خبری از سواد اقتصادی و مالی در مدارس نیست

به گزارش خبرنگار حوزه فرهنگی و هنری گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، اقتصاد یکی از مهمترین مسائل زمان حاضر ماست تا جایی که باید برنامه‌ریزی‌های مختلفی در این خصوص انجام گیرد. یکی از مؤلفه‌هایی که در این حوزه بسیار حائز اهمیت است. آموزش مبانی اقتصادی است به این معنا که فرد از سنین پایین‌تر بتواند در سطح سنی و علمی خود تعریفی از مباحث اقتصاد داشته باشد. اینجاست نقش مدارس و آموزش و پرورش پررنگ‌تر می‌شود و باید در این حوزه بدرخشد.

با توجه به اهمیت تعلیم و تربیت اقتصادی و مروری بر سند تحول بنیادین در شماره چهارم گاهنامه سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و خبری «افق» بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان استان خراسان‌ رضوی مصاحبه‌ای با عادل پیغامی، استادیار دانشکده‌ معارف‌ اسلامی و اقتصاد دانشگاه‌‌ امام‌‌ صادق  علیه‌السلام یکی از نویسندگان کتاب تعلیم و تربیت اقتصادی داشته است که در ادامه می‌خوانید:

 تعلیم و تربیت اقتصادی که امری دنیوی است چگونه زیرمجموعه تعلیم و تربیت اسلامی که امری اخروی است، واقع می‌شود؟

پیغامی: به وجود آمدن این دیدگاه، به نگاه غلط از تعریف اسلام برمی‌گردد که دین را امری صرفاً اخروی می‌بینند، افرادی در زمان پیامبر ایراد می‌گرفتند که شما چگونه پیغمبری هستید که مانند عموم مردم در بازار راه می‌روید و غذا می‌خورید؟ اما درواقع اسلام بین دنیا و آخرت را جمع کرده است و خواسته‌اش از مؤمنان این است که از خدا بخواهید: «رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً». در معارف اسلامی ازلحاظ غایت اولویت با آخرت است اما ازلحاظ ماهیت تفاوتی بین دنیا و آخرت نیست. اسلام به دنیا و اجتماعیات و مسائل تمدن و سیاست بسیار تأکید و توجه دارد و امام‌ خمینی(ره) هم این‌گونه تأکید کرده‌اند که اسلام والله تماماً سیاست است.

وجه افتراق تربیت اقتصادی در دیدگاه اسلام با دیدگاه‌های کاپیتالیستی و سرمایه‌داری در چیست؟

پیغامی: تفاوت بین این دو از حیث تفاوت‌های اسلام و غیر اسلام است. اسلام با دنیا مخالفتی ندارد بلکه با هدف قرار دادن و پرستش دنیا مخالف است و این به تعریف حقیقی زهد برمی‌گردد. به نظرم این سؤال از دو بعد جهتی و عملی قابل بررسی است. بعد جهتی به انگیزه‌های آموزش اقتصادی و بررسی حلال و حرام برخی فعالیت‌ها می‌پردازد که اصل تفاوت‌ها نیز در این قسمت است، اما در بعد عملی تفاوت چندانی وجود ندارد و می‌توان از آموزش‌های اقتصادی در کشورهای دیگر با رعایت همان شروط جهتی استفاده کرد.

برخی از اساتید حوزه و دانشگاه  معتقدند که در تمدن‌سازی با توجه به تفاوت در بعد جهت و غایت، در بعد عمل هم نمی‌توان از غربی‌ها متابعت کرد، نظر شما راجع به این مسئله چیست؟

پیغامی: از خود این اساتید بپرسید، من چنین نظری ندارم.

از بحث‌های نظری بگذریم و به بحث‌های عملی برسیم.آنچه به‌عنوان تعلیم و تربیت اقتصادی و حرفه‌ای در ذیل سند تحول بنیادین  آموزش‌وپرورش ذکرشده چه شباهت و تفاوت‌هایی با نظر شما در کتابتان تعلیم و تربیت اقتصادی دارد؟

پیغامی: آنچه به‌عنوان تعلیم و تربیت اقتصادی و حرفه‌ای در ذیل سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش ذکرشده کاملاً همسو با کتاب تعلیم و تربیت است ولی معمولاً در اسناد بالادستی به جزئیات پرداخته نمی‌شود که ما در این کتاب به آن پرداخته‌ایم. سند تحول یکی از ساحت‌های شش‌گانه تربیت را تربیت اقتصادی و حرفه‌ای می‌داند که این وزن خوبی است که سند به این مبحث داده است.

تربیت اقتصادی به چه میزانی در آموزش‌وپرورش ایران اجراشده است؟

پیغامی: برخی توجهات حداقلی آن هم به‌صورت تلفیقی در برخی از کتب وجود دارد،‌ مانند کتاب اقتصاد پایه دهم انسانی؛ اما با توجه به نیازهای روز و جنگ اقتصادی که درگیرش هستیم و تأکیدات فراوانی که به اقتصاد مقاومتی می‌شود، میزان کمی است. از طرف دیگر زمانی که می‌خواهیم در آموزش‌وپرورش روی این مسئله کارکنیم، برخی خرده‌فرهنگ‌های معارض وجود دارد و در این خصوص ایرادات واردی نیز وجود دارد و معتقد هستند دانش‌آموزان دنیاگرا بار می‌آیند و یا اینکه مدرسه باید به مسائل درسی و کنکور بپردازد. البته موانع دیگری هم بر سر راه این مسئله وجود دارد، مثل مشکلات محتوایی، کمبود بودجه تخصیص‌یافته در این زمینه و نبود معلم‌هایی که توانمندی اقتصادی لازم را داشته باشند.

دبیرستان‌های کار و دانش و فنی و حرفه‌ای چه میزان در این زمینه تربیت اقتصادی موفق بوده‌اند؟

پیغامی: در این مدارس تنها حرفه و مهارت به دانش‌آموزان آموخته می‌شود اما خبری از سواد اقتصادی و مالی نیست. مثلاً کسی که نجاری یاد می‌گیرد، اما اینکه چگونه این حرفه را تبدیل به شغل کرده و بتواند مستمراً از آن کسب درآمد داشته و کارش را گسترش دهد چیزی یاد نمی‌گیرد. با اینکه کتاب اقتصاد دهم چند سال  پیش تغییراتی داشته است اما کتاب اقتصاد کار و دانش و فنی و حرفه‌ای بدون تغییر باقی‌مانده است.

می‌توانید چند نمونه داخلی که در زمینۀ تربیت اقتصادی موفق بوده‌اند، نام ببرید.

پیغامی: در جلد اول کتاب تعلیم و تربیت اقتصادی چندین مثال خارجی ذکر شده است. در مثال‌های داخلی می‌توان به فعالیت‌های آموزشی سازمان بورس، مؤسسه مصباح حکیم اصفهان و افرادی که در مشهد بازی کارآفر را ابداع کرده‌اند، اشاره کرد.

انتهای پیام/4107/4108/پ