برنامه‌ریزی و ارزیابی کلید موفقیت در پروژه‌های علمی

به گزارش خبرنگار حوزه علم، فناوری و دانش‌بنیان گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، امروزه استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان اغلب بر روی فعالیت‌های خدماتی مانند فروش، حمل‌ونقل، تاکسی‌های اینترنتی و غذا فعالیت می‌کنند. از همین رو نیاز است اکوسیستم استارت‌آپ‌ها و کارآفرینان به سمت حوزه‌های کمتر مورد توجه بـا پتانسـیل بالا و اثـرات اجتماعی و اقتصادی و ملی بالا در شرایط کنونی هدایت شود.

باتوجه به چالش‌های متعدد کشور در عرصه‌هایی مانند کشاورزی، سبک زندگی شهرنشینی، مسائل اجتماعی، محیط‌زیست، آلودگی و انرژی، در این بین گروه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیانی شکل گرفته‌اند که به‌صورت غیرمستقیم اندیشه و خلاقیت را وارد چرخه‌های تولید تا بازار می‌کنند. خبرگزاری آنا در راستای معرفی و تجربه‌نگاری فناوری، با گروه‌های استارت‌آپی موفق در قالب «پاتوق نخبگان» همراه  شده و پای صحبت آنان نشسته است.

 «پاتوق نخبگان» محفلی برای مخترعان و نخبگان است که در سلسله نشست‌هایی در راستای معرفی دستاوردها و چالش‌های استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان در خبرگزاری آنا برگزار می‌شود. در این نشست میزبان «فرزاد چراغ‌پور سماواتی» دارای مدرک دکتری مکانیک از دانشگاه صنعتی خواجه نصیر و سازنده ویلچر هوشمند ایستا هستیم. در ادامه مشروح این گفتگو را می‌خوانید.

بیشتر بخوانید:

قوانین شرکت‌های دانش بنیان قدیمی و دست‌وپا گیر است/ پزشک سالاری در وزارت بهداشت!

آنا: آیا در حوزه طراحی و تولید روبات‌‌های اجتماعی تجربه‌ای دارید؟

چراغ‌پور سماواتی:  بله. من در زمینه ساخت روبات‌های اجتماعی سابقه فعالیت دارم.

آنا: روبات خودمختار درست است یا روبات اجتماعی؟ اصطلاح تخصصی آن کدام است؟ 

چراغ‌پور سماواتی: اصطلاح تخصصی‌اش Social Robotics است. هم‌اکنون علی مقداری استاد بنده و سرپرست واحد بین‌الملل فرشتگان دانشگاه آزاد اسلامی در زمینه روبات‌های اجتماعی در دانشگاه شریف و در واحد تهران غرب کارهایی انجام می‌دهند. عموماً روبات‌هایی که در تعامل با انسان‌ها در موضوعات مختلف، مثلاً در برخورد با بیماران، در بیمارستان، نگهداری سالمندان، در مهدهای کودک و در بحث نمایشگاهی استفاده می‌شوند، روبات اجتماعی هستند. 

آنا: سرپرست واحد بین‌الملل فرشتگان دانشگاه آزاد اسلامی تا کنون چه فعالیت‌هایی در حوزه روباتیک اجتماعی انجام داده‌اند؟

چراغ‌پور سماواتی: دو سه کار خیلی با ارزشی که ایشان انجام داده‌اند، روبات‌های نسل آرش است. آرش 1 و آرش 2 که این‌ها برای تعامل با ناشنوایان، مثلاً روبات آرش 2 با زبان اشاره ارتباط برقرار می‌کند یا در آخرین کنفرانس رباتیک یک طرح داشتند، یک فیل روباتیک بود.

این طرح در هفتمین دوره ایکرام در دانشگاه شریف برگزار شد، جایزه گرفت. آرش 2 نیز سال گذشته نمونه شد و جایزه گرفت.

آنا: دانشجویان همکاری‌کننده با شما در کدام قسمت ساخت روبات مشارکت داشتند؟

چراغ‌پور سماواتی: هوش مصنوعی‌اش. این روبات 10 حالت را متوجه می‌شود. این روبات قادر است گوش‌هایش و خرطومش را تکان دهد.

آنا: آیا می‌توانیم با روبات‌هایی قابلیت‌های شنوایی، بینایی و اجرایی‌ صنعت روباتیک‌مان چیزی بسازیم؟

چراغ‌پور سماواتی: بله. البته اسم صنعت نمی‌شود رویش گذاشت. چون همان روبات فیل، درونش چهار پنج سروُموتور استفاده شده، آن هم ساخت کشور کره‌ای است. شرکت روباتیست در زمینه ساخت روبات‌های هوشمند نام پرآوازه‌ای است و در دنیا اسباب‌بازی‌‌های درجه اولی دارد.

ولی باز خودش فناوری سروُموتور را ندارد و از شرکت مکسون موتور می‌گیرد. مکسون شرکتی سوئیسی-آمریکایی است.

آنا: به غیر از جنبه کیفی‌ که فرمودید  آیا می‌توانیم کاری پیچیده‌ را بسپاریم به روبات؟ یعنی به‌جای کیفیت به پیچیدگی توجه کنیم؟

چراغ‌پور سماواتی: به‌طور کل شاید بتوان هفت یا هشت دلیل برای استفاده از روبات‌ها نام برد. یکی‌اش پیچیدگی است، یکی‌شان کیفیت است، یکی‌شان کارهای خطرناک است و یکی کارهای تکراری. یعنی 1 میلیون بار در روز باید وسیله‌ای را بردارد و بگذارد. اگر قرار باشد انسان این کار را انجام دهد قطعا بسیار زود ار رمق می‌افتد. جا‌به‌جایی وسایل بزرگ و سنگین مهم‌ترین کارهایی است که روبات اجتماعی انجام می‌دهد و انسان‌ها نیاز دارد  سیستمی خودکار این فعالیت را انجام دهد. مشکل در این نوع از فعالیت‌ها یکی نیروی زیاد و دیگری کاری است که اصلاً از عهده انسان خارج است. فرض کنید خاک‌برداری یک جا باید با لودر انجام شود، کارگر اگر بخواهد با بیل انجام دهد مدتی برابر 6 ماه زمان نیاز دارد. نیرویی را که سیستم هیدرولیک می‌تواند ایجاد کند، از توان انسان خارج است.

آنا: وضعیت صنعت روباتیک ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

چراغ‌پور سماواتی: در کل دنیا صنعت را از نظر سطح پیچیدگی به سطح‌های مختلفی تقسیم می‌کنند. مثلاً وقتی شما بحث جراحی از راه دور دارید، چه آمریکا باشد چه ایران، سطح پیچیدگی این موضوع خیلی بالا است بنابراین فرقی نمی‌کند که کجا دارد استفاده می‌شود، روبات می‌آید نقشش را پیدا می‌کند. صنعت ما با اینکه در مواردی نقص کیفی دارد ولی می‌بینیم که Made in Iran بیرون از مرزهای جغرافیایی ایران  برندی ارزشمند شده است.

آنا: بین دو رشته روباتیک را با مکاترونیک فرق قائل هستید؟

چراغ‌پور سماواتی: هر دو رشته مصوب وزارت علوم هستند ولی در زمینه سیلابس‌های درسی باهم تفاوت دارند. مکاترونیک در مقطع کارشناسی تدریس نمی‌شود و دانشگاه‌ها تنها در دوره‌های  ارشد و دکتری برای این رشته دانشجویان را می‌پذیرند.

آنا: در رشته روباتیک دوره‌های آموزش رایانه زیاد داریم؟

چراغ‌پور سماواتی: بله دارد. مخصوصا در دوره کارشناسی بحث رایانه رشته رباتیک مفصل است.

آنا: رشته روباتیک به صنعت ما نزدیک‌تر است یا رشته مکاترونیک؟ مهندس‌ها دقیقا باید چه هدفی را دنبال کنند؟ 

چراغ‌پور سماواتی: به نظر من خودِ صورت مسئله مهم‌تر است. یعنی اگر که شما بگویید مسئله‌ام این است که مثلاً خط تولید جوشکاری پراید کاملا خودکار شود، این را مهندس مکانیک یا مهندس برق حل کند. مهم نیست که دستیابی به هدف توسط مهندس مکاترونیک باشد یا مهندس مکانیک.

یعنی آن اسم و اشل و کانالی که رویش قرار می‌دهیم، تضمین نمی‌کند که مسئله را درست حل کند. به همین دلیل من می‌گویم باید به طور دقیق هدف را شناخته و روی آن تمرکز کنیم.

آنا: آیا شما موافقید که به عنوان توجه نشود و بیشتر به حل مسئله توجه شود؟

چراغ‌پور سماواتی: بله.

آنا: برای جمع‌بندی چه مسائلی را برای بیان مدنظر دارید؟

چراغ‌پور سماواتی: موضوع‌هایی که شروع کردیم به راحتی جمع‌بندی نمی‌شود! در بحث فناوری اگر بخواهیم جمع‌بندی کنیم، کلاً اعتقادم این است که اگر مسیری که داریم می‌رویم، اشکال‌هایش را بگیریم، گام به گام اصلاحش کنیم، خیلی بهتر از این است که کلاً طرح را جمع‌بندی کنیم.

اگر ما به مواردی مانند برنامه‌ریزی کن، انجام بده، ایراداتش را بگیر، ارزیابی کن، توجه کنیم بدون شک مشکلات موجب در پروژه‌های مختلف حل می‌شود. ما اگر دوباره در روش‌های‌مان حالا چه بحث دانشگاهی‌مان، چه بحث صنعتی‌مان، چه سیاست‌گذاری‌مان، سعی کنیم حلقه‌های بازخورد  در برنامه‌ریزی‌مان زنده نگه‌داریم، در مدت زمانی کوتاه طرح‌های علمی را به مرحله اجرا و عملیاتی شدن می‌رسانیم ولی بدون توجه به موارد فوق باید زمان زیادی را تنها برای رفع ایراد‌های موجود در قسمت کوچکی از طرح اختصاص دهیم.

نگاه کردن علمی به مسئله باعث می‌شود که ما خیلی نگران این نباشیم که آن برنامه اولیه که می‌خواهیم بریزیم، بدون غلط باشد.

ببینیم روش درست چیست؟ از کجا باید شروع کنیم؟ به دیگری بگویی شما شروع کن! با برنامه‌ای متوسط هم شروع کن، ولی چرخه بازخوردگیری و ارزیابی‌اش را قوی کن. یعنی مرتب بیاید ایراد‌ها را اصلاح کند و روی این خیلی متمرکز بماند.

حالا چه چرخه تجاری‌سازی و چه فناوری است و چه ارتباط صنعت و دانشگاه است. اگر با این الگو پیش برویم  حرکت‌مان سریع‌تر می‌شود. اگر نه، مرتب هر کسی که می‌آید، دنبال این است که یک نقشه بی‌عیب ببیند.

انتهای پیام/4144/