علل ناکامی دستیابی به اهداف بخش کشاورزی/79درصدمجوزها عملیاتی نشد

به گزارش خبرنگار حوزه کشاورزی گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، تبیین و تحلیل وضع موجود تولید بخش کشاورزی نشان می‌دهد، با وجود رویکرد برنامه‌های گذشته به ویژه برنامه چهارم توسعه مبنی بر افزایش کمی و کیفی محصولات کشاورزی با هدف ارتقای ضریب خوداتکایی و امنیت غذایی و توسعه صادرات تولید محصولات کشاورزی اعم از صادرات زراعی باغی دام و طیور و آبزیان از 95.2 میلیون تن در سال ۱۳۸۴ به ۹۶.۳ میلیون تن در سال ۹۲ افزایش یافت.

این موضوع بیانگر متوسط نرخ رشد سالیانه ۰.۱۷ درصد است در حالی که بالاترین سهم تولید بخش به محصولات زراعی تعلق دارد.

عامل نوسانات چیست؟

بیشترین نوسان تولید نیز متأثر از شرایط کم آبی و خشکسالی به همین زیر بخش تعلق دارد و روند رشد آن در طول دوره نیز در مجموع منفی است. محصولات باغی در حالی در دوره دوم تولید در طول دوره قرار می‌گیرد که به رغم وجود نوسانات دارای رشد مثبت است.

 در محصولات دامی نیز با نوسانات نسبی کمتر، روند رشد تولید به طور نسبی مثبت بوده است.

در ارتباط با محصولات شیلاتی از روند رشد پایداری نیز برخوردار بوده و پتانسیل رشد مناسبی را در آینده نشان می‌دهد که کمتر نیز متأثر از عوامل تأثیرگذار بر دیگر بخش‌ها به ویژه بخش زراعی بوده است.

بخشی از عملکرد برنامه‌ها و فعالیت‌های وزارت جهاد کشاورزی در بخش‌های مختلف در جدول پایین به وضوح قابل مشاهده است.

تولید دام و طیور

برنامه افزایش تولید محصولات دام و طیور در سال 96 بالغ بر 14262 هزار تن بوده است که با اعتباری بالغ بر 27 میلیارد و 71 میلیون 600 هزار تومان انجام شده است.

همچنین عملکرد شش ماهه نخست سال 97 بالغ بر 7131 هزار تن بوده با اعتباری بالغ بر 15 میلیارد و 531 میلیون تومان صورت گرفت. برای کل سال نیز مانند عملکرد سال گذشته تعیین شده است.

طبق این گزارش برای سال 98 نیز همین میزان هدف کمی تعیین شده که نشان می‌دهد از سال 96 تا 98 هیچ تغییری ندارد.

محصولات باغی

برنامه راهبری تولید محصولات باغی 20500 هزار تن با اعتباری بالغ بر 4 میلیارد و 307 میلیون تومان برای سال 96 انجام شد.

در شش ماهه امسال نیز 10500 هزار تن و با مبلغ 2 میلیارد و 235 میلیون تومان به اجرا درآمد.

*ارقام به میلیون ریال

صنایع تبدیلی و تکمیلی

بررسی‌ها نشان می‌دهد که سهم ارزش افزوده صنایع غذایی در ارزش افزوده بخش صنعت معادل ۱۰ درصد است.

تنها 21 درصد جوازهای صنایع کشاورزی به بهره‌برداری رسیده است

آمارهای رسمی جهاد کشاورزی که در پیوست‌های بودجه تبلور یافته است، حکایت از آن دارد که با این وجود تنها ۲۱ درصد از جوازهای تأسیس صادره برای صنایع مرتبط با بخش کشاورزی مرحله احداث و بهره‌برداری رسیده است.

 بر این اساس ۱۴.۵ درصد از سرمایه‌گذاری محقق شده با وجود آنکه برآورد می‌شود برای جذب ۱۶۵ میلیون تن ماده خامی کشاورزی مجوز تاسیس واحد فرآوری صادر شده فقط ۲۰ درصد از این میزان به مرحله بهره‌برداری رسیده است.

علل ناکامی در رسیدن به اهداف کشاورزی

این وضعیت نشان از ناکامی در رسیدن به اهداف پیش‌بینی شده برای صنایع تبدیلی و تکمیلی دارد.

در مورد علل این ناکامی می‌توان به نبود توازن منطقی در زنجیره سرمایه‌گذاری‌های مورد نیاز و مکمل عدم توجه کافی به الگوی کشت و تطبیق مکان تولید ماده خام با استقرار واحدها در قطب‌های تولید و پراکنش نامناسب استقرار صنایع تبدیلی و تکمیلی بدون توجه به پتانسیل‌های بخش کشاورزی و عدم وجود صندوق‌های ویژه حمایت از صنایع تبدیلی و تکمیلی موجود در نظام بانکی برای ارتقای تسهیلات مورد نیاز جهت تأمین نقدینگی و سرمایه در گردش وجود ضایعات در محصولات فسادپذیر ضعف تکنولوژی ضعف مدیریت پایین بودن سطح کیفی و استانداردهای تولید محصولات و همچنین پایین بودن ظرفیت فرآوری واحدها و فرسودگی در تجهیزات و ماشین‌آلات صنایع تبدیلی و تکمیلی موجب کاهش بهره‌وری و افزایش هزینه تولید تضعیف برند و ایجاد اختلال در زنجیره‌ای نگهداری فرآوری و بازاررسانی محصولات و در بازارهای داخلی شده و کم ثباتی مقررات تجاری و تعرفه سبب شده تا قدرت رقابت پذیری در بازارهای بین المللی صنایع غذایی کاهش یابد.

تبیین و تحلیل وضع موجود مدیریت بازار

از مجموعه سهم 32.5 درصدی ارزش افزوده کسب و کار کشاورزی از تولید ناخالص داخلی ۲۴ درصد آن متعلق به صنایع غذایی است.

۱۹.۵ درصد ارزش افزوده ایجاد شده از طریق فعالیت‌های بازرگانی داخلی و بخشی از آن متعلق به بازرگانی خارجی است.

با توجه به حجم قابل توجه تولیدات داخلی که بیش از یکصد میلیون تن مواد خام و میزان قابل توجهی مواد غذایی فرآوری شده را شامل می شود.

نقش و سهم ارزش افزوده بازرگانی داخلی مربوط به محصولات و فرآورده های غذایی حائز اهمیت است.

 از سوی دیگر وجود تشکل‌های مردمی و فراهم‌سازی زمینه‌های ایجاد زنجیره‌های عرضه برای بسیاری از محصولات و توسعه زیرساخت‌های موردنیاز تجاری سهم این فعالیت‌ها را در ارزش افزایی و رشد اقتصادی ملی به طور قابل ملاحظه ارتقا می‌دهد.

سهم صادراتی محصولات کشاورزی

میانگین سهم صادرات محصولات کشاورزی از صادرات کشور طی برنامه چهارم توسعه اقتصادی یعنی ساله 84 تا ۸۸ بالغ بر ۱۸.۴ درصد و دو سال اول برنامه پنجم سال های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۱ در حدود ۱۴.۷ درصد به دست در سال ۹۳ صادرات بخش کشاورزی بودن ۱۹ درصد ارزش صادرات غیرنفتی را به خود اختصاص داده که نسبت به سال ۱۳۹۲ بالغ بر ۲۶.۵ درصد رشد داشته است تا بخش کشاورزی می‌تواند نقش مؤثری در ازای توسعه صادرات در توسعه کسب و کار کند.

از مهمترین عوامل توسعه بازرگانی خارجی ایجاد زیرساخت‌های تجاری حمایت‌های هدفمند دولت توسعه ابزارهای تعرفه‌ای برقراری پیمان‌های دوجانبه و چندجانبه کشورهای بازار هدف پوشش بیمه و ایجاد سازوکارهای مدیریت ریسک از طریق توانمندسازی تشکل‌های تخصصی و زنجیره‌ای ارز است که نقش این گروه از موارد در برنامه‌های چهارم و پنجم در بخش کشاورزی به شدت ضعیف می‌شود.

انتهای پیام/4083/