای پیشرو در این زمینه است و متخصصان علم‌سنجی بنامی دارد که حتی در دنیا شهرت دارند. واحدها و ادارات مختلفی هم در بسیاری از دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور به‌نام علم‌سنجی وجود دارد که کار اصلی آن ارزیابی بروندادهای علمی است.
اما باید دید واقعاً کار اصلی این حوزه علمی چیست؟ بسیاری تصور می‌کنند که این حوزه علمی، فقط به شمارش تعداد مقالات وآثار علمی می‌پردازد، میزان استنادها را مشخص می‌کند و اساساً کار آن کمی‌گرایی است و نهایتاً تعیین می‌کند که یک دانشگاه یا پژوهشگاه دارای چه رتبه‌ای در نظام‌های رتبه‌بندی علمی جهان است.
در حالی که اگر عمیق به قضیه و کار این حوزه بنگریم متوجه خواهیم شد برداشت بسیاری از افراد از این علم، طی سال‌های اخیر اشتباه بوده و آنطور که باید و شاید، از قابلیت‌های این حوزه علمی بهره نجسته‌اند و گاهی هم فقط در ورطه تکرار انجام پژوهش‌هایی از این دست گیر افتاده‌اند؛ لیکن باید توجه داشت علم‌سنجی می‌تواند در خدمت سیاست‌گذاری‌های کلان جامعه به‌خصوص پیش از وقوع یک بحران همه‌گیر باشد.
به‌عنوان نمونه، در زمینه شیوع جهانی ویروس کرونا بهره‌گیری از توانمندی‌های علم‌سنجی شاید می‌توانست حجم و عمق این فاجعه را کمتر کند. بررسی و پایش پایگاه‌های استنادی نظیر اسکوپوس، پاب مد و وب اف ساینس در مورد موضوعاتی که مستقیماً با سلامت جامعه مرتبط است و ارائه گزارش‌ها به صاحب‌نظران، متخصصان و سیاست‌گذاران درباره موضوعاتی که در این پایگاه‌ها در حال برجسته شدن هستند می‌تواند هشدارهای اولیه‌ای باشد که توسط متخصصان علم‌سنجی به مدیران داده می‌شود و مدیران می‌توانند براساس همین گزارش‌ها و داده‌ها نسبت به برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری اقدام کنند.
با توجه به رخداد جهانی پیش آمده در خصوص کرونا، این بیماری می‌تواند تلنگری باشد که متخصصان علم‌سنجی و سیاست‌گذاران به‌طور جدی‌تر در کنار هم باشند و دوشادوش یکدیگر با تحلیل متون علمی، روند آینده فعالیت‌های حوزه سلامت، مسائل اجتماعی و سایر موارد را تحلیل کنند و پیش‌بینی‌های لازم انجام شود.
* امیررضا اصنافی، عضو هیئت علمی گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی
انتهای پیام/۴۱۱۸/
انتهای پیام/
