آثار تحریم بر پذیرش دانشجویان ایرانی در آمریکا

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا به نقل از ایندیپندنت، مجلس سنا در سال 2012 لایحه‌ای برای تحریم ایران تصویب می‌کند، که به موجب آن فعالیت‌های مربوط به گاز، پتروشیمی و... با محدودیت‌های روبه‌رو می‌شود.

پس از این اقدام، دپارتمان امنیت ملی امریکا (U.S. Department of Homeland Security) نامه‌ای برای تمامی دانشگاه‌های امریکا فرستاد و خاطر نشان کرد، برای آن دسته از شهروندان ایرانی که قصد دارند در این حوزه‌ها درس بخوانند، درخواست ویزا صادر نکنند. در این میان دانشگاه‌های «ماساچوست»، «کامان ولز ویرجینیا»، «انستیتو پلی‌تکنیک رنسلار» به طور رسمی اعلام کردند که از پذیرش دانشجو در رشته‌های اعلام شده خودداری می‌کنند.

دانشگاه کامان ولز اعلام کرد که بعد از شیوه‌نامه سنا، از پذیرش دانشجویان ایرانی در رشته‌های مکانیک هسته‌ای و مهندسی هسته‌ای خودداری می‌کند، همچنین از حضور دانشجویان ایرانی در هر برنامه‌ای که به هر شکلی به انرژی هسته‌ای مربوط باشد ممانعت به عمل می‌آورد.

انتستیتو پلی تکنیک رنسلار، دانشگاه دیگری بود که به درخواست پارلمان پاسخ مثبت داد و اعلام کرد از تاریخ صدور این گاید لاین(شیوه‌نامه) کشورهایی که از طرف پارلمان تحت تحریم قرار گرفته‌اند از طرف ما نیز تحت تحریم‌اند و ما تمامی درخواست‌ها را بلافاصله رد می‌کنیم.

در این میان دانشگاه ماساچوست بیشتر از سایر دانشگاه‌ها خبرساز شد. در تاریخ 6 فوریه 2012 دانشگاه قانونی را تصویب کرد که بر اساس آن از پذیرش دانشجویان ایرانی در رشته‌های اعلام شده، خودداری به عمل آورد. این قانون در تاریخ 15 فوریه اجرایی شد.

ادوارد بلاگوشفسکی سخنگوی دانشگاه ماساچوست همان زمان گفت: «در حال حاضر 60 ایرانی در این دانشگاه تحصیل می‌کنند اما از این تاریخ به بعد، دانشگاه در رشته‌های فیزیک، شیمی و مهندسی صنایع، دیگر دانشجوی ایرانی نمی‌پذیرد. در حال حاضر این دانشگاه برنامه‌ای ترتیب داده است که مقالات آن دسته از ایرانیانی که در حال حاضر دانشجوی این دانشگاه هستند نیز شامل موارد منشوری نباشد. ما می‌دانیم اگرچه که این تصمیمات برای دانشجویان ایرانی دانشگاه ماساچوست مشکلاتی ایجاد می‌کند، با این حال، باید به قانون و سیاستی که امینت ملی آمریکا در پیش گرفته‌است پایبند باشیم، پس تا زمانی که این نهاد نسبت به فعالیت‌های هسته‌ای ایران اطمینان حاصل نکند سیاست‌های ما با سیاست‌های پارلمان در خصوص ایران، یکسو است.»

سیاست جدید دانشگاه ماساچوست اعتراضات زیادی را در پی داشت. «شورای ایرانیان مقیم امریکا» و دانشجویان دانشگاه ماساچوست در اعتراض به این تصمیم دانشگاه، هشتکی با نام we are all umas# راه‌اندازی کردند و عنوان داشتند که این تصمیم دانشگاه ماساچوست، باعث شرمساری برای کل دانشگاه‌های آمریکا است. همچنین در صفحه فیسبوکی تحت عنوان «انجمن ایرانیان مقیم آم‌هرست» (شهری که دانشگاه ماساچوست در آن است) اعلام کردند که ما احساس می‌کنیم که به حاشیه رانده شدیم و از سایر دانشجویان جدا افتادیم. همچنین دانشگاه با این اقدام به ما خیانت کرده است. این تصمیم به صورت بالقوه می‌تواند به همکاری‌های آکادمیک ما با سایر دانشگاه‌های آمریکا لطمه وارد کند.»

رییس شورای ایرانیان مقیم آمریکا خاطر نشان کرد: «این اقدام باعث به حاشیه رانده شدن ایرانیان مقیم امریکا می‌شود. هم ‌اکنون نیز سیاست جدیدی که دانشگاه در پیش گرفته است، اصلا برای ما قابل قبول نیست. ریشه اصلی این مشکلات را باید در ابهاماتی که قانون آمریکا دارد جست‌وجو کرد. بیانیه‌ی کنگره ملی آمریکا، تبعیض‌آمیز است و با قوانین مربوط به آزادی و امنیت فردی در قانون فدرال و قوانین ایالتی مغایرت دارد، چون بر اساس قانون اساسی آمریکا نباید هیچ قانون تبعیض‌آمیزی در آمریکا تصویب شود. این نوع سیاست‌ها باعث می‌شود، روابط میان فرهنگی بین ایران و آمریکا از بین برود و دو کشور بیشتر نسبت به هم بیگانه شوند.»

مشکل دیگری که وجود داشت مربوط به آن دسته از دانشجویانی ‌بود که قبل از تصویب این قانون، در آمریکا تحصیل می‌کردند و در آن برهه زمانی به خارج از آمریکا سفر کرده بودند. این قانون باعث شد که دیگر امکان برگشتن به آمریکا را نداشته باشند.

ان بی سی نیز در همین راستا گزارش داد که پس از اعتراضات گسترده سیستم ریاست دانشگاه با تعدادی از نمایندگان فرمانداری و کارکنان دانشگاه مشورت کردند و به این نتیجه رسیدند که این اقدام اشتباه است. در تاریخ 28 فوریه دانشگاه، قانون ششم فوریه را لغو کرد.

مایکل مالون جانشین ریاست دانشگاه و معاون امور پژوهشی اعلام کرد: «این تغییر دوباره رویکرد بر اساس تعهد ما مبنی بر گسترش دسترسی به فرصت‌های آموزشی برای همه ی مردم جهان است. ما همیشه اعتقاد داشتیم که تبعیض قایل شدن برای دانشجویان مختلف برای پذیرش آنها در دانشگاه، مخالف مبانی بنیادی است که دانشگاه بر اساس آن شکل گرفته بود. اکنون این مسئله واضح است که ما می‌توانیم سیاستی در پیش بگیریم که کمتر محدودیت ایجاد کند.»

وی افزود: «از بین 60 دانشجوی ایرانی دانشگاه ماساچوست، دوسوم آنها در مقاطع بالاتر از لیسانس مشغول به تحصیل هستند. برای اینکه تصمیم‌های دانشگاه بیش از حد تبعیض‌آمیز نباشد و همچنین به نحوی عمل کند که قانون کنگره رعایت شود، سیاست طرح‌های مطالعاتی منوط به افراد را در پیش گرفتیم، بدین نحو که جذب دانشجوی ایرانی انجام می‌شود اما عناوین دروس، برای این دسته از دانشجویان طوری طرح‌ریزی می‌شود که هیچگونه آموزش مربوط به انرژی هسته‌ای به آنها داده نشود.»

پیرو مسائل به وجود آمده، محسن جلالی دانشجوی دکتری علوم سیاسی در دانشگاه ماساچوست گفت: « تغییر دوباره‌ قانون دانشگاه به این دلیل بود که ما دانشجویان خیلی تلاش کردیم تا اعتماد از دست رفته‌ دانشگاه را برگردانیم و حالا دانشگاه نشان داده که آستانه تحمل بالاتری نسبت به افرادی از فرهنگ‌های دیگر دارد.»

پس از این ماجرا سخنگوی دانشگاه کامان ولز اعلام کرد که دانشگاه تمایل دارد تعبیر دیگری از گاید لاین پارلمان ارائه دهد و مستقیماً از پذیرش دانشجو خودداری نکند، بلکه محدودیت هایی برای پذیرش قائل شود.

اکنون ده هزار دانشجوی ایرانی در دانشگاه‌های امریکا درس می‌خوانند که اکثر آنها دانشجوی فوق لیسانس به بالا هستند. نیمی از این دانشجویان در رشته مهندسی و 11% درصد در رشته‌های علوم پایه مشغول به تحصیل هستند. به موجب نامه‌ای که کنگره برای دانشگاه‌ها ارسال کرد، تا کنون از ادامه‌ تحصیل یک دانشجوی ایرانی که در رشته‌ مهندسی هسته‌ای در امریکا مشغول به تحصیل بود ممانعت به عمل آمده است.