کارشناس ارشد غرب آسیا:
نباید اجازه داد بن‌سلمان از مهلکه خاشقجی بگریزد
یک کارشناس برجسته منطقه تصریح کرد: اگر «بن‌سلمان» از مهلکه خاشقجی بگریزد، فردا پادشاه می‌شود و دیگر هیچ‌کس در دنیا از عواقب این تصمیم امنیت نخواهد داشت.
گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا: قتل «جمال خاشقجی» در کنسولگری عربستان در استانبول و روایت‌های ضدونقیض سعودی‌ها پس‌از این ماجرا باعث نشد تا «محمد بن‌سلمان»، ولیعهد عربستان از مهلکه بگریزد و در مقابل، رو‌به‌روز اسناد بیشتر و ابعاد پنهانی‌تری از پرونده افشا می‌شود؛ ابعادی که باعث شده است انگشت اتهام بیش‌از‌پیش به سوی ولیعهد تنهای این روزهای عربستان گرفته شود. به‌عنوان نمونه، روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی فاش کرد که جاسوسان عربستانی در جریان قتل «خاشقجی» از نرم‌افزارهای ساخت رژیم صهیونیستی استفاده کرده بودند.
این روزنامه افزود: «شرکت (جاسوسی) نوز (NOS) به‌تازگی با پادشاهی‌های عربی حوزه خلیج فارس ارتباطات زیادی یافته و با آنها در زمینه جاسوسی از مخالفان همکاری می‌کند». طبق گزارش نیویورک‌تایمز، عربستان سال گذشته میلادی برای خرید از این شرکت حدود ۵۵ میلیون دلار پرداخت کرده است.
از طرفی، «بن‌سلمان» که دیگر حمایت برخی از نزدیک‌ترین متحدانش را از دست داده است، این روزها به دنبال جلب حمایت می‌گردد. او که به امارات رفته بود باعث شد موجی از مخالفت‌ها در میان کشورهای عربی به‌وجود آید. سفرش را نیمه‌کاره رها کرد و به خیال اینکه اروپایی‌ها در اجلاس گروه 20 در آرژانتین دستش را می‌فشارند، به بوینس آیرس رفت، ولی دست‌ازپا درازتر بازگشت. بنابراین برای اینکه نشان دهد آنچنان هم بی‌پشت‌و پناه نیست، دلارهای خود را خرج چند کشور کوچک عربی همچون موریتانی و الجزایر کرد تا وی را در کشورشان راه دهند.
این موضوع دستمایه‌ای شد تا گفتگویی با «سیدهادی سیدافقهی» کارشناس ارشد امور منطقه ترتیب دهیم که مشروح آن در ادامه تقدیم می‌شود.
ماجرای قتل «جمال خاشقجی» را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
- موضوع قتل «جمال خاشقجی» و خودزنی سعودی‌ها یک امداد الهی بود. من در مصاحبه‌های قبلی گفته بودم اگر ده‌ها سال تلاش می‌کردیم که ثابت کنیم آل سعود رژیمی ددمنش است و سیاست‌های کذایی «محمد بن‌سلمان» از جمله فراهم آوردن فضای باز سیاسی، رقاصی و ... یک نمایش تمام عیار است، کافی نبود؛ ولی رسوایی قتل «خاشقجی» همه رشته‌های آنها را پنبه کرد. اکنون در فضای سیاسی عربستان، موضوع برکناری «بن‌سلمان» مطرح است و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در اظهاراتش تصریح کرده است که «دیگر تقریباً برای من ثابت شده که بن‌سلمان از موضوع قتل خاشقجی آگاه بوده است». این اقرار به‌دلیل فشار زیاد افکار عمومی است.
از طرفی، پرونده قتل «خاشقجی» در داخل آمریکا یک بحران اخلاقی ایجاد کرده و قطعاً در پس این بحران، تصویرسازی سیاسی وجود دارد. وقتی سناتور «لیندسی گراهام» روایت سعودی‌ها را باورپذیر نمی‌داند، این بدان مفهوم است که جناب ترامپ شما در انتخاب رویکردتان اشتباه می‌کنید! حتی «باب کورکر»، رئیس شورای روابط خارجی سنا به‌صراحت اعلام کرد در تاریخ کاخ سفید بی‌سابقه است که این نهاد به بنگاه روابط عمومی «بن‌سلمان» تبدیل شود. لذا این پرونده در اوج تهدید حمله نظامی آمریکا علیه ایران، در اوج فشارهای سیاسی و تحریم‌های دومرحله‌ای یک هدیه الهی بود.
اکنون این وظیفه رسانه‌هاست که موضوع را تبیین کنند و به مردم بگویند این همان عربستانی است که در یمن جنایت می‌کند و به تکفیری‌ها آموزش می‌دهد. این مدل رفتار عربستان سعودی با مخالفانش است. فرهنگی که آل‌سعود می‌خواهد امروز در منطقه حاکم شود، امنیت کل دنیا را تهدید و جهان را دچار یک ریزش اخلاقی و ناامنی می‌کند و تبعاتش قابل کنترل نیست. اگر اجازه بدهیم «بن‌سلمان» از این مهلکه جان سالم به‌در ببرد، فردا پادشاه می‌شود و دیگر هیچ‌کس در دنیا از عواقب این تصمیم امنیت نخواهد داشت. لذا باید موضوع در نطفه خفه شود و قتل و سرکوب مخالفان به یک فرهنگ تبدیل نشود. غربی‌ها اکنون به‌دلیل تسویه‌حساب‌های شخصی از خواب غفلت بیدار شده‌اند و این به زیان آل سعود است.
ظاهراً اعضای خاندان سلطنتی عربستان متحد شده‌اند تا بعداز مرگ پادشاه، «احمد بن‌عبدالعزیز»، برادرش را به‌عنوان ولیعهد انتخاب کنند. این روند را چگونه ارزیابی می‌کنید ؟
- این یک پروسه احتمالی است و ترامپ به سه دلیل درمقابل آن مقاومت می‌کند؛ نخست اینکه آمریکا از حضور «بن‌سلمان» در قدرت منافع زیادی می‌برد. قرارداد 110 میلیارد دلاری خرید تسلیحات و سرمایه‌گذاری 380 میلیون دلاری در مسکن، بورس، خدمات و زیرساخت‌های آمریکا بخشی‌از این منافع است. دوم اینکه ترامپ شریک تجاری «بن‌سلمان» است و نمی‌تواند وی را تنها بگذارد، زیرا شراکتشان فرومی‌پاشد. ولیعهد عربستان سرمایه زیادی را به پروژه‌های هتل‌سازی، تونل‌ها و پل‌های شرکت ترامپ تزریق کرده است. سوم، منابع غربی ازجمله رویترز و واشنگتن‌پست نوشته‌اند طراح فرضیه برکناری بن‌سلمان، ترامپ بوده است و رئیس‌جمهور آمریکا قصد دارد «بن‌سلمان» را فردی ضعیف نشان دهد تا راحت‌تر بتواند وی را بدوشد.
البته «بن‌سلمان» متوجه تغییر رفتار ترامپ شده و به همین‌دلیل، مستأجر کاخ سفید نگران است که ولیعهد عربستان را مقصر 100 درصدی قتل «خاشقجی» معرفی کند. باوجود این، ترامپ تندترین موضعی که درقبال پرونده داشته این بوده است که بگوید «به احتمال زیاد بن‌سلمان از قتل خبر داشته است»! اما وی نگفت که ولیعهد دستور داد، زیرا اگر ولیعهد را آمر قتل معرفی کند، روابط واشنگتن - ریاض تخریب می‌شود.
از سوی دیگر، در داخل خاندان آل سعود شورای بیعت قصد دارند «احمد بن‌عبدالعزیز» را به‌عنوان پادشاه معرفی کنند تا دندان طمع آل سلمان از جایگاه پادشاهی کنده شود. اگر «سلمان بن‌عبدالعزیز» بمیرد یا استعفا دهد، احمد پادشاه می‌شود. درحال حاضر نظر بر این است که وی ولیعهد و «محمد بن‌نایف» جانشین ولیعهد شود. طبعاً اگر احمد پادشاه شود، «محمد بن‌نایف» ولیعهد خواهد شد و دست آل سلمان از قدرت کوتاه می‌ماند. بعداز این تحولات است که تسویه‌حساب‌ها میان‌خاندان در عربستان آغاز می‌شود.
من احتمال می‌دهم با پادشاهی احمد، روابط میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان بهتر شود، زیرا نگرش و مصاحبه‌هایش را گوش داده‌ام. ایران آمادگی لازم را دارد و مدتی پیش بود که «محمدجواد ظریف»، وزیر امور خارجه کشورمان می‌خواست به‌سوی عربستان دست همکاری دراز کند و دست کشوری را که زمین خورده است، بگیرد؛ ولی غرور سعودی‌ها اجازه نداد. «ظریف» در اوج ماجرای «خاشقجی» گفت ایران حاضر است با سعودی‌ها در این پرونده همکاری و باب مذاکرات را باز کند ولی آمریکایی‌ها متوجه موضوع شدند و با نهیب آنها «عادل الجبیر»، وزیر امور خارجه عربستان به پشت تریبون رفت و به ایران توهین کرد.
ارزیابی شما این است که «بن‌سلمان» از صحنه سیاسی عربستان حذف می‌شود؟
- به احتمال بسیار زیاد این اتفاق رخ خواهد داد. حال ممکن است درظاهر ولیعهد باقی بماند و اختیارات و قدرت گذشته را نداشته باشد. وی هم‌اکنون ولیعهد، جانشین نخست‌وزیر، وزیر دفاع، وزیر اقتصاد و رئیس شورای‌عالی اقتصاد پادشاهی عربستان است و این، یعنی قدرت فراوانی دراختیار دارد. من بعید می‌دانم باتوجه به تحولات کنونی وی در قدرت باقی بماند، ولی همه اینها بستگی دارد ترامپ در مواضع اعمالی خود چه رویکردی را در پیش گیرد.
این نکته نیز حائز اهمیت است که اگر قرار باشد «بن‌سلمان» در قدرت باقی بماند اختیارات کنونی را نخواهد داشت. فشارها در آمریکا روی ترامپ بسیار زیاد است و اظهارنظرهای قاطعی درباره ولیعهد عربستان مطرح می‌شود. «کورکر» و «لیندسی گراهام» نظر خود را مطرح کرده‌اند.
جالب اینجاست که یکی‌از خبرنگاران ترکیه تعریف می‌کرد خانم «جینا هاسپل»، رئیس سازمان سیا وقتی نوار شکنجه «خاشقجی» را گوش می‌کرد، حالش به‌هم خورد و برایش اورژانس آوردند. وی وقتی گزارش قتل را به ترامپ می‌دهد و از وی می‌خواهد فایل صوتی را گوش کند، رئیس‌جمهور می‌گوید که به خاطر ترس، این کار را نمی‌کند. حال ببینید چه بلایی بر سر روزنامه‌نگار مخالف سعودی آورده بودند.
نکته بعدی اینکه سر «خاشقجی» با شمشیری که سر شیخ «نمر باقر النمر» را برید، بریده شد؛ به این مفهوم که آمران این دو جنایت یک تفکر و یک گروه بودند. علاوه‌براین، کشورهای اروپایی ازجمله اسپانیا، آلمان و هلند روند فروش سلاح به عربستان را متوقف کرده‌اند و با این وضعیت بعید است «بن‌سلمان» از مهلکه جان سالم به‌درببرد.
باتوجه به مطرح‌شدن پرونده قتل «خاشقجی» و آلوده‌شدن دامن عربستان به آن، سرنوشت معامله قرن چه می‌شود؟
- معامله قرن مدت‌ها پیش‌از جریان قتل «خاشقجی» شکست خورده بود، زیرا هیچ اجماع جهانی بر آن وجود نداشت و 14 عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد با اقدام ترامپ مخالف بودند. در مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز 128 کشور رأی مخالف خود را برای لغو این معامله اعلام و تنها 9 کشور اقدام آمریکا را تأیید کردند. بنابراین، شاهد یک ظرفیت جامع جهانی علیه اقدام ترامپ و به سود حقوق مردم فلسطین هستیم.
بُعد دیگر موضوع، محور مقاومت است. در جنگ دو روزه اخیر شاهد بودیم موشک‌های کورنت پرتاب شدند و آموزش‌ها و عملیات ویژه ایذایی آغاز شد.
در بُعد سوم، انتفاضه ملت فلسطین به جوشش درآمد و روز‌به‌روز شاهد اوج گرفتن آن هستیم. ابتکارهای عملیاتی خاص، عملیات ایذایی و حتی کشیده شدن موضوع به درگیری نظامی باعث شد تا «آویگدور لیبرمن» وزیر جنگ رژیم صهیونیستی استعفا کند و یک افسر عالی‌رتبه این رژیم هم کشته شود. کشته‌شدن این افسر ضربه سختی بر پیکره این رژیم کودک‌کش بود تا حدی که وقتی مقام‌های صهیونیست برای تسلیت به منزل وی رفتند، به خانواده‌اش گفتند «گنج ارزشمند و گرانبهایی را از دست دادیم»! ضربه مقاومت بر پیکره صهیونیست‌ها آن‌قدر سنگین بود که «بنیامین نتانیاهو»، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی سفرش به پاریس را نیمه‌تمام گذاشت، برگشت و استعفای «لیبرمن» را پذیرفت.
با طوفانی که مقاومت به راه انداخت، دیگر کسی جرئت نکرد از معامله قرن سخن بگوید. عربستان هم که دلال معامله قرن بود اکنون ضربه «خاشقجی» را خورده و دچار خسران اقتصادی و کسری بودجه شده است.
انتهای پیام/4106/4033/ن
انتهای پیام/
بهزاد
چهارشنبه ۱۴ آذر ۱۳۹۷ - ۲۱:۳۳
پاسخ
