پدافند غیرعامل اقتصادی مفهومی نوین در بطن اقتصاد دانش‌بنیان

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، در سال‌های اخیر مفاهیم اقتصاد دانش‌بنیان در کشور ما نیز به‌صورت جسته و گریخته مورد بررسی قرار گرفته است، اما با این وجود از جمله نقاط ضعف اقتصاد کشور، پایین بودن میزان خلاقیت و نوآوری در مبانی علوم دانشگاهی، ضعف فناوری بنگاه‌های اقتصادی و نگاه سنتی دولت‌ها است.

عوامل مذکور اقتصاد و صنعت کشور را به مصرف‌کننده فناوری‌های خارجی تبدیل کرده است و این خود زمینه‌های آسیب‌پذیری اقتصاد کشور را در برابر تحریم به وجود می‌آورد. تجربه  این نوع آسیب‌ها در سال‌های گذشته که به علت تحریم‌های مختلف به‌دست آمد؛ بسیاری از بخش‌های اقتصادی کشور را با مشکل مواجه کرد و نشان داد که اقتصاد ایران با فاصله زیادی که از اقتصاد مقاومتی دارد در برابر انواع تهدیدهای داخلی و خارجی بعضاً می‌تواند آسیب‌پذیر نیز باشد.

نمودارهای سینوسی اقتصادی در این روزها، در درجه اول لزوم تبیین مفهوم «پدافند غیرعامل اقتصادی» و در درجه دوم اهمیت بیش از پیش اقتصاد مقاومتی را نمایان می‌‌کند و در ادامه نقش بی‌بدیل دانش در حل معضلات کشور برای مصون ماندن از تهدیدات احتمالی در آینده را هر چه بیشتر گوشزد می‌کند.

ادبیات «پدافند غیرعامل اقتصادی» را می‌توان در بطن اقتصاد دانش‌بنیان جست و اگر معنای پدافند غیرعامل را طراحی یک «عملیات پیشگیرانه» تعریف کنیم، این اقتصاد دانش‌بنیان است که می‌تواند بنیان اقتصاد کشور را تقویت و در برابر هجمه دشمنان مدافع باشد.

تجارت و اقتصاد دانش بر خلاف تجارت سایر کالاهای فیزیکی مثل سرمایه، دارایی‌های مادی و منابع طبیعی از کمیت آن نمی‌کاهد و می‌توان از آن بارها استفاده کرد.

 با توجه به رویدادهای بین‌المللی، باید دانست که امروز جهان شاهد موج جدیدی از مفاهیم دانش‌بنیان است و ما نیز باید در راستای اقتصاد مقاومتی، همگام با این، موج تغییر و تحولی جدید در اقتصاد کشور به وجود بیاوریم زیرا دیگر با صنایع سنتی و اقتصاد نفتی و دولت‌بنیان نمی‌توان در برابر هجمه‌ها و پاتک‌های اقتصادی بیگانگان مصون ماند.

از ملزومات نیل به اقتصاد دانش‌بنیان بومی، رسیدن به دانشگاه بومی است. دانشگاه بومی سؤالات و عناوین پایان‌نامه‌ها را از بطن چالش برانگیز جامعه می‌گیرد همانطور که دانشجوی مهندسی بومی باید سؤالات خود را از بطن صنایع خودروسازی و فولاد می‌گیرد.

به‌نظر می‌رسد با پاسخ دانشگاه به سوالات برگرفته از جامعه و صنعت ابتدا شکوفایی نیروی نخبگانی داخلی به‌ ثمر می‌نشیند و در نهایت همین ثمرات، حافظ امین سرمایه‌های کشور می‌شود و مفهوم «پدافند غیرعامل اقتصادی» مگر غیر از حفظ سرمایه‌های مادی و معنوی یک کشور است؟

اعتماد واحدهای صنعتی به دانشگاه‌ها و دانشجویان نخبه برای استفاده  از ظرفیت دانشجویان و استادان به خوبی می‌تواند اقتصاد دانش‌بنیان را در اقتصاد مقاومتی ضمیمه کند.

تحقق سهم یک درصدی بودجه‌های پژوهشی دستگاه‌های دولتی نیز تا حد زیادی به گسترش اقتصاد دانش‌بنیان در کشور کمک خواهد کرد که این ردیف بودجه‌ه­ا در حساب و کتاب دولتی‌ها، اغلب خرج امورات غیرمربوط و یا کمک هزینه خرید شکلات و نهایتاً به‌عنوان یک ردیف مازاد و تشریفاتی تلقی می‌شود؛ نگاه مدیران غیرنفتی در رأس زیر ساخت‌های دولت‌ها تا حد قابل توجهی در پیوند دانشگاه و صنعت مؤثر است.

مقام معظم رهبری در بیانات خود در دیدار با نخبگان علمی با اشاره به لزوم حمایت شرکت‌ها و اقتصاد دانش‌بنیان، ترویج حرکت‌های دانش‌بنیان را در ترویج محصولات این شرکت‌ها دانسته‌اند. دانشگاه‌ها و پژوهشکده‌ها بایستی با سرلوحه قرار دادن بیانات معظم له و ایجاد ارتباط سازنده و مسئله‌گرایی حلقه مفقوده صنعت و دانشگاه را از میان بردارند.

برای رسیدن به جایگاه واقعی اعتلای اقتصادی با حفظ ارزش‌های معنوی و سرمایه‌های انسانی جامعه، استقرار یک زیرنظام علمی-اقتصادی بسیار راهبردی به‌نظر می‌رسد. ارکان اقتصاد دانش‌بنیان رابطه مطلوبی با بهره‌وری دارند و پیامد این رابطه،کاهش بیکاری، رونق تولید داخلی، کیفیت بهتر تولیدات و خدمات، اصلاح الگوی مصرف و در اصل تحقق مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی خواهد بود.

امروز کشور نیازمند استقرار یک برنامه «پدافند غیرعامل اقتصادی» است و این مفهوم در بطن اقتصاد دانش‌بنیان نهفته است، زیرا که اقتصاد دانش‌بنیان، کشور را از رخنه اقتصادی مصون و بدنه نخبگانی کشور را به مانند یک لشکر علمی همواره به‌خط نگاه می‌دارد.

*خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا

انتهای پیام/4116/ 4007/