مجمع تشخیص مصلحت نظام به چه دلیل تأسیس شد/ تاریخی‌ترین لایحه مجمع

به گزارش خبرنگار حوزه احزاب گروه سیاسی خبرگزاری آنا، انقلاب اسلامی نهادهایی را به‌وجود آورد که در نوع نظام‌های حاضر در جهان، یک پدیده نوآورانه است. یکی از نهادهای جمهوری اسلامی، «مجمع تشخیص مصلحت نظام» است. در اوایل انقلاب اسلامی بین جریان‌های اسلامی، وفاق خوبی برقرار بود. از سال 1360 به بعد بین دو جریان سیاسی در درون حزب جمهوری اسلامی و جامعه روحانیت مبارز، شکاف‌های اجتماعی و اقتصادی رخ داد.

یکی از اختلافات دولت و مجلس شورای اسلامی، لایحه تأمین اجتماعی و بیمه‌ها بود. دولت مصرّ اجرای آن بود و مجلس عقیده داشت باید این لایحه اصلاح شود. از سوی دیگر برخی از لوایح دولت و طرح‌های مجلس شورای اسلامی در شورای نگهبان مغایر با شرع و قانون اساسی تشخیص داده می‌شد و مجلسی‌ها هم بر طرح‌های خود اصرار داشتند.

در بهمن ۱۳۶۲ نامه‌ای به امضای رئیس جمهور وقت، رئیس وقت مجلس شورای اسلامی، رئیس وقت دیوان عالی کشور، نخست وزیر وقت و سیداحمد خمینی به امام خمینی(ره) برای چاره‌جویی درباره این مسائل نوشته شد. امام خمینی(ره) هم در ۱۷ بهمن ۱۳۶۶ با صدور فرمانی، مجمع تشخیص مصلحت نظام را برای رسیدگی به این قبیل امور تأسیس کردند.

در سال ۱۳۶۸ قانون اساسی مورد بازنگری قرار گرفت و پس از بحث‌های مشروح دربارهٔ جایگاه مجمع تشخیص مصلحت، وظایف 11 گانه‌ای مستند به اصول ۱۱۲، ۱۱۱، ۱۱۰ و ۱۷۷ بر عهده‌ این مجمع قرار گرفت تا به‌عنوان حلقه تکمیلی در حاکمیت نظام جمهوری اسلامی و در شرایط مختلف ایفای نقش کند. این دومین تطور مجمع تشخیص مصلحت نظام است.

تشخیص مصلحت میان نظرات مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان، تهیه و پیشنهاد پیش‌نویس سیاست‌های کلی نظام (جمهوری اسلامی) در اجرای بند یک اصل ۱۱۰ قانون اساسی، حل معضلات نظام با ارجاع از سوی مقام رهبری، اعلام نظر در مورد استفساریه‌های مربوط به مجمع تشخیص مصلحت نظام، مشاوره در اموری که رهبر ایران در اجرای اصل ۱۱۲ قانون اساسی به مجمع ارجاع می‌دهد، در صورت فوت یا استعفای مقام رهبری یا عزل توسط مجلس خبرگان رهبری، تشکیل یک شورای سه نفره جهت رسیدگی امور تحت اختیار رهبر، تصویب مصوبات شورای رهبری ایران در صورت عزل، استعفا یا فوت رهبر وقت، مشارکت در شورای بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، بر اساس اصل ۱۷۷ قانون اساسی از وظایف اصلی این مجمع است.

این نهاد تا امروز ۶ دوره را پشت سر گذاشته‌ است. نخستین دوره از ۱۸ بهمن ۱۳۶۶ تا  ۱۳۶۸، دوره دوم از  ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۵، دوره سوم از ۲۷ اسفند ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۰ بود که با افزایش اعضای مجمع همراه شد و دوره چهارم مجمع از ۱۳۸۰ آغاز شد و به مدت پنج سال به فعالیت پرداخت. دوره پنجم مجمع از ۱۳۸۵ تا ۱۳ اسفند ۱۳۹۰ فعال بود. اعضای دوره ششم مجمع از  ۲۴ اسفند ۱۳۹۰ و به مدت ۵ سال انتخاب شدند و نهایتاً اعضای دوره هفتم این مجمع از ۲۳ مرداد ۱۳۹۶ به مدت پنج سال به عضویت این نهاد درآمدند.  ریاست فعلی این مجمع پس از درگذشت مرحوم آیت الله هاشمی شاهرودی  برعهده آیت‌الله آملی‌لاریجانی است.

مهم‌ترین تصمیم این نهاد شاید در این 32 سال گذشته، بررسی پیوستن ایران به لوایح FATF است. این پیچ تاریخی مجمع در این چند سال می‌تواند باشد.

انتهای پیام/4082/ن