آمریکا از اصل 51 و 43 اساسنامه سازمان ملل برای هدف قرار دادن سردار سلیمانی سوءاستفاده کرد

گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا – مجتبی مؤمنی؛ پس از هدف قرار دادن و شهادت سردار سپهبد سلیمانی و تنی از چند از همراهان وی در خارج از فرودگاه بغداد توسط پهپاد آمریکا، جریان‌های فکری و رسانه‌ای جهان از دو دیدگاه عمده به بررسی این جریان و وقایع آتی ازجمله پاسخ جمهوری اسلامی ایران به این اقدام واشنگتن می‌پردازند؛ اول اینکه آیا اقدام ایالات‌متحده آمریکا در هدف قرار دادن فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و معاون بسیج مردمی عراق توجیه قانونی دارد یا خیر و دوم این‌که چه گزینه‌های برای پاسخ به این اقدام خصمانه ایالات‌متحده، پیش روی تهران قرار دارد. برای بررسی این موضوع با پروفسور سکندر احمدشاه، معاون حقوقی پیشین وزارت خارجه پاکستان و استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه LUMS پاکستان و ایندیانا پلیس آمریکا به گفت‌وگو پرداختیم.

سکندر احمدشاه در پاسخ به سؤال نخست در خصوص توجیه مقامات آمریکایی برای قانونی جلوه دادن این اقدام، به بررسی دقیق دلایل عنوان‌شده توسط مقامات آمریکایی پرداخت و تصریح کرد: وجه مشترک بین صحبت‌های همه مقامات آمریکایی برای توجیه این حمله، بحث دفاع از خود است.

بر اساس یکی از بندهای قانون جنگ که در اساسنامه سازمان ملل به تصویب اعضا رسیده برای هدف قرار دادن و حمله به یک هدف نظامی لازم است این امر به اثبات برسد که کشور حمله‌کننده در این زمینه حق حمله را داراست.

آمریکا از اصل 51 و 43 اساسنامه سازمان ملل سوءاستفاده کرد

برای انجام این مهم لازم است که طرف حمله‌کننده یا با استفاده از توجیه دفاع از خود بر اساس اصل 51 اساسنامه سازمان ملل به این اقدام مبادرت بورزد و یا بر اساس اصل 43 اساسنامه سازمان ملل، این سازمان دستور این اقدام را صادر کند. اصل 51 به کشورها این اجازه را می‌دهد که زمانی که به آن‌ها حمله می‌شود با استناد به این اصل و در راستای دفاع از خود اقدامات جنگی را در نظر گرفته و به آن مبادرت بورزند. در حال حاضر برخی کشورهای صاحب قدرت و نفوذ همچون آمریکا این اصل را این‌گونه تفسیر می‌کنند که برای پیش‌گیری از هدف قرار گرفتن، دست به اقدامات پیش‌دستانه در راستای دفاع از خود بزنند.

مسئله این است که این کشورها به سوءاستفاده از اصل می‌پردازند و به شرایط آن پایبند نیستند. از سوی دیگر به این امر نیز باید توجه داشت که بر اساس اصول ذکرشده یک کشور در راستای دفاع از خود باید سه اصل؛ «ضروری بودن این حمله»، «خارج از عرف نبودن حمله» و «لزوم انجام آن در یک بازه زمانی مشخص» را مدنظر قرار داده و نسبت به آن اقدام کند.

هیچ مدرکی دال بر ادعای ترامپ در توجیه هدف قرار دادن سردار سلیمانی وجود ندارد

وی اضافه کرد: پر واضح است که آمریکا و مقامات این کشور که مکرراً از همین توجیه برای قانونی نشان دادن حمله خود استفاده می‌کنند باید مستنداتی ارائه دهند که فرماندهان ایرانی و عراقی که در این حمله جان خود را از دست داده‌اند پیش از این، در حمله به آمریکا به‌صورت مستقیم دست داشته یا در راستای ادعای دونالد ترامپ که مدعی شده است آن‌ها درصدد حمله به نیروهای آمریکایی بوده‌اند مستندات متقنی ارائه دهند، اما چیزی که مشخص است، هیچ مدرکی دال بر این امر وجود نداشته و تمامی این صحبت‌ها صرفاً ادعاهایی برای توجیه این حمله به شمار می‌رود و هیچ جایگاه حقوقی و صحیحی ندارد. 

ادعای دونالد ترامپ، مبنی بر این‌که سردار سلیمانی در حال آماده‌سازی حمله به نیروهای آمریکایی بوده، حمله پیش‌دستانه به وی را توجیه نمی‌کند.

کشورهایی که از اقدامات نظامی آمریکا متضرر می‌شوند، حق دفاع از خود را دارند

این کارشناس حقوق بین‌الملل افزود: بر تمامی امور فوق این امر را نیز باید اضافه کرد که شواهد نشان می‌دهد این آمریکا بوده است که با اقدامات خود در منطقه باعث شده تا چنین شرایطی در کشورهای غرب آسیا به وجود آید. آن چیزی که به ادعای واشنگتن حملات تروریستی علیه آمریکایی‌ها خوانده می‌شود در واقع نتیجه اقدامات این کشور در منطقه است و با توجه به چنین شرایطی که توسط واشنگتن پیش‌آمده می‌توان چنین گفت نیروهای رسمی دولت‌هایی که از اقدامات آمریکا ضرر می‌بینند حق دفاع از خود در برابر اقدامات آمریکا را دارا هستند.

عراق می‌تواند علیه آمریکا اقامه دعوای حقوقی کند

معاون پیشین وزارت خارجه پاکستان همچنین با اشاره به اینکه در این حمله علاوه بر فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که یکی از فرماندهان ارشد نیروی نظامی رسمی ایران به شمار می‌رود، چند فرمانده رسمی نیروهای نظامی عراقی نیز جان خود را از دست داده‌اند تشریح کرد: این حمله توسط یک پهپاد و بدون اطلاع دولت عراق و در خاک این کشور صورت گرفته که این امر خود نقض کامل حق حاکمیت و تمامیت ارضی عراق و همچنین نقض پیمان دفاعی برای ادامه حضور نیروهای آمریکایی در این کشور است. 

سردار قاسم سلیمانی به دعوت رسمی دولتمردان عراقی در این کشور حضور پیداکرده بود و هدف قرار دادن وی توسط ایالات‌متحده امری است که دولت عراق می‌تواند با تکیه بر غیرقانونی بودن آن علیه آمریکا اقامه دعوای حقوقی کند.

استفاده از پهپاد در حملات نظامی در زمره جنایات جنگی به شمار می‌آید / گزینه‌های پیش روی ایران برای پاسخ به حمله آمریکا

استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه ایندیانا پلیس آمریکا اضافه کرد: این حمله توسط یک فروند پهپاد آمریکایی صورت گرفته است که این امر خود در مجامع حقوقی بین‌المللی یک امر حل‌نشده به شمار می‌رود و بسیاری از کشورها بر سر استفاده از چنین ادواتی برای حمله به اهداف اختلاف‌نظر دارند. بر اساس کنوانسیون‌های "ژنو" و "هیگ" و با توجه به نوع حمله‌ای که ایالات‌متحده به آن مبادرت ورزیده است می‌توان آن را در زمره جنایت‌های جنگی به شمار آورد.

سکندر احمدشاه در خصوص گزینه‌های پیش روی ایران برای پاسخ به این اقدام آمریکا تأکید کرد: برای واکنش به این اقدام واشنگتن به‌صورت کلی دو راه پیش روی ایران متصور است. اولین گزینه، استفاده از گزینه سیاسی و حقوقی و کشاندن این مسئله به سازمان ملل و شورای امنیت و محاکم قضایی بین‌المللی است. پر واضح است که به دلیل قدرت و نفوذ آمریکا در این مجامع و همچنین برخورداری واشنگتن از حق وتو، ایران نخواهد توانست در این زمینه موفقیت خاصی به دست آورد.

بیشتر بخوانید:

پاکپور در گفتگو با آنا: اقدام ایران علیه آمریکا نظامی است

سرلشکر سلامی در کرمان: انتقامی سخت خواهیم گرفت/ اگر دشمن بخواهد واکنش نشان دهد، آنجایی را که می‌دانند کجاست به آتش می‌کشیم

راه دوم، اقدام نظامی علیه آمریکا و منافع این کشور در منطقه است که با توجه به دیدگاه مسئولین جمهوری اسلامی ایران این گزینه، گزینه قطعی و نخست ایران در پاسخ به اقدام آمریکا به شمار می‌رود. باید توجه داشت از آنجا که آمریکا در ابتدا اقدام به حمله علیه یکی از فرماندهان بلندپایه ایران کرده است، ایران چه در موضع دفاع از خود و چه در موضع جنگ، در پاسخ نظامی خود به آمریکا می‌تواند بر این اصل تاکید و استدلال کند و آن را توجیه حمله خود قرار دهد کما اینکه مقامات آمریکایی نیز این امر را تلویحاً پذیرفته و بر سر این‌که این پاسخ، اقدامی خارج از عرف نباشد در حال چانه‌زنی هستند. تهران این توجیه را دارد که اگر به این اقدام خصمانه ایالات‌متحده پاسخی ندهد، این امر باعث جری‌تر شدن مقامات آمریکایی و ادامه حملاتی از این قبیل خواهد شد. همچنین مقامات ایرانی اقدام آمریکا در هدف قرار دادن یکی از فرماندهان عالی‌رتبه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که نیروی رسمی نظامی ایران به شمار می‌رود، به‌نوعی اعلام جنگ به ایران بوده و از این منظر نیز تهران با این استدلال که ایالات‌متحده آغازگر جنگ علیه ایران است، در راستای دفاع از خود پاسخی نظامی به آمریکا بدهد.

انتهای پیام/4106/