«خلّاقیت در پژوهش» به کمک مرکز تحقیقات آمد؛
تقوی در گفتگو با آنا:
جشنواره کتاب سال دانشجویی استعدادها را به صنعت نشر معرفی می‌کند
رئیس سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی گفت: جشنواره کتاب سال دانشجویی استعدادها را معرفی کرده و سبب جریان‌سازی نشر می‌شود.
به گزارش خبرنگار حوزه فرهنگی و هنری گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، فعالیت انتشارات در جهاد دانشگاهی هم‌زمان با تأسیس این نهاد انقلابی در سال 59 آغاز شد و تا به امروز بالغ بر 6 هزار عنوان کتاب در موضوعات مختلف دانشگاهی توسط این سازمان و شعبی که در سراسر کشور دارد منتشر شده است.
در راستای فعالیت‌های سازمان انتشارات دانشگاهی گفتگویی با عادل تقوی رئیس سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی داشته‌ایم که مشروح بخش اول آن را در ادامه می‌خوانید:
آنا: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی فعالیت خود را از چه زمانی شروع و در چه بخش‌ها و حوزه‌هایی فعالیت می‌کند؟
تقوی: در دهه 60 و تا اواسط دهه 70 تقریباً فعالیت انتشارات در جهاد دانشگاهی به‌صورت پراکنده و با مدل‌های مختلف در قالب مؤسسه نشر جهاد، انتشارات بخش فرهنگی، مؤسسه ماجد و عناوین دیگری که مدل‌های فعالیتی در بخش انتشارات جهاد بودند دنبال می‌شد. اما از سال 79 مسئولان حوزه فرهنگی جهاد دانشگاهی تصمیم گرفتند که برای انسجام بخشیدن به فعالیت‌های سازمان جهاد دانشگاهی به فعالیت‌های پراکنده انتشاراتی در فضای جهاد دانشگاهی، سازمانی را تأسیس کنند که عنوان این سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی نام گرفت. این سازمان علاوه بر بحث‌های مربوط به سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و نظارت بر شعب انتشارات در سراسر کشور، می‌تواند بخشی از مأموریت‌های جهاد دانشگاهی را در حوزه فرهنگی با فعالیت‌های تخصصی در حوزه کتاب و کتاب‌خوانی پوشش بدهد، علاوه بر فعالیت‌های مربوط به وظایف ستادی که برعهده دارد، بحث انتشار کتاب و نشریات علمی و همچنین بحث فروش و توزیع کتاب را در قالب فروشگاه‌هایی و همچنین مراکز پخش و توزیع کتاب که تحت پوشش دارد و این ارائه خدمت فرهنگی به دانشجویان به‌صورت منظم‌تر و منسجم‌تر در قالب یک سازمان فعالیت می‌کند.
آنا: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی در حوزه فرهنگی چه وظایفی را دنبال می‌کند شاخص‌ترین فعالیت‌های این سازمان چیست؟
تقوی: فعالیت‌های انتشاراتی در جهاد دانشگاهی برخلاف فضای دانشگاه‌ها که معمولاً انتشارات‌ها زیرمجموعه معاونت‌های پژوهشی فعالیت می‌کنند؛ به دلیل همین رویکرد غالب فرهنگی، زیرمجموعه معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی است. علی‌رغم اینکه جهاد دانشگاهی، معاونت پژوهشی و معاونت آموزشی هم دارد، همین باعث می‌شود وظیفه ما در فضای فرهنگی کتاب و کتاب‌خوانی یا بحث‌های ترویجی، تبلیغی و تشویقی پررنگ‌تر شود که در این زمینه نیز مأموریت‌هایی برای سازمان انتشارات تعریف شده است. ازجمله شاخص‌ترین فعالیت‌های سازمان انتشارت جهاد دانشگاهی در حوزه ترویجی و تشویقی در بحث کتاب و کتاب‌خوانی، برگزاری دو جشنواره ملی است که در سطح استان‌های کشور و در قالب یک طرح فرهنگی ملی انجام می‌شود. یکی از آن‌ها جشنواره کتاب سال دانشجویی است که 25 دوره از آن برگزارشده و ربع قرن قدمت دارد و آخرین دوره آن سال گذشته در هفته کتاب با شعار «ربع قرن با دانشجو و 25 سال انتشار دانایی» برگزار شد. جشنواره کتاب سال دانشجویی یک جشنواره شناخته‌شده در فضای دانشجویی و علمی است و وزارت ارشاد هم به‌عنوان یکی از رویدادهای تثبیت‌شده و معتبر هفته کتاب این جشنواره را شناسایی کرده و معمولاً هرسال یک روز را به‌عنوان روز کتاب و دانشجو یا دانشگاهیان در نظر می‌گیرد که اختتامیه این برنامه در همین روز برگزار می‌شود. جشنواره با مشارکت نهادها و وزارتخانه‌هایی چون وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان، آموزش پزشکی، وزارت فرهنگ و ارشاد و وزارت ورزش و جوانان برگزار می‌شود که خود معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی نیز فعالیت‌های فرهنگی را پوشش می‌دهد و جزء حامیان اصلی این برنامه است.
آنا: هدف از برگزاری جشنواره‌های کتاب و پایان‌نامه سال دانشجویی چیست؟ این دو جشنواره چه کمکی به نشر علمی کشور دارد؟
تقوی: هدف اصلی این جشنواره تشویق و ترغیب دانشجویان به نوشتن، کمک به معرفی آثار، جریان سازی بحث نشر، قلم‌زدن و کتابت در فضای دانشگاهی و دانشجویی است که از این طریق خیلی از ظرفیت‌ها و استعدادهای دانشجویی شناسایی و به صنعت نشر معرفی می‌شوند و همین پدیده باعث می‌شود که خیلی دانشجویان برای تولید آثار جدید ترغیب شوند. به اذعان دوستانی که در وزارت ارشاد هستند و به‌نوعی می‌شود گفت متولی برگزاری این جشنواره‌ها یا حداقل نظارت و ارزیابی این جشنواره‌ها را بر عهده‌دارند این جشنواره را جزء جشنواره‌های شناخته‌شده و معتبر در فضای کتاب و کتاب‌خوانی می‌دانند. این جشنواره باعث می‌شود ناشران دانشجویان را شناخته و برای تولید آثار با آن‌ها همکاری کنند. جشنواره پایان‌نامه سال دانشجویی جشنواره دیگری است که سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی متولی آن بوده و تابه‌حال 17 دوره از این جشنواره برگزارشده است، این جشنواره ظرفیت‌های دانشجویی را در قالب پایان‌نامه‌های دانشجویی شناسایی می‌کند و بسیاری از دانشجویان که نتیجه زحمات علمی چندساله خود را در قالب پایان‌نامه ارائه می‌دهند یک مرحله که در دانشگاه ارزیابی می‌شود که برای شرکت در این جشنواره مجدداً مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. بسیاری از پایان‌نامه‌های دانشجویی ظرفیت این رادارند که با مختصر تغییرات و یک اصلاحات جزئی به کتاب قابل‌استفاده تبدیل شوند و این کمک شایانی برای فضای نشر علمی کشور است.
آنا: در سال‌های اخیر سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی مسابقه‌ای تحت عنوان دفاع سه‌دقیقه‌ای از پایان‌نامه‌ها را هم دنبال می‌کند، دراین‌باره توضیحات لازم را بفرمایید.
تقوی: مسابقات دفاع سه‌دقیقه‌ای از پایان‌نامه به‌عنوان بخش جنبی جشنواره پایان‌نامه سال دانشجویی از سه دوره گذشته طراحی و اجرا شد. به دلیل استقبال گسترده از این بخش در دوره‌های دوم و سوم، به یک رویداد مستقل تبدیل شد که همه دانشجویان دکتری، ارشد و سایر مقاطعی که پایان‌نامه دارند با اعلام فراخوان می‌توانند در این مسابقات حضور پیدا کنند و از پایان‌نامه خودشان در یک مدت‌زمان محدود سه‌دقیقه‌ای دفاع کنند. همچنین بعضی رشته‌ها که در سطح کارشناسی پایان‌نامه یا پروژه پایانی داشته باشند، دانشجویان دکتری و ارشد که پروپوزال آن‌ها تصویب‌شده باشد امکان شرکت در این مسابقات را دارند. هدف از این مسابقات کاربردی کردن پایان‌نامه‌های دانشجویی است، متأسفانه پایان‌نامه‌ها در دانشگاه به یک کار اجباری و موظفی تبدیل‌شده است که برای ارائه دادن زحمات علمی دانشجویان به فضای خارج از دانشگاه انگیزه‌ای به‌جز آن واحد درسی که تعریف می‌شود وجود ندارد.
آنا: مأموریت سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی در فضای دانشگاه و نشر علمی چیست؟
تقوی: جهاد دانشگاهی باید پل ارتباطی بین دانشگاه و صنعت باشد و این یکی از مأموریت‌های سازمان جهاد دانشگاهی است که در اساسنامه این سازمان آمده است. ما وظیفه داریم در فضای نشر دقیقاً این اتفاق را رقم بزنیم و با توجه به مأموریتی که داریم، بتوانیم این واسطه بودن یا این ارتباط را بین دانشگاه و صنعت یا جامعه برقرار کنیم. دانشجوها می‌توانند نتیجه تحقیقات علمی خود را به صورتی که برای عموم قابل‌فهم باشد ارائه کنند؛ به‌طوری‌که مشخص شود بر اساس چه نیازی به سراغ این موضوع رفته و درنهایت خروجی آنچه مشکلی از نیازهای جامعه را رفع کرده است. فعالیت‌های فرهنگی دیگری هم در فضای کتاب و کتاب‌خوانی از قبیل طرح‌های مطالعاتی، مسابقات کتاب‌خوانی، جلسات نقد و بررسی، جلسات تخصصی در حوزه مسائل و مشکلات نشر هم وجود دارد که سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی با همکاری شعبه‌های دیگر در سراسر کشور و معاونت‌های فرهنگی که در همه استانها فعالیت دارند این فعالیت‌ها را انجام می‌دهد.
آنا: تفاوت‌های بیست‌وششمین دوره جشنواره کتاب سال دانشجویی به نسبت سال‌های قبل چه بود؟
تقوی: ایجاد نوآوری، خلاقیت و به یک تعبیری درجا نزدن و تکرار نکردن همیشه یکی از دغدغه‌های ما بوده است. همیشه در این جشنواره و معمولاً با حفظ ماهیت اصلی جشنواره که بحث تشویق دانشجویان به نوشتن و ترغیب کردن آن‌ها برای فعالیت در این حوزه است، بخش‌های جنبی برای این جشنواره در نظر گرفته می‌شود. بخش دیگری در قالب موضوعات ویژه متناسب با شرایط و نیازهای کشور مدنظر است. کتاب‌های دانشجویان که در زمان تحصیل منتشرشده، به‌صورت ویژه بررسی می‌شود که امسال نیز بحث شعار سال را به‌عنوان بخش ویژه، مدیریت بحران و پدافند غیرعامل و آسیب‌های اجتماعی مدنظر قرار گرفت که هرکدام از این موضوعات به‌تناسب موضوع و متولی یا متولیانی که در سراسر کشور داشتند در کنار ما قرار می‌گیرند و کمک می‌کنند که این ظرفیت‌ها را در فضای کتاب دانشجویی بتوانیم شناسایی کرده و حمایت کنیم. نگارستان کتاب بخش دیگری برای ایجاد تنوع در فضای برگزاری جشنواره پیش‌بینی‌شده است. فعالیت‌های هنری و فرهنگی دانشجویان در فضای کتاب و کتاب‌خوانی را به‌عنوان یک فعالیت دوران دانشجویی با حفظ موضوع و محوریت اگر خلق اثر هنری داشته باشد، در قالب فیلم کوتاه، داستان کوتاه، عکس، نماهنگ و هر چیزی مشوق فعالیت مطالعه در بین دانشجویان باشد، این بخش به جشنواره اضافه‌شده است و دانشجویانی که در این زمینه فعالیت می‌کنند شناسایی کرده و استفاده می‌کنیم. از ظرفیت و محتوایی که تولید می‌شود برای ترغیب جامعه دانشجویی به مطالعه بیشتر و بالا بردن سرانه مطالعه و ایده‌های برتر دانشجویی درزمینهٔ حوزه کتاب و کتاب‌خوانی شناسایی می‌شود، ایده‌های برتر با امکاناتی که وجود دارد فضاسازی شده و مورد حمایت قرار می‌گیرند.
ادامه این گفتگو در بخش دوم منتشر خواهد شد.
انتهای پیام/4108/ن
انتهای پیام/
دایرةالمعارف دانشبنیانها ۹۶؛
