سوق نمایشگاه نانو به سمت صنعت/ از نقش نانو در زندگی روزمره تا لباس تب‌نمای نوزاد

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا-هانا حیدری؛ دوازدهمین دوره نمایشگاه نانو صبح روز هجدهم مهر ماه با حضور معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری و رئیس ستاده ویژه توسعه فناوری نانو در دو سالن خلیج فارس و ملل نمایشگاه بین‌المللی تهران شروع به کار کرد. در نمایشگاه امسال  125 شرکت تولیدکننده و خدماتی، 25 آزمایشگاه و پاوین شبکه آزمایشگاهی، 28 مرکز پژوهشی، دانشگاه و مرکز رشد و 14 نهاد ترویجی در قالب 190 غرفه حضور دارند.

یکی از ویژگی‌های دوازدهمین نمایشگاه فناوری نانو که آن را با دوره‌های قبلی متمایز می‌کند، صنعتی شدن آن است. این نمایشگاه در سال‌های گذشته رویکرد دانشگاه‌محور داشت اما با توجه به پیشرفت جهانی ایران در حوزه نانو، عنصر صنعتی دوازدهمین دوره نمایشگاه نانو پررنگ‌تر از همیشه است.

بدون شک نمی‌توان نقش نمایشگاه فناوری‌نانو و ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در پیشرفت و توسعه علم نانو در کشور را نادیده گرفت. ایران بعد از 18 سال تلاش توانست جایگاه جهانی خود در حوزه نانو از 57 به چهارم برساند. تمرکز جدی بر تجاری‌سازی محصولات نانو از پنج سال پیش آغاز شد تا شاهد دستاوردهای امروزی کشور در این حوزه باشیم.

براساس آمارها ایران تا آخر ماه سپتامبر 2019 بیش از 8 هزار مقاله تخصصی در حوزه‌های مختلف نانو به ثبت رسانده است. بنابراین کشور هم در تولید دانش و هم تولید محصول در حوزه نانو رشد موفقیت‌آمیزی داشته است. 239 شرکت دانش‌بنیان به صورت تخصصی در حوزه نانو فعالیت می‌کنند و بیش از 610 محصول در این حوزه تولید و به بیش از 40 کشور در جهان صادر می‌شود.

خانه نانویی؛ نقش نانو در زندگی روزمره

به رسم هر ساله نمایشگاه فناوری نانو خانه‌ای کوچک به نام خانه نانویی در نزدیکی‌های ورودی نمایشگاه جاش خوش کرده است. تمامی وسایلی که در این خانه به چشم می‌خورند ردی از فناوری نانو را در خود دارند. از لوله‌های  حاوی نانوذرات و  کاشی‌ها گرفته تا موکت  و شیرآلات این خانه با استفاده از فناوری نانو بهبود یافته‌اند. خانه نانویی ایده‌ای مبتکرانه‌ای است تا کاربرد فناوری‌های نانو در خانه‌های معمولی را به مردم نشان دهد.

 استفاده از فناوری نانو در لوله‌ها و کاشی‌ها طول آنها را افزایش می‌دهد. با فناوری نانوملحفه‌ها و موکت‌های آنتی‌باکتریال تولید می‌شود. فناوری نانو در شیرآلات مقاومت آنها در برابر خوردگی را بالا می‌برد. بدین‌ترتیب مردم با خواص محصولات نانویی در قالب محصولات خانه آشنا می‌شوند و بازاری برای این محصولات داخلی ایجاد می‌شود.

نانومچ؛ پلت‌فرمی برای ارائه نوآوری

تاکنون هفت دوره از نانومچ در نمایشگاه‌های فناوری نانو برگزار شده است. در این بخش محصولات و طرح‌های نوآورانه‌ دانشمندان جوان و استارت‌آپ‌های تازه‌نفس برای جذب سرمایه‌گذار و بازارسازی به نمایش گذاشته می‌شوند. برای بخش نانومچ دوازدهمین دوره از نمایشگاه فنانوری نانو 133 طرح دریافت شده بود که پس از ارزیابی اولیه 50 طرح به مرحله بعدی رفتند و بعد از بررسی نهایی 20 طرح پذیرش شدند.

تولید آجرهای لگویی از ضایعات: آجر ساختمانی نوین با استفاده از ضایعات کارخانه سنگبری ساخته می‌شود. برای ساخت این آجرهای قابل‌شستشو نیازی به فرایند پخت آجرهای سنتی نیست. ساختار لگو مانند این آجرهای دوستدار محیط زیست باعث شده که آجرها در هم قفل شده و استحکام سازه در زلزله و تنش دینامیکی بیشتر شود.

با گوشی آلودگی آب را تشخیص دهید: حسگر تشخیص آلودگی آب مبتنی بر تلفن هوشمند گجتی است که روی تلفن‌ همراه‌های امروزی وصل می‌شود تا سلامت آب را با دقت بالا پایش کند. وجود آلودگی و فلزات سنگین در آب برای سلامت انسان مضر است و می‌تواند به بیماری‌های چون سرطان، ناراحتی گوارشی و عصبی منجر شود. روش‌های سنتی شناسایی فلزات سنگین در آب علاوه‌ بر قیمت بالا، به زمان زیادی نیز نیاز داشتند. این حسگر قابل‌حمل با قیمتی مقرون‌به‌صرفه و سرعتی بالا وجود آلودگی و فلزات سنگین را در آب شناسایی می‌کند.

زخم‌پوشی با خاصیت رهایش دارو: زخم‌پوش حامل دارو برای درمان زخم بستر روشی سریع برای بهبود زخم و جذب عفونت و خونابه از بستر زخم است. این زخم‌پوش حاوی چند دارو با عملکردهای متنوع است که علاوه بر رساندن داروهای ضدعفونی و ویتامین  C به زخم، عفونت و خون ناشی از زخم را نیز جذب می‌کند. استفاده از این زخم‌پوش علاوه‌ بر افزایش روند بهبود زخم، از عفونی شدن زخم نیز جلوگیری می‌کند. این زخم‌پوش‌ها برای زخم‌ بستر عمیق به شکل فتیله‌ای و برای زخم‌های سطحی به شکل پد ارائه می‌شود.

درمان اگزما با پچ پوستی آبرسان: پچ پوستی آبرسان و ترمیم‌کننده پوست‌های خشک و اگزمایی بافت‌های پوستی خشک و قابل‌ترمیم را آبرسانی می‌کند. این پانسمان فاقد هرگونه سمیت سلولی، حساسیت و تحریک پوستی است و خاصیت ضدقارچی و ضدباکتریایی دارد. این پچ پوستی زیست فعال بوده، آسیبی به بافت سالم وارد نمی‌کند و با ایجاد پوششی آنتی باکتریال روی زخم باعث افزایش سرعت روند ترمیم و جلوگیری از عفونت می‌شود.

سمی ارگانیک برای جلوگیری از آتشک: در ساخت این سم ارگانیک از عصاره گیاهان بومی ایران استفاده شده که مانع از رشد باکتری آتشک روی درختان میوه‌ دانه‌دار می‌شود. استفاده از این سم طبیعی بازدهی تولید محصول را افزایش و تأثیرات منفی سموم شیمیایی را کاهش می‌دهد. علاوه‎بر این این سم مقرون‌به‌صرفه‌تر است و با محیط زیست نیز سازگاری دارد.

نانواستارت‌آپ‌ها؛ فرصتی برای معرفی کسب‌وکارهای تازه نفس

یکی از بخش‌های جالب توجه دوازدهمین نمایشگاه فناوری نانو، نانواستارت‌آپ است که به معرفی استارت‌آپ‌های برخواسته از دل دانشگاه می‌پردازد.

دستگاه تصفیه هوای پلاسمایی: آلودگی معضلی جهانی است که دامن‌گیر شهرهای بزرگ و کشورهای صنعتی شده است. یکی از روش‌های مقابله با این مشکل جهانی دستگاه تصفیه هوای پلاسمایی است. این دستگاه با کمک فناوری پلاسمای سرد، ذرات دود و ترکیبات آلی فرار موجود در هوا را تصفیه می‌کند. این دستگاه می‌تواند غلظت گردوغبار هوا را تا 80 درصد کاهش دهد و نیاز به فیلتر نیز ندارد.

سوپرجاذب‌های کشاورزی: این سوپرجاذب‌ها که قابلیت جذب آب تا 300 برابر وزن خود را دارند، درواقع پلیمرهای تجزیه‌پذیر هستند. این محصول آب را ذخیره می‌کند و به آرامی به گیاه پس می‌دهد، بنابراین می‌توان گیاهان را در بازه‌های دو تا سه هفته‌ای آبیاری کرد. ساختار این سوپرجاذب‌ها حاوی کود است که نیاز گیاه به مواد مغذی را برطرف می‌کند.

سامانه تصفیه پساب بر پایه فناوری پلاسما: این دستگاه با استفاده از فناوری پلاسما می‌تواند 99 درصد رنگ‌های آلاینده صنعتی را حذف کند. پلاسما حالت چهارم ماده و حاوی ذرات باردار، یون‌ها و رادیکال‌هاست. این سامانه تصفیه میکروارگانیسم‌ها و آلاینده‌های بیولوژیکی را نابود می‌کند. فرایند سیستم پلاسما می‌تواند پساب را با راندمان بالاتری نسبت به روش‌های دیگر تصفیه کند. یکی از ویژگی‌های مهم این سیستم عدم استفاده از مواد شیمیایی در فرایند تصفیه است.

تولید آب از هوا: دستگاه استحصال آب از رطوبت هوا همانطور که از نامش پیداست، قادر به تولید آب از رطوبت هواست اما ویژگی‌ای که این سامانه را از دستگاه‌های مشابه متمایز می‌کند توانایی استحصال بهینه آب در رطوبت نسبی 10 درصدی است. بیشتر دستگاه‌های تولید آب از هوا تنها در رطوبت نسبی بالای 50 درصد کار می‌کنند اما این سامانه با توجه به شرایط آب‌وهوایی کشور طراحی شده است.

این دستگاه علاوه‌ بر پاکسازی آب‌ استخراج‌شده با روش نوین، توان مصرفی بسیار پایینی دارد و قیمت آن نیز نسبت به دستگاه‌های خارجی پایین‌تر است. در بخش ماده جاذب رطوبت این دستگاه از ماده نانومتری بهره گرفته شده که میزان استخراج آب از رطوبت هوا را به اندازه قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.

نمایشگاه نانو در مسیر صنعتی شدن

حضور 125 شرکت تولیدی و خدماتی در دوازدهمین نمایشگاه فناوری نانو نشان از صنعت محور شدن این نمایشگاه می‌دهد. شرکت‌های تولیدی که امروز محصولات و خدمات نانویی خود را ارائه می‌دهند همان استارت‌آپ‌ها و ایده‌های دیروز هستند که با شناسایی نیاز جامعه و صنعت به این مرحله رسیده‌اند.

محصولات نانویی متنوعی در این نمایشگاه ارائه شده تا حکم تأییدی بر کاربردهای فناوری نانو در صنایع مختلف باشد. به‌جرئت می‌توان گفت که بیشترین شناخت مردم از فناوری نانو در حوزه نساجی باشد. بسیاری نانو و کاربرد آن را در لباس‌های ضدآب و جوراب‌های بدون‌بوی نانویی شناختند.

یکی از محصولات جالب در حوزه نساجی لباس تب‌نمای نوزاد است. این لباس خاصیت ترموالکتریک دارد و اگر دمای بدن نوزاد از 37 درجه بالاتر برود، تغییر رنگ داده و شرایط را به والدین گزارش می‌دهد. فرش‌های ماشینی نانویی نیز یکی دیگر از دستاوردهای صنایع نساجی با کمک فناوری نانو است. این فرش‌ها خاصیت آنتی‌باکتریال و ضدبو دارند و خاصیت نانویی آنها تا پنج بار شستشو باقی می‌ماند. برای افزایش طول عمر فیلترهای پارچه‌ای نیز از فناوری نانو استفاده می‌شود.

نانوداروهای معجزه‌آسا

فناوری نانو در داروسازی تحول بزرگی ایجاد کرده است. در حال حاضر بسیاری از شرکت‌ها برای بهبود خواص دارو از نانوذرات بهره می‌گیرند. از سوی دیگر فناوری نانو فرصتی برای کشف درمان‌ بیماری‌های لاعلاج  ایجاد کرده است. یک شرکت داخلی با استفاده از فناوری نانو موفق به ساخت ژل موضعی برای درمان سالک شده است. بیماری سالک که با نیش پشه به انسان منتقل می‌شود، ناشی از گونه‌های مختلف انگل لیشمانیاست.

این شرکت با استفاده از عصاره دانه گیاه خار مریم، کپسول ژلاتینی تولید کرده که از  آسیب‌های کبدی پیشگیری می‌کند و درمانی برای بیماری‌های کبدی مانند کبد چرب الکلی و غیرالکی، هیپاتیت حاد و مزمن و سایر بیماری‌های التهابی کبد محسوب می‌شود. یکی دیگر از محصولات این شرکت، کپسول ژلاتینی است که با استفاده از ماده مؤثر زردچوبه یا کورکومین ساخته شده و برای درمان چند نوع سرطان از جمله روده بزرگ، تخمدان، سینه، دهان و خون به کار می‌رود.

نانو؛ مسیر هموار یک میلیارد دلاری صادرات

در سال 97 حجم فروش ایران در حوزه نانو 2560 میلیارد تومان و صادرات حدود 30 میلیون دلار بوده است. به گفته رئیس ستاد توسعه فناوری نانو، برای صادرات یک میلیارد دلاری حوزه نانو تا سال   1404 هدف‌گذاری شده و این امر با تمرکز بر صنعتی‌سازی محصولات نانو، تقویت حمایت‌ها از استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان این حوزه امکان‌پذیر است.

سال 2010 ایران با انتشار 10 مقاله در حوزه نانو رتبه 57 در جهان را داشت اما در حال حاضر تولیدات علمی کشور از مرز 10 هزار مقاله در سال گذشته و امسال سومین سال متوالی است که ایران رتبه چهارم جهانی در حوزه نانو را کسب می‌کند.

چند سالی است که زمزمه‌های ترک اقتصاد سنتی و نفت‌محور و استقبال از اقتصاد دانش‌بنیان به فریاد تبدیل شده است.  فناوری‌ نانو و محصولات مبتنی بر آن می‌تواند راه فرار اقتصاد نفت‌محور کشور باشد. علوم جدید نه‌تنها هزینه‌ها را کاهش می‌دهد بلکه باعث ایجاد تحولات مثبت در زندگی می‌شود.

تربیت نیروی انسانی متخصص  و جذب سرمایه‌گذاری از بخش خصوصی می‌تواند زمینه افزایش تولید محصولات متناسب با نیاز صنعت و جامعه را فراهم کند. علاوه‌ بر جهت‌دهی به تحقیقات حوزه‌های مختلف نانو باید به کاربردی بودن و هدف گرا بودن آنها نیز توجه ویژه‌ای شود.

نمایشگاه نانو در یک نما

139 نهاد فعال در دوازدهمین نمایشگاه فناوری نانو حضور دارند. محصولات این نمایشگاه در حوزه‌هایی از جمله انرژی، مراقبت‌های بهداشتی، کشاورزی، نفت، ساخت‌وساز، خودرو، نفت و محیط‌زیست ارائه می‌شوند. مراکز رشد، آزمایشگاه‌ها و دانشگاه‌ها نیز در این نمایشگاه حضور فعالی داشتند.

در حاشیه دوازدهمین نمایشگاه فناوری نانو، مرکز فناوری‌های پیشرفته ایران عراق نیز به طور رسمی آغاز به کار کرد. دهمین جشنواره دانش‌آموزی نانو نیز با هدف آشنایی و معرفی مبانی ابتدایی علم نانو به دانش‌آموزان همزمان با دوازدهمین دوره نمایشگاه فناوری‌های نانو فعالیت می‌کند. مهمانان خارجی از کشورهای ترکیه، اتیوپی، عراق، افغانستان و افریقا نیز در این نمایشگاه حضور دارند.

مسئولانی چون سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری، سعید سرکار، رئیس ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، علی وحدت، رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی، محمد مهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی و بابک نگاهداری، رئیس پژوهشگاه و شبکه آزمایشگاهی دانشگاه آزاد از دوازدهمین نمایشگاه فناوری نانو بازدید کردند.

انتهای پیام/4021/پ