مهاجران مسلمان و پدیده مهاجرت در اروپا – 5

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا از معاونت برون‌مرزی صداوسیما، طبق مطالعات اجتماعی انجام شده، در فرآیند رادیکالیسم اروپا عمدتاً جوانانی که دارای نگرش سکولار هستند به مرحله پیش‌رادیکالیسم وارد می شوند. برداشت‌های ناقص، نادرست و خشونت‌محور از اسلام باعث اقناع این جوانان برای پیوستن به گروه‌های تروریستی می‌شود و درنهایت آنها را به برنامه‌ریزی برای انجام اقدامات تروریستی سوق می‌دهد.

نخستین عامل در جذب برخی جوانان مهاجر در اروپا به رادیکالیسم، سیاست خارجی تهاجمی کشورهای غربی در کشورهایی همچون عراق، افغانستان، سوریه، لبنان و یمن است. رویدادهای تحریک‌آمیزی همچون توهین به مقدسات اسلامی ازسوی مقام‌ها، روشنفکران و روزنامه‌نگاران غربی و انتشار مقالات یا کاریکاتورهای توهین‌آمیز، دیگر عامل به انحراف کشیده شدن گرایش‌های دینی برخی از جوانان مهاجر در اروپاست. احساس تعلق گروهی به گروه‌های هویتی خاص نیز در گرایش این جوانان به گروه‌های تروریستی تکفیری مؤثر است. 

ازنظر محققان غربی، افراط‌گرایان بالقوه، در مرحله پیش‌رادیکالیسم و اقناع، از زندگی پیشین خود فاصله می‌گیرند و بیش‌از هر چیز خود را بنیادگرای اسلامی معرفی می‌کنند. دراین مرحله، عواملی چون اشتراکات و الفت‌های گروهی، کمپ‌های آموزشی و مسافرت به کشورهایی همچون عربستان که مهد رشد افکار تروریستی وهابی است، این فرایند را تسهیل می‌کند. آمارها نشان می‌دهد در اقدامات تروریستی 2014 و 2015 اروپا، دست‌کم یکی از عوامل آن‌ها به عربستان سعودی، پاکستان، افغانستان و مناطق تحت کنترل تکفیری‌ها در سوریه و عراق مسافرت کرده است. ازجمله، عبدالحمید عبود، تروریست بلژیکی-مراکشی و طراح حملات خونین تروریستی نوامبر 2015 (آبان 1396) پاریس، در مناطق تحت تسلط تکفیری‌ها در سوریه آموزش دیده بود.

مبلغان وهابیت و تکفیری‌گری، شبکه‌های اجتماعی و همتایان و دوستان نقش بسیار مهمی در فرایند اقناع برخی از جوانان به پیوستن به گروه‌های افراطی دارند. از دیدگاه محققان غربی، یکی از مهم‌ترین عوامل جذب افراد به رادیکالیسم حضور شخصی مسلط به خطابه است که بتواند سخنرانی متقاعد کننده‌ای را نه‌تنها در مساجد بلکه در مدرسه، دانشگاه یا حتی زندان ارائه دهد. دراین‌راستا، واعظان وهابی وابسته به عربستان در تحریک احساسات مذهبی نوجوانان و جوانان ناآگاه نقش حرفه‌ای و تأثیرگذاری دارند. جوانان مهاجر تندرو در اروپا از تاریخ کشور خود آگاه نیستند و شناخت دقیقی از اسلام و قرآن به‌عنوان دین صلح‌آمیز و ضد خشونت ندارند و به‌سرعت تحت تأثیر احساسات مبلغان وهابی قرار می‌گیرند.

به‌عنوان نمونه محرک اصلی «محمد بویری»، تروریست هلندی-مراکشی، قاتل «تئو ون‌گوگ»، کارگردان اسلام‌ستیز هلندی، خطیبی وهابی به نام «رضوان الاثیار» با نام مستعار «ابو خالد» و وابسته به عربستان بوده است. «ریچارد رید»، تروریست انگلیسی معروف به بمب‌گذار کفشی، تحت تأثیر افکار «ابوقتاده» و سایر خطبای مسجد «پارک فینسبوری» لندن بود. «ریچارد رید» که خود را هوادار «اسامه بن‌لادن» معرفی می‌کرد، در 2002  قصد داشت بمبی را که در کفش‌هایش تعبیه شده بود، در یک سفر هوایی به آمریکا منفجر کند.

عامل مهم دیگر در فرایند رادیکالیسم،  شبکه‌های اجتماعی هستند. «ساگمن»، محقق و پژوهشگر غربی در این حوزه می‌گوید: «شبکه‌های اجتماعی کلید پویایی شبکه‌های ترور هستند». تروریست‌های موسوم به تروریست‌های وطنی در اروپا به‌طور روزافزونی برای القای افکار بنیادگرایانه، عضوگیری، آموزش و حمایت‌های عملیاتی، متکی به شبکه‌های اجتماعی اینترنتی هستند. پیشرفت در حوزه فناوری اطلاعات، فرصت بی‌سابقه‌ای  را دراختیار این افراد برای دسترسی به منابع متنوع داده و نیاز آنها به مسافرت خارجی و تعامل شخصی با اعضای گروه‌های تروریستی همچون القاعده و داعش را کاهش داده است. استفاده از شبکه‌های اجتماعی همچون فیس‌بوک، توئیتر، اینستاگرام، تلگرام و یوتیوب، مؤثرترین شیوه برای گروه‌های تروریستی همچون القاعده و داعش در تبلیغات بوده است. این شبکه‌های اجتماعی درحالی‌که موانع مختلفی را در مقابل مبلغان اسلام اصیل ایجاد می‌کنند، اوضاع بسیار آسانی را برای تبلیغات تروریست‌ها در راستای بدنام کردن اسلام و دامن‌زدن به اسلام‌هراسی فراهم کرده‌اند. 

سازمان تروریستی القاعده از پیشگامان استفاده از اینترنت برای تبلیغ افکار تروریستی خود بود و در سال‌های اخیر نیز داعش، استفاده گسترده‌ای از شبکه‌های اجتماعی و به‌ویژه یوتیوب و تلگرام  کرد. امروزه گروه‌های تروریستی که دارای اعضای غربی هستند و در سوریه، عراق و افغانستان جنایت می‌کنند، هرکدام دارای تیم خبری مجزا هستند و اکانت‌های اختصاصی در شبکه‌های اجتماعی دارند که  از حساب کاربری مرکزی تغذیه می‌شود. این نکته جای تأمل دارد؛ با وجود اینکه در قوانین شبکه‌های اجتماعی همچون توئیتر و یوتیوپ و فیس‌بوک، انتشار خشونت و تهدید دیگران ممنوع است، اما انواع خشونت‌ها همچون اعدام‌های دسته‌جمعی، سر بریدن، خوردن اعضای بدن قربانیان در حساب‌های کاربری تروریست‌ها در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود.

شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و موبایلی که از حمایت لابی‌ها و سرمایه‌داران صهیونیستی برخوردارند، به‌دنبال هدف مهم دیگری هستند و آن، ارائه تصویر خشونت‌آمیز از اسلام است، زیرا گروه‌های تروریستی با سوء استفاده از پرچم «لا اله لا الله» و ندای «الله اکبر»، در میان مخاطبان شبکه‌های اجتماعی بازخورد منفی و ضد اسلامی ایجاد می‌کنند. وظیفه مهم دیگر نیروهای سایبری گروه‌های تروریستی،  تلاش برای عضوگیری و جذب جوانان به این سازمان‌های تروریستی از نقاط مختلف دنیا بوده است. درواقع، هشتکهای تروریست‌ها در توئیتر و کلیپ‌های داعش در یوتیوب که همچون سکانس‌های فیلم‌های هالیوودی مونتاژ می‌شوند، مؤثرترین پیام‌ها را به طعمه‌های گروه‌های تروریستی در میان مهاجران و حتی بومیان اروپا ارسال می‌کنند.

تروریست‌ها همچنین از بازی‌های رایانه‌ای طراحی‌شده در غرب برای انگیزش جوانان و جذب آنها استفاده می‌کنند. به‌عنوان نمونه، مطالعات محققان در انگلیس مشخص کرد یک بازی به نام  Homegrown ، نقش زیادی در انگیزه جوانان انگلیسی برای پیوستن به داعش داشته است.

از دیگر شیوه‌های سازمان‌های تروریستی در فرایند افراطی‌گری، بهره‌گیری از سیستم فرانشیز یا امتیازدهی به گروه‌های تابعه است که به سازمان‌های تروریستی اجازه می‌دهد از توانایی‌های محلی برخوردار شوند. «کولین کلارک»، از محققان آمریکایی پدیده‌های القاعده و داعش، می‌نویسد: «پس‌از اشغال افغانستان ازسوی آمریکا، نخستین گروه وابسته به القاعده در عربستان در 2003 مستقر شد، سپس شعبه‌های این سازمان در 2004 در عراق، در 2006 در الجزایر، در 2007 در یمن، در 2010 در سومالی و در 2012 در سوریه مستقر و در همه این کشورها از برخی از نیروهای محلی نیز بهره برده‌اند. سازمان‌های تروریستی برای گسترش وزن و قلمرو خود و کسب مشروعیت، همواره به‌دنبال یافتن نیروهای محلی و بومی جدید برای خود هستند».  

از دیدگاه محققان غربی، مرحله دیگر از فرآیند افراطی‌گری، انتخاب اهداف، برنامه‌ریزی، ساخت ابزارهای انفجاری، آزمایش و درنهایت، اجرای عملیات خشونت‌آمیز است. در این مرحله هر عضو گروه تروریستی، تعهد اجرای یک حمله خشونت‌آمیز را می‌پذیرد. در مقایسه با مراحل پیشین، این مرحله نسبتاً سریع و در چند ماه، چند هفته یا چند روز می‌تواند انجام شود. دراین مرحله، وفاداری‌های گروهی بسیار تقویت می‌شوند و افراد دراین مرحله، بسیار مخفیانه رفتار می‌کنند. ملاقات‌ها معمولاً در اتومبیل‌ها، خانه‌های خصوصی و مکان‌هایی انجام می‌شوند که کشف آنها برای پلیس و مأموران دولتی کشورهای اروپایی مشکل باشد. به‌ویژه که رادیکالیسم، حرکت یا انتخابی سریع نیست، بلکه حرکت تدریجی است که در یک فرایند زمانی شکل می‌گیرد و رویکردهای تبعیض‌آمیز کشورهای غربی درباره مهاجران مسلمان در تشدید این روند به‌ویژه در سال‌های اخیر دخیل بوده است.

انتهای پیام/4106/4033