بررسی استدلالی و دقیق تمام نظریه‌های نزول قرآن در کتاب وحی قرآنی

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، دکتر عبدالمجید طالب تاش درباره کتاب وحی قرآنی نوشته دکتر ابراهیم کلانتری معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی اظهار کرد: این کتاب از غنای خوبی برخوردار است که آن را خواندنی می‌کند.

وی افزود: شیوه نگارش، قلمی که بر کتاب رفته و دسته‌بندی کتاب، آن را به کتابی منسجم تبدیل کرده است.

به گفته طالب‌تاش؛ گویایی و شیوایی در نگارش کتاب وحی قرآنی به خوبی مشخص است و در نگارش آن از هرگونه عتناب پرهیز شده است.

رئیس پژوهشکده قرآن و عترت دانشگاه آزاد اسلامی کتاب وحی قرآن را کتابی مساله محور دانست و گفت: نویسنده کتاب، یک مساله خاص و دقیق را آغاز نموده است و از همان ابتدا پیرامون آن مساله استدلال و ادله‌هایی قوی آورده و تا پایان این را را ادامه داده است.

وی تصریح کرد: با خواندن کتاب مشخص می‌شود نویسنده این کتاب به خوبی پایبند بوده است که از موضوع مد نظر خارج نشود و به مباحث پیرامونی و حاشیه‌ای نپردازد.

طالب تاش اضافه کرد: همچنین آنچه به خواننده القا می‌شود این است که نویسنده، از دانش کافی در این حوزه برخوردار بوده و به تمام نظریه‌ها و حتی فرضیه‌های نزول قرآن بر پیامبر احاطه داشته است.

به گفته رئیس پژوهشکده قرآن و عترت دانشگاه آزاد اسلامی؛ کتاب وحی قرآنی کاملا با آیات قران و روایات پیامبر، اهل بیت و همچنین دیدگاه اجماع علمای اسلام مطابقت دارد و هیچ مطلبی در کتاب نیست که برخلاف آیات و روایات ذکر شده ابشد.

وی گفت: این سوال که نحوه نزول قرآن بر پیامبر و عرضه آن بر مردم و وحی چگونه بوده است؟ پیشینه‌ای به زمان رسول الله دارد.

طالب تاش افزود: برخی مسلمانان همان زمان که آیات بر پیامبر نازل می‌شد، از ایشان سوال می‌کردند که چگونه قرآن توسط جبرئیل بر ایشان نازل می‌شود؟ و این سوال گویا نتوانست پاسخ نهایی خودش را پیدا کند.

رئیس پژوهشکده قرآن و عترت با بیان اینکه در تمام دوره‌های اسلامی در میان علمای قرآنی این سوال مطرح بوده است عنوان کرد: همه علمای اسلام اجماع دارند که ساختار لفظ ومعارف قرآن بر پیامبر اکرم نازل شده و از طرف خداوند است و ایشان نیز عین آن را بر مردم عرضه نموده است.

وی ادامه داد: دکتر ابراهیم کلانتری به دلیل تعلق خاطر به نظریه اجماعی مسلمانان درباره وحی قرآن، دربارها این نظریه کنکاش و تفحص بسیاری نمودند و استدلال‌های بسیار خوب و قوی‌ای که به تقویت این نظریه کمک می کند در کتاب آورده‌اند.

این استاد علوم قرآن و حدیث گفت: نویسنده این کتاب،‌ بحث جالبی در کتاب مطرح کرده که ممکن است در کتاب‌های دیگر علوم قرآنی دیده نشود و برای تبیین دقیق نظریه اول به سراغ یکی از شخصیت‌های علمی و فیلسوف مسلمان یعنی مرحوم ملاصدرا رفته‌اند.

طالب تاش با اشاره به مبحثی که در کتاب وحی قرآنی به نقل از ملاصدرا آمده است گفت: صدرالمتالهین درباب وحی توضیح می‌دهد : این سوال مطرح است که اگر جبرئیل یک موجود غیرمادی است و رسوال الله که بر کرده خاکی و انسانی است که در عالم مادی زندگی می‌کند و از طریق چشم وگوش می‌توان با آن ارتباط برقرار کرد چگونه می‌شود الفاظ و معانی قرآن را بر پیامبر القا کند وایشان نیز جبرئیل را ببیند و آیات اورا بشنود.

وی ادامه داد: مرحوم ملاصدرا در کتاب تفسیر قرآن از نگاه دقیق فلسفی بحث وحی را طراحی می‌کند. وی می‌فرماید: ازمانی نفس انسان به اشیا مادی آگاهی پیدا می‌کند که صورت مثالی اشیا مادی نزد نفس حاضر شود، حال سوال اینجاست که را آگاهی از صورت مثالی اشیا تنها دیدن با چشم مادی است؟ پاسخ ملاصدرا در اینجا منفی است ومی‌گوید: نفس از این جهت که مسلط بر عالم ناسوت و جسمانی است ممکن است از راه‌های دیگری به این خصوصیات دست پیدا کند بنابراین اگر آیات قرآن وکلام‌الله مجید، یک جسمانیتی دارد که همان الفاظ است و حقیقتی دارد که همان معانی ومعارف وحی است، می‌شود از طریق دیدن کشف شود وبه دست بیاید.

رئیس پژوهشکده قرآن و عترت دانشگاه آزاد اسلامی تاکید کرد: در حقیقت شخص رسول الله در یک سیر صعودی به عالم فرشتگان در مقابل جبرئیل قرار می‌گیرد و جبرئیل آیات قرآن را هم الفاظ و هم معانی و معارف را بر قلب رسول الله تثبیت می‌کند و رسول‌الله اعظم بعد از سیر نزولی بر عالم مادی و در میان انسان‌ها، ‌آثار آن دریافت‌ها در جان و نفس ایشان نقش بسته است.

طالب تاش خاطرنشان کرد: البته ملاصدرا بحثی را مطرح می‌کند که دکتر کلانتری در کتاب وحی قرآنی آن را تایید نموده یا حدداقل نقدی برآن وارد نکرده، و ان بحث این است که در سیر نزولی پیامبر، آیات و الفاظی که بر قلب رسول الله نقش بسته سبب می‌شود که ایشان جبرئیل را با چشم مادی ببیند و آیات را از طریق گوش مادی بشنود به نظر بنده با دیدگاهی که ابن خدون آورده و امام خمینی(ره) درباره بخش دوم نظریه ملاصدرا مطرح نموده، این بخش قابل تامل است.

وی با اشاره به دیگاه‌های دیگر علما درباره وحی قرآن گفت: مرحوم علامه طباطبائی نیز تصریح می‌کند دریافت وحی توسط پیامبر صورت می‌گرفته و هیچ یک از حواس ظاهری در آن دخالت نداشته‌اند به نظر می‌آید خیلی نمی‌توان اثبات کرد که حس مادی در دریافت وحی دخالتی داشته‌اند به هرحال نویسنده کتاب وحی ق÷آنی با استفاده از این بیان ملاصدرا بحث جدیدی را مطرح کرده‌اند که اگر به مباحث علوم قرآنی اضافه شود می‌تواند مکمل نظریات دیگر شود.

به گفته طالب تاش؛‌دکتر کلانتری در این کتاب نگرانی از بابت نظریه کشف و شهود آیات قران توسط پیامبر که متعلق به دکتر سروش است داشته‌اند و به همین دلیل بخش قابل توجهی از کتاب را به این دیدگاه که معتقدند الفاظ و معانی قرآن متعلق به پیامبر و دنیای درون ایشان است نه خداوند، اختصاص داده‌اند.

طالب تاش اظهار کرد: با شناختی که از دکتر سروش دارم، تایید می‌کنم که او دیدگاه کشف و شهود وحی و تجربه دینی پیامبر را وامدار علمای غربی و مرحوم اقبال لاهوری است.

وی در پایان گفت: دکتر ابراهیم کلانتری کتاب وحی قرآن را برای سطح دانشجویان مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد نگاشته شده اما بنده به عنوان استاد علوم قرآن و حدیث، معتقدم این کاب حتی برای دانشجویان دکتری علو م و قرآن مفید و دارای مطالب تازه‌ای است.