اتکا به ظرفیت‌های نخبگان، تنها راه عبور از پیچ بحران است

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، برای رسیدن به جایگاه واقعی و اعتلای اقتصادی با حفظ ارزش‌های معنوی و سرمایه‌های انسانی جامعه، استقرار یک زیرنظام علمی-اقتصادی بسیار راهبردی به‌نظر می‌رسد. ارکان اقتصاد دانش‌بنیان، رابطه مطلوبی با بهره‌وری دارند و پیامد این رابطه، کاهش بیکاری، رونق تولید داخلی، کیفیت بهتر تولیدات و خدمات، اصلاح الگوی مصرف و در اصل تحقق مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی خواهد بود.

براساس گزارش دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، ۴۰ درصد از بیکاران بالای ۲۰ سال در کشور، دانش‌آموخته دانشگاه‌ها هستند؛ بدون شک نادیده گرفته شدن نیروی انسانی متخصص در کشور، باعث تضعیف فکر مولّد و موتور محرک اقتصادی کشور خواهد شد.

ازطرفی عدم آمایش رشته‌ای مناسب دانشگاه‌ها نسبت به ظرفیت‌های منطقه‌ای، حباب بزرگی از دانش‌آموختگان مدرک به‌دست را ایجاد کرده است؛ توازن نامناسب در دو مؤلفه پذیرش دانشجو و نیازهای منطقه‌ای، به معضل بیکاری دامن زده و موجب خالی شدن شهرهای نسبتاً کوچک از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی شده است.

ورود دانش‌آموختگان دانشگاهی به حوزه‌های مولّد اقتصادی و استارت‌آپ‌ها نیز خالی از موانع و بروکراسی‌های سرگیجه‌آور نبوده و از این حیث نیز، ظرفیت‌های جوانان تحصیل‌کرده دانشگاه‌ها بدون استفاده باقی می‌ماند.

باید سژال کرد سیاست‌های نادرست پولی و بانکی دولت‌ها تا چه زمانی فرصت‌های سرمایه‌گذاری و شکوفایی را از اقتصاد دانش‌بنیان سلب کرده و در راستای فربه کردن بانک‌ها عمل خواهد شد؛ شکوفایی اقتصادی هیچ کشوری در طولانی مدت با وابستگی آن کشور به خارج از مرزها دیده نشده و این شکوفایی اقتصادی وابسته به خود اتکایی کشوری است که ریشه فساد در  اقتصاد  آن خشکیده و توسعه عرضی به ارمغان آمده است.

آمارها، اطلاعات و بیانات رهبری معظم انقلاب مرتبط با بخش‌های سیاسی، نظامی، امنیتی و علمی، حاکی از این است که کشور در موضوعات چهارگانه مذکور تقریباً همگام با اهداف سند چشم‌انداز و برنامه‌های پنج ساله پیش رفته است اما برعکس در حوزه اقتصاد و به‌ویژه اقتصاد دانش‌بنیان، این هماهنگی وجود نداشته و اقتصاد کشور از نوعی عقب‌‍ماندگی نسبت به سند چشم‌انداز رنج می‌برد. این عقب‌ماندگی به حدی است که شاید بتوان گفت در حال حاضر کمتر از نیمی از اهداف اقتصادی برنامه پنجم و ششم توسعه محقق شده است.

اکنون که جریان‌های رسانه‌ای غربی تمام مشکلات کشور را به ارتباط نداشتن کشور با استکبار گره زده‌اند، باید این نکته را به روشنی بیان کرد که تنها راه شکوفایی اقتصادی، استفاده حداکثری از ظرفیت بدنه دانشگاهی و نخبگان کشور است.

اتکا به ظرفیت‌های نخبگان و مدیریت علمی بحران‌ها در تمامی مقاطع تاریخی کشور، این مهم را آشکار می‌سازد که جوانان متعهد و متخصص این مرز و بوم همواره در متن شکوفایی کشور بوده و موجب عزت و غرور ملی شده‌اند.

کشورهای سلطه‌گر و رسانه‌های وابسته به آن‌ها پیشرفت کشورهای مستقل و درحال توسعه را در وابستگی می‌دانند؛ حال چگونه می‌توان خودباوری و اخلاص دانشمندان علمی کشور در توفیقات به‌دست آمده در زمینه‌های هسته‌ای، نانو و موشکی را به دست فراموشی سپرد.

استنباط این موضوع که تقویت اقتصاد دانش‌بنیان و اعتماد به ظرفیت‌های نخبگان در شرایط حساس کنونی، تنها راه‌های برون رفت از معضل بیکاری دانش‌آموختگان دانشگاهی است، شاید چندان هم سخت نباشد؛ هرچند که لزوم تغییر رویکرد دانشگاه‌ها از آموزش محوری به مسئله‌محوری نیز، در اصلاح بنیان نهاد دانشگاه، ضروری به‌نظر می‌رسد.

اقتصاد دانش‌بنیان نه تنها  یک نیاز اساسی برای کشورهای در حال توسعه نظیر ایران به شمار می‌آید، بلکه اجتناب از حرکت به سمت چنین اقتصادی، توان رقابتی را در عرصه‌های بین‌المللی به‌‌‌شدت کاهش می‌دهد.

اقتصاد دانش‌بنیان می‌تواند راهکاری برای دستیابی به عزت‌آفرینی و اصلاح اقتصادی در کشور به همراه تزریق نشاط در دانشگاه‌ها باشد.

*خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا

انتهای پیام/4107/4116/خ