بررسی ظرفیت دانش‌بنیان‌ها در صنایع کشور (۴۷)
آنا گزارش می‌دهد؛
جایگاه دانشگاه آزاد اسلامی در نظام‌های رتبه‌بندی بین‌المللی دانشگاه‌ها
مطالعه روند حاکم بر ارتباطات علمی و تولید آثار علمی و پژوهشی در چند دهه گذشته موردتوجه جدی قرار گرفته و سبب شکل‌گیری مطالعات استنادی، کتاب‌سنجی و به‌ویژه علم‌سنجی به‌عنوان شاخه‌های نوین علم شده است.
گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، از دهه ۱۹۶۰-۱۹۷۰ به‌واسطه ایجاد پایگاه استنادی علوم توسط گارفیلد، استفاده از شاخص‌های علم‌سنجی به‌منظور ارزیابی عملکرد پژوهشی مرسوم شد. مؤسسات مختلف از شاخص‌های متفاوتی برای رتبه‌بندی استفاده می‌کنند. این شاخص‌ها بسیار متنوع هستند و طیف وسیعی از کیفیت آموزش تا تعداد صفحات وب‌سایت دانشگاه و مساحت آن را در برمی‌گیرد.
مهم‌ترین شاخصی که در بسیاری از رتبه‌بندی‌ها به آن استناد می‌شود، کیفیت آموزش است. پارامترهای تأثیرگذار بر این شاخص در رتبه‌بندی‌های مختلف متفاوت هستند، اما عموماً تعداد فارغ‌التحصیلان دانشگاه و تعداد جوایز بین‌المللی کسب‌شده توسط دانشگاه به‌ویژه جایزه نوبل در این دسته قرار می‌گیرند. شاخص مهم دیگر در رتبه‌بندی، وجهه بین‌المللی دانشگاه است.
با توجه به اینکه در دنیای رو به جهانی شدن امروز، موفق‌ترین دانشگاه‌ها آن‌هایی هستند که بتوانند بهترین دانشجویان و اساتید را از سراسر دنیا جذب کنند، تعداد اساتید و دانشجویان بین‌المللی دانشگاه، کنفرانس‌های بین‌المللی و همکاری‌های بین‌المللی دانشگاه نیز از پارامترهای تأثیرگذار در این شاخص هستند. در ادامه به بررسی معروف‌ترین رتبه‌بندی‌های دانشگاه‌های جهان و جایگاه دانشگاه آزاد اسلامی در آن‌ها می‌پردازیم.
رتبه‌بندی شانگهای یا رتبه‌بندی علمی دانشگاه‌های جهان
نظام رتبه‌بندی علمی دانشگاه‌های جهان یا شانگهای نخستین نظام رتبه‌بندی دانشگاه‌ها در چین است که از سال ۲۰۰۳ دانشگاه‌ها را در سطح جهان، قاره و کشور رتبه‌بندی می‌کند. این رتبه‌بندی بر مبنای شاخص‌های کمّی بوده و سالانه بیش از ۸ هزار دانشگاه جهان را مورد ارزیابی قرار داده و نتایج مربوط به هزار دانشگاه برتر جهان را منتشر می‌کند. این نظام رتبه‌بندی در سال ۲۰۱۶ تنها ۵۰۰ مؤسسه برتر جهان و در سال ۲۰۱۷ تنها ۸۰۰ مؤسسه برتر جهان را معرفی کرد، ولی در سال ۲۰۱۸ شمار مؤسسه‌های برتر در این نظام به ۱۰۰۰ رسید.
سیاست افزایش مؤسسه‌های برتر در یک نظام رتبه‌بندی به‌منظور افزایش توجه کاربران انجام می‌شود. منبع گردآوری داده‌های نظام رتبه‌بندی شانگهای وب‌سایت جایزه نوبل، وب‌سایت مدال فیلدز، پژوهشگران پراستناد مؤسسه تامسون رویترز، پایگاه استنادی «وب آو ساینس» و پرسشنامه پر شده توسط دانشگاه‌ها است.
رتبه‌بندی موضوعی شانگهای در سال ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ در ۵۴ رشته در قالب پنج حوزه کلی شامل حوزه مهندسی (۲۲ رشته)، حوزه علوم پایه (هشت رشته)، حوزه علوم زیستی (چهار رشته)، حوزه علوم پزشکی (۶ رشته) و حوزه علوم اجتماعی (۱۴ رشته) صورت گرفته است. تنها دانشگاه‌هایی می‌توانند در این حوزه‌ها مورد ارزیابی قرار گیرند که از حداقل تعداد تولیدات علمی در بازه زمانی ۲۰۱۷-۲۰۱۲ در پایگاه وب آو ساینس برخوردار بوده‌اند. این حد آستانه در رشته‌های مختلف متفاوت است.
رتبه‌بندی شانگهای در سال ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ از پنج شاخص به شرح جدول زیر جهت ارزیابی و رتبه‌بندی دانشگاه‌های برتر دنیا بهره گرفته است. وزن هر کدام از این شاخص‌ها متناسب با هر رشته تغییر می‌کند.
نظام رتبه‌بندی کیو.اس.
نظام رتبه‌بندی کیو.اس. از سال ۲۰۰۴ سالانه دانشگاه‌های جهان را با استفاده از ۶ شاخص ارزیابی ۱۰۰۰ دانشگاه برتر را معرفی می‌کند. شاخص‌های اعتبار دانشگاه، اعتبار افراد شاغل، نسبت دانشجو به اعضای هیئت‌علمی، میزان استناد به هر عضو هیئت‌علمی، تعداد اعضای هیئت‌علمی بین‌المللی، تعداد دانشجوی بین‌المللی از مهم‌ترین شاخص‌های ارزیابی کیفی دانشگاه‌ها است که توسط نظام کیو.اس. مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اطلاعات موردنیاز این نظام رتبه‌بندی از طریق نظرسنجی از صاحب‌نظران حوزه‌ای موضوعی، نظرسنجی از کارفرمایان، پایگاه استنادی اسکوپوس و پرسشنامه‌ای که خود دانشگاه‌ها پر می‌کنند، گردآوری می‌شود. دانشگاه‌ها بر پایه نظام‌های رتبه‌بندی ملی، پیمایش‌های جهانی، درخواست دانشگاه‌ها و درخواست افراد برای ورود به گام ارزیابی این رتبه‌بندی گزینش می‌شوند. در ویرایش ۲۰۲۰ این رتبه‌بندی ۶ دانشگاه صنعتی شریف، صنعتی امیرکبیر، دانشگاه تهران، علم و صنعت، شهید بهشتی و دانشگاه شیراز حضور داشتند. در ویرایش سال ۲۰۱۷ رتبه‌بندی کیو.اس. دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه کشاورزی و جنگلداری رتبه ۲۵۱ -۳۰۰ جهانی را کسب کرد.
رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های موسسه آموزش عالی تایمز
نظام رتبه‌بندی تایمز یکی از نظام‌های معتبر بین‌المللی است که از سال ۲۰۰۴ مراکز آموزش عالی را در سرتاسر جهان مورد ارزیابی و رتبه‌بندی قرار داده است. سالانه یک هزار و ۴۰۰ دانشگاه برتر را معرفی می‌کند. منابع گردآوری اطلاعات در این رتبه‌بندی پیمایش‌های گوناگون در بخش‌های متفاوت، نمایه‌نامه استنادی اسکوپوس و پرسشنامه است. مؤسسه‌هایی که دوره کارشناسی ارائه نمی‌دهند در این نظام ارزیابی نمی‌شوند. افزون بر این، مؤسسه‌هایی که در پنج سال گذشته شمار مقاله‌های آن‌ها در نمایه‌نامه اسکوپوس کمتر از هزار مورد، حداقل ۱۵۰ مقاله در سال، است از ارزیابی کنار گذاشته می‌شوند. دانشگاه‌هایی نیز که ۸۰ درصد یا بیش از ۸۰ درصد فعالیت‌هایشان در یکی از ۱۱ حوزه موضوعی است در این نظام ارزیابی نمی‌شوند. در آخرین ویرایش این نظام رتبه‌بندی در سال ۲۰۲۰، ۴۰ دانشگاه از ایران حضور داشتند.
نظام رتبه‌بندی لایدن
نظام رتبه‌بندی مرکز مطالعات علوم و فناوری لایدن به‌عنوان یکی از سیستم‌های رتبه‌بندی معتبر بین‌المللی در کشور هلند است که از سال ۲۰۰۷ به‌صورت سالانه، دانشگاه‌ها را بر اساس تأثیر علمی و همکاری‌های علمی و شاخص‌های جنسیتی و با استفاده از شاخص‌های علم‌سنجی ارزیابی و رتبه‌بندی و ۱۰۰۰ دانشگاه برتر جهان را معرفی می‌نماید. این نظام برای گردآوری داده‌های موردنیاز پایگاه استنادی «وب آو ساینس» را مورد استفاده قرار می‌دهد. شاخص‌های مورد استفاده در این نظام رتبه‌بندی به شرح زیر است:
تولیدات علمی:
تعداد انتشارات علمی دانشگاه به زبان انگلیسی
تعداد انتشارات علمی دانشگاه با یک یا چند نویسنده
تعداد انتشارات علمی دانشگاه که برگشت داده نشده
تعداد انتشارات علمی دانشگاه منتشر شده در مجله‌های اصلی
شاخص‌های تأثیر علمی:
تعداد کل انتشارات علمی دانشگاه
تعداد و نسبت تولیدات علمی دانشگاه که جزو ۱ درصد بالای تولیدات علمی پراستناد هستند.
تعداد و نسبت تولیدات علمی دانشگاه که جزو ۵ درصد بالای تولیدات علمی پراستناد هستند.
تعداد و نسبت تولیدات علمی دانشگاه که جزو ۱۰ درصد بالای تولیدات علمی پراستناد هستند.
تعداد و نسبت تولیدات علمی دانشگاه که جزو ۵۰ درصد بالای تولیدات علمی پراستناد هستند.
مجموع استنادهای دریافتی تولیدات علمی دانشگاه و میانگین استنادات دریافتی
مجموع استنادهای دریافتی تولیدات علمی دانشگاه و میانگین استنادات دریافتی نرمال شده بر اساس حوزه موضوعی و سال
شاخص‌های همکاری علمی:
تعداد کل همکاری‌های علمی در انتشارات علمی
تعداد و نسبت همکاری علمی یک دانشگاه با یک یا چند دانشگاه دیگر
تعداد و نسبت همکاری علمی یک دانشگاه با یک یا چند کشور دیگر
تعداد و نسبت همکاری علمی یک دانشگاه با یک یا چند سازمان صنعتی دیگر
تعداد و نسبت همکاری علمی یک دانشگاه با مؤسسه‌های تا شعاع فاصله کمتر از ۱۰۰ کیلومتری
تعداد و نسبت همکاری علمی یک دانشگاه با مؤسسه‌های تا شعاع فاصله بیشتر از ۵۰۰۰ کیلومتری
شاخص‌های جنسیتی:
تعداد مؤلفان و نویسندگان دانشگاه
تعداد نویسندگان زن و مرد دانشگاه
تعداد نویسندگان با جنسیت نامعلوم دانشگاه
تعداد نویسندگان مرد دانشگاه و نسبت نویسندگان مرد به کل نویسندگان و نویسندگان زن و مرد
تعداد نویسندگان زن دانشگاه و نسبت نویسندگان زن به کل نویسندگان و نویسندگان زن و مرد
در آخرین ویرایش رتبه‌بندی دانشگاه‌های برتر دنیا سال ۲۰۱۹، ۲۶ دانشگاه ایران حضور دارند. واحد علوم و تحقیقات تهران در آخرین ویرایش سال ۲۰۱۹ در این رتبه‌بندی از نظر شاخص‌های همکاری علمی، تأثیر علمی و دسترسی آزاد رتبه ۵۹۰ ۶۵۸ جهانی و رتبه ۹ ۱۲ کشور را کسب کرده است که نسبت به سال گذشته در سطح بین‌المللی ارتقا ۶۸ پله‌ای داشته است. در بین دانشگاه‌های کشور سه پله ارتقا داشته است. در آخرین ویرایش این رتبه‌بندی دانشگاه علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی در شاخص جنسیتی در رتبه ۷۵۴ بین‌المللی و رتبه ۱۷ ملی را کسب کرده است.
همچنین در آخرین ویرایش رتبه‌بندی موضوعی لایدن سال ۲۰۱۹ واحد علوم و تحقیقات در حوزه‌های موضوعی علوم کامپیوتر و ریاضیات رتبه ۳۱۵ بین‌المللی و رتبه هشت ملی، در علوم فیزیکی و مهندسی رتبه ۳۵۲ بین‌المللی و رتبه هشت ملی، در علوم حیات و زمین رتبه ۵۳۴ بین‌المللی و رتبه هفت ملی در حوزه علوم اجتماعی و انسانی رتبه ۷۰۹ بین‌المللی و رتبه چهار ملی و در حوزه علوم زیست پزشکی و سالمت رتبه ۷۶۶ بین‌المللی و رتبه ۹ ملی را کسب کرد.
نظام رتبه‌بندی یو.اس. نیوز
یکی از نظام‌های رتبه‌بندی دانشگاه‌ها، رتبه‌بندی دانشگاه‌های یو.اس. نیوز است که از سال ۲۰۱۴ به‌صورت سالانه منتشر می‌شود. در جدیدترین ویرایش این رتبه‌بندی سال ۲۰۲۰، هزار و ۵۰۰ دانشگاه برتر از ۸۱ کشور معرفی شده‌اند. این رتبه‌بندی انجام‌شده بر اساس ۱۳ معیار کلیدی است. یو.اس. نیوز با استفاده این معیارها سعی دارد تا کیفیت آکادمیکی هر دانشگاه را در ابعاد مختلف اندازه‌گیری کند. منابع گردآوری اطلاعات این رتبه‌بندی پیمایش اشتهار علمی «تامسون رویترز»، پایگاه «تامسون رویترز این‌سایتس» Incites Reuters Thomson و نمایه‌نامه استنادی «وب آو ساینس» است.
بر پایه ویرایش ۲۰۲۰ رتبه‌بندی بهترین دانشگاه‌های جهان یو.اس. نیوز دانشگاه آزاد اسلامی بعد از دانشگاه تهران در میان ۵۰۰ دانشگاه برتر جهان و ۷۰ دانشگاه برتر آسیا قرار گرفت. همچنین ۳۱ دانشگاه ایرانی در میان دانشگاه‌های برتر جهان جای گرفته‌اند. در جدول زیر، امتیاز کل و رتبه‌های ملی و جهانی ۱۰ دانشگاه برتر ایرانی آمده است.
بر پایه رتبه‌بندی موضوعی این نظام، دانشگاه آزاد اسلامی در ۶ رشته موضوعی مهندسی مکانیک، ریاضی، مهندسی برق و الکترونیک، علوم کامپیوتر، شیمی و فیزیک برترین رتبه کشور را کسب کرد. دانشگاه آزاد اسلامی در رشته مهندسی مکانیک رتبه پنج بین‌المللی، در رشته ریاضی رتبه ۲۹ بین‌المللی، در رشته مهندسی برق و الکترونیک رتبه ۹۳ بین‌المللی، در رشته علوم کامپیوتر رتبه ۱۱۰ بین‌المللی، در رشته شیمی رتبه ۱۲۱ بین‌المللی و در رشته فیزیک رتبه ۲۳۵ بین‌المللی را کسب کرد. همچنین دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه‌های علوم کشاورزی با رتبه بین‌المللی ۸۴، مهندسی عمران با رتبه بین‌المللی ۳۵ و مهندسی با رتبه بین‌المللی ۴۴ بعد از دانشگاه تهران رتبه دوم کشور را کسب کرد.
در حوزه علوم گیاهی و دامی با رتبه ۴۳۲ بین‌المللی بعد از دانشگاه‌های تهران و تربیت مدرس رتبه سوم ملی را کسب کرد. در حوزه زیست‌شناسی و بیوشیمی با رتبه بین‌المللی ۴۶۶، بعد از دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران، تهران و علوم پزشکی شهید بهشتی رتبه چهارم ملی و در حوزه علم مواد با رتبه ۲۲۵ بین‌المللی بعد از دانشگاه‌های تهران، امیرکبیر، صنعتی شریف و صنعتی اصفهان رتبه پنجم ملی را کسب کرد. در جدول زیر دانشگاه‌های برتر ایرانی در حوزه‌های موضوعی به همراه رتبه جهانی آن‌ها آمده است:
نظام رتبه‌بندی سایمگو
نظام رتبه‌بندی سایمگو در دانشگاه گراندا در اسپانیا از سال ۲۰۰۹، سالانه رتبه‌بندی ۵ هزار دانشگاه و مؤسسه پژوهشی برتر جهان را در سه بخش پژوهش، نوآوری و وب‌سایت منتشر می‌کند. سایمگو دانشگاه‌ها را بر اساس عملکرد پژوهشی و در قالب مقالاتی که در نشریات معتبر بین‌المللی نمایه شده، ارزیابی و رتبه‌بندی می‌کند. منبع گردآوری داده‌های نظام رتبه‌بندی سایمگو انتشارات الزویر، پایگاه استنادی اسکوپوس، رتبه‌بندی مجلات سایمگو، گوگل، پایگاه ثبت اختراع اروپا و پرسشنامه پر شده توسط دانشگاه‌ها است. معیار ورود به ارزیابی این رتبه‌بندی انتشار حداقل ۱۰۰ مقاله طی سال گذشته در نمایه‌نامه اسکوپوس است.
در آخرین ویرایش این رتبه‌بندی سال ۲۰۱۹ سایمگو اقدام به رده‌بندی ۶ هزار و ۴۵۹ دانشگاه و مؤسسه تحقیقاتی دنیا کرده است. در این رده‌بندی سایمگو، ایران با ۱۴۴ دانشگاه برتر در میان این جمع قرار گرفته که در این بین، ۲۶ واحد دانشگاه آزاد حضور دارند. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات در رده ۶۶۸ جهان و ۱۶ ایران قرار گرفته است. در شاخص تحقیقات، واحد علوم و تحقیقات رتبه ۳۷۸ را کسب کرد. این واحد دانشگاه آزاد در شاخص ابداعات رتبه ۴۷۷ را از آن خود کرده است. این دانشگاه از منظر پایگاه سایمگو، در شاخص اجتماعی رتبه ۲۱۵ در سال ۲۰۱۹ را کسب کرده است.
دومین واحد دانشگاه آزاد در این رتبه‌بندی که در رده ۳۷ ایران و ۷۱۷ جهان قرار گرفته، واحد خمینی‌شهر اصفهان است که با رده ۳۷۱ در شاخص تحقیقات، رده ۵۰۵ در شاخص ابداعات و رده ۲۴۳ در شاخص اجتماعی جای گرفته است. این واحد برای اولین بار در رتبه‌بندی سایمگو حضور داشته است.
سومین واحد دانشگاه آزاد، واحد لاهیجان با رتبه ۴۲۳ جهان در سال ۲۰۱۹ در شاخص تحقیقات، سیری صعودی در شاخص ابداعات و کسب رتبه ۴۷۰ در سال ۲۰۱۹ و سیری نزولی نسبت به رتبه ۱۷۵ سال ۲۰۱۸ در شاخص اجتماعی و کسب رده ۲۴۳ سال ۲۰۱۹ به‌طور کلی توانسته رتبه ۷۳۳ جهان و پنجاهم را بین دانشگاه‌های ایران به دست آورد. دانشگاه آزاد واحد تبریز چهارمین واحد دانشگاه آزاد است که توانسته در رتبه‌بندی سایمگو جای گیرد. این واحد در رتبه ۷۳۴ جهان و ۵۱ ایران قرار دارد.
همچنین واحد نجف‌آباد در رده جهانی ۷۳۵ و رتبه ملی ۵۲، واحد کرمانشاه در رده ۷۴۳، رشت در رده ۷۴۳، واحد قائم‌شهر رتبه ۷۴۵، واحد شهرکرد رتبه ۷۴۵، سنندج رتبه ۷۵۷، واحد اراک رده ۷۵۸، واحد ساری رتبه ۷۶۳، واحد تهران جنوب رتبه ۷۶۶، مشهد رتبه ۷۶۸، کرج رتبه ۷۶۹، یزد رتبه ۷۷۱، واحد تهران شمال رتبه ۷۸۰، شیراز رتبه ۷۸۳، تهران مرکزی رتبه ۷۸۳، شهرری ۷۸۶، همدان رتبه ۷۸۹، قزوین رتبه ۷۹۴، واحد اصفهان (خوراسگان) رتبه ۷۹۶، ارومیه ۸۰۳، اهواز رتبه ۸۰۶ و واحد مرودشت در رتبه ۸۲۲ قرار گرفته‌اند.
نظام رتبه‌بندی وبومتریکس (Webometrics) وب‌سایت‌های دانشگاهی
رتبه‌بندی وبومتریکس (وب‌سنجی) دانشگاه‌های دنیا در سال ۲۰۰۴ توسط آزمایشگاه سایبرمتریک، واحدی از انجمن ملی تحقیقات اسپانیا، بر اساس شاخصی مرکب از چهار پارامتر تهیه شده است. در آخرین نسخه این رتبه‌بندی حدود ۲۵ هزار دانشگاه دنیا بر اساس اطلاعات مبتنی بر وب آن‌ها تحلیل شده است. این رتبه‌بندی که همه ساله در انتهای ماه‌های ژانویه و جوالی به‌روز می‌شود، یک مقیاس وبی برای دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی را فراهم آورده و میزان فعالیت علمی وبگاه‌های آموزشی را به‌صورت دورهای نشان می‌دهد.
اهداف وبومتریکس:
شاخص‌های وبومتریکس به این دلیل به وجود آمده‌اند که میزان توجه مؤسسات و دانشگاه‌ها را به نشر اینترنتی نشان دهد؛ به‌عبارت‌دیگر هدف اصلی این رتبه‌بندی حمایت از طرح‌های دسترسی آزاد به‌منظور افزایش انتقال علم و دانش تولید شده توسط دانشگاه‌ها به کل جامعه است؛ بنابراین هدف از این رتبه‌بندی ارزیابی طراحی وب‌سایت‌ها و میزان بازدید آن‌ها نیست و درواقع رتبه مناسب برای یک دانشگاه تنها در صورتی امکان‌پذیر است که حضور آن دانشگاه در فضای مجازی، آیین‌های تمام‌نما از دانشگاه در فضای واقعی باشد.
بنابراین برخی از دانشگاه‌های با کیفیت آموزشی بالا ممکن است به دلیل عدم تمایل به سیاست‌های انتشار اینترنتی، در این نوع رتبه‌بندی جایگاه مورد انتظار را به دست نیاورند. یکی دیگر از اهداف این رتبه‌بندی، ارزیابی جهانی دانشگاه‌ها است و بدین منظور تالش شده است تا مؤسسات و دانشگاه‌های معتبر در همه کشورهای دنیا (توسعه‌یافته و درحال‌توسعه) ارزیابی شوند.
معیارهای رتبه‌بندی وبومتریکس:
در حال حاضر چهار شاخص اصلی به‌عنوان فاکتورهای ارزیابی وبومتریکس وجود دارد. در جدول زیر عنوان هر شاخص و درصد اهمیت آن بر اساس آخرین نسخه جوالی ۲۰۱۹ ارائه شده است.
در ویرایش اخیر وبومتریکس وب‌سایت ۶۶۱ دانشگاه و مؤسسه آموزشی و پژوهشی از ایران مورد ارزیابی قرار گرفته است. وب‌سایت واحد علوم و تحقیقات با رتبه جهانی یک هزار و ۴۶۱، رتبه ۱۸ کشور و وب‌سایت واحد مشهد با رتبه جهانی هزار و ۴۷۳، رتبه ۱۹ کشور را کسب کردند.
پایگاه طلایه‌داران علم (ESI(Indicators Science Essential
این پایگاه یکی از پایگاه‌های استنادی مؤسسه اطلاعات علمی (ISI) است که با عنوان طلایه‌داران علم معرفی می‌شود. ای اس آی یک پایگاه رتبه‌بندی به شمار می‌رود، به‌عبارت‌دیگر در این پایگاه بر اساس داده‌های موجود در پایگاه وب آو ساینس و گزارش‌های استنادی مجله‌ها به رتبه‌بندی کشورها، مؤسسه‌ها، دانشمندان و مجله‌ها اقدام می‌کند. ای اس آی رتبه‌بندی‌های مذکور را بر اساس سه محور تعداد مقاله‌ها، تعداد استنادها و نسبت استناد به هر مقاله انجام می‌دهد.
علاوه بر آن این پایگاه مقاله‌های پراستناد و مقاله‌های داغ را نیز معرفی می‌کند. البته این پایگاه خدمات جانبی دیگری را نیز ارائه می‌دهد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به معرفی جنبه‌های پژوهش در هر رشته اشاره کرد. منظور از جبهه پژوهشی آن دسته از پژوهش‌هایی است که مهم‌ترین موضوعات پژوهشی هر رشته را رقم زنده‌اند. تمامی رتبه‌بندی‌ها و خدمات این پایگاه به‌طور جداگانه در ۲۲ گروه موضوعی و همچنین در تمامی حوزه‌های موضوعی ارائه می‌شود؛ همچنین رتبه‌بندی‌های این پایگاه به‌طورمعمول هر دو ماه یک‌بار ارائه می‌شود که هر بار اطلاعات دوره‌های زمانی ۱۰ ساله و ۱۰ سال و چندماهه را مالک قرار می‌دهد.
در آخرین ویرایش منتشره شده از سوی پایگاه علمی ESI رتبه تولید علم دانشگاه آزاد اسلامی در میان کشورهای دنیا با ۹ پله صعود به جایگاه ۱۰۹ جهان و رتبه اول کشور رسید. جایگاه دانشگاه آزاد اسلامی در پایگاه استنادی طلایه‌داران علم تامسون رویترز ۱۳۹۷ آبان ۲۴ در به‌روزرسانی آخرین در (Essential Science Indicators (ESI به جایگاه ۱۰۹ جهانی رسیده است، بر اساس این گزارش، آمار آخرین مقالات دانشگاه آزاد اسلامی ۴۶ هزار و ۹۶۱ مقاله است.
علاوه بر رشد کمی مقالات دانشگاه آزاد اسلامی در پایگاه (Analytics Clarivate (Science of Web نه‌تنها شاهد رشد ثبت مقاله‌های علمی در این پایگاه استنادی هستیم، بلکه در کنار آن متوسط ارجاعات به مقاله‌های ثبت‌شده نیز افزایش پیدا کرده است. هم‌اکنون دانشگاه آزاد اسلامی در مقالات پراستناد ۴۹, ۲۴ درصد و در مقالات داغ ۷۴.۱۹ درصد سهم مقالات ایران را به خود اختصاص داده است که این موضوع نشان‌دهنده نقش قابل‌توجه دانشگاه آزاد در مقالات داغ و پراستناد کشور است.
لازم به ذکر است که پیش‌ازاین طبق اعلام رسمی پایگاه تامسون رویترز در تاریخ ۲۲ شهریور ۱۳۹۷، دانشگاه آزاد اسلامی با ۴۶ هزار و ۵۲ مقاله در جایگاه ۱۱۵ جهان قرار داشت که هم‌اکنون با نه پله صعود به جایگاه ۱۰۹ جهان رسیده است.
نظام رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان
نظام رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان توسط University World for Center Rankings منتشر می‌شود و یکی از نظام‌های رتبه‌بندی در امارت است که سالانه ۲ هزار دانشگاه برتر جهان را با استفاده از شاخص‌های ارزیابی معرفی می‌کند. اطلاعات موردنیاز این نظام رتبه‌بندی از طریق وب‌سایت جایزه نوبل و دیگر جوایز علمی در حوزه‌های مختلف موضوعی، پایگاه استنادی وب آو ساینس، پایگاه جی.سی.آر. و پایگاه کالریویتز آنالیتیکس گردآوری می‌شود. معیار ورود به ارزیابی این رتبه‌بندی داشتن تعداد زیاد مقاله‌های علمی در مجله‌های معتبر است.
شاخص‌های مورد استفاده در این نظام عبارت‌اند از:
کیفیت آموزش: تعداد فارغ‌التحصیلان دانشگاه که موفق به کسب جوایز علمی بین‌المللی شده‌اند
اشتغال فارغ‌التحصیلان: تعداد فارغ‌التحصیلان دانشگاه که در شرکت‌های معتبر مشغول به کار هستند
کیفیت اعضای هیئت‌علمی: تعداد اعضای هیئت‌علمی دانشگاه که موفق به کسب جوایز علمی بین‌المللی شده‌اند
کیفیت پژوهش:
تولیدات علمی: تعداد مقالات پژوهشی دانشگاه که در مجلات معتبر منتشر شده است
انتشارات با کیفیت بالا: تعداد مقالات پژوهشی دانشگاه که در مجلات با کیفیت منتشر شده است
تأثیرگذاری: شمار مقاله‌های منتشر شده در نشریه‌های تأثیرگذار
استنادها: تعداد مقالات دانشگاه که در بین مقالات پراستناد قرار دارند
در گزارش برترین دانشگاه‌های سال ۲۰۱۹-۲۰۲۰ در رتبه‌بندی دانشگاه جهان نام ۳۹ دانشگاه ایرانی آمده است. این گزارش حاکی از آن است که دانشگاه آزاد اسلامی با امتیاز ۶, ۷۴ رتبه ۴۶۴ جهانی و رتبه اول در سطح کشور را داراست.
انتهای پیام/4021/پ
انتهای پیام/
توسط یک شرکت دانش‌بنیان ارائه شد؛
