ریسک بالای تجاری‌سازی و سرمایه‌گذاری در زمینه محصولات دارویی/ واردات بازار را اشباع کرده است

گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا؛ فرهنگ تیرگر بختیاری مدرک دکتری تخصصی شیمی آلی پلیمر خود را از دانشگاه صنعتی اصفهان گرفته است و در حال حاضر مدیر عامل شرکت اکسیر فلارد طب شیمی، از شرکت‌های دانش بنیان نوپا در زمینه تولید محصولات دارویی از دود‌های پزشکی (اسپند و عود)، و عضو هیات علمی گروه شیمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد است.

در ادامه مصاحبه ما را با این مخترع می‌خوانید:

تا به حال چند طرح یا اختراع داشتید؟

زمینه تخصصی علمی من در رشته‌های بیوپلیمرها، بیوسرامیک، گیاهان دارویی و فیتوشیمی است و چندین اختراع در این زمینه‌ها دارم.

ساخت لامپ‌های مهتابی فاقد اشعه مضر فرابنفش و با خاصیت پاک کنندگی هوای اتاق با استفاده از فناوری نانو که شرکت برق شهرستان اصفهان قراردادی برای استفاده از این تکنولوژی دارد. در این طرح با استفاده از فناوری نانو پوشش‌ها روی جدار بیرونی لامپ‌های مهتابی ضمن مهار نشر اشعه مضر فرابنفش خاصیت پاک کنندگی هوای اتاق از آلاینده‌های میکروبی و محیطی که بر سطح لامپ می‌نشیند را نیز به‌ دنبال خواهد داشت. دستاوردهای پژوهشی این طرح به شرکت برق شهرستان اصفهان جهت بهره‌برداری واگذار شد.

ساخت نانوکاتالیست‌های سوپراسید جامد جهت تولید سوخت بیودیزل از روغن‌های بازیافتی گیاهی که مجری طرف قرارداد آن دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد است.

ساخت پماد ترمیم زخم سوختگی و رفع عفونت‌های پوستی تحت عنوان «گویجول» که دارای مجوز سازمان غذا و دارو است و در حال تجاری‌سازی با شرکت‌های پخش دارو است.

ساخت پماد ترمیم زخم دیابت تحت عنوان سرینگول (نام تجاری پلارد) که در حال اخذ مجوز سازمان و غذا و دارو از دود‌های پزشکی است.

ساخت اسپری ضدعفونی‌کننده عفونت‌های بیمارستانی از دود اسپند و عود که در حال اخذ مجوز از سازمان غذا و دارو است.

آخرین اختراع یا طرحتان چه بوده است؟

آخرین اختراع من در زمینه تولید محصولات پزشکی از دودهای پزشکی است که برای اولین بار در جهان انجام می‌شود. در این راستا با ابداع دستگاه جدید، ابتدا دودهای پزشکی با منشا گیاهی و جانوری را تبدیل به مایع می‌کنیم و پس از استخراج ترکیبات مفید آن و انجام آزمایش‌های پزشکی مربوطه دو محصول پماد چند منظوره و ترمیم زخم سوختگی با نام گویجول (در حال تجاری‌سازی) و پماد ترمیم زخم دیابت سرینگول (با نام تجاری پلارد) حاصل شد. همچنین اسپری ضدعفونی‌کننده و مطبوع کننده از دود پزشکی اسپند و نیز در حال اخذ مجوز از سازمان غذا و دارو است.

در کتاب قانون فی طب (ابوعلی سینا) همواره از دود سرگین (عنبر نسارا) و دود‌های پزشکی اسپند و کندر به عنوان یک دود دارویی برای رفع عفونت‎‌های پوستی و ترمیم زخم ناشی از سوختگی اشاره شده است. استفاده از دودهای پزشکی در طب سنتی نسبت به سایر روش‌های مصرف دارو مزایای بیشتری دارد چرا که تولید دود باعث می‌شود که ترکیبات موثر به ذرات فعال میکروسکوپی تبدیل شوند و به‌سرعت به بدن انتقال و توسط مغز انسان جذب شود.

استفاده از دودهای پزشکی به روش تولید سنتی به دلیل حرارت شدید ناشی از سوختگی مستقیم باعث تخریب شدید بافت سلولز و لیگنین موجود در عنبر نسارا، اسپند و کندر می‌شود و ترکیبات آروماتیک سمی و سرطانزا و رادیکال‌ها از خانواده زایلن‌ها تولید می‌کند که باعث ایجاد آلرژی و حساسیت و حتی سرطان، در کنار خاصیت ضدعفونی‌کننده آنها برای درمان بعضی بیماری‌ها، خواهد شد.

بنابراین در این تحقیق با ساخت دستگاهی به روش ملایم دود حاصل از سوختن غیرمستقیم سرگین، اسپند و کندر را به مایع تبدیل می‌کند و ترکیبات موثر با خاصیت ضدعفونی کنندگی استخراج می‌شود که در ادامه با ساخت دو پماد (گویجول و سرینگول) و اسپری حاوی مواد موثره واقعی به عنوان ضدعفونی‌کننده بدون داشتن ترکیبات سمی و آلرژی‌زا ناشی از سوختن سنتی در اختیار جامعه پزشکی قرار خواهد گرفت.

لازم به ذکر است در دود حاصل از سوختن سنتی عنبر نسارا شش ترکیب سرطان‌زا از خانواده زایلن‌ها مورد جداسازی و شناسایی قرار گرفت که ممکن است به سلامت جامعه در اثر استفاده مکرر آسیب وارد کند. بنابراین خواهشمندم در این خصوص با توجه به نتایج ثابت شده این تحقیقات به جامعه اطلاع رسانی شود و تاحداقل امکان از مصرف دود مستقیم ناشی از سوختن انبر نسارا خودداری گردد. اثرات ضد میکروبی ترکیبات آلی سرگین با آنتی بیوتیک‌های پنی سیلین، تتراسایکلین، انروفلوکساسین، سیپروفلوکساسین، جنتامایسین، متی سیلین، وانکومایسین، کلرامفنیکل و داروهای ضد قارچ نیز مورد مقایسه قرار گرفت که در بسیاری از موارد ترکیبات خالص‌سازی شده از دود سرگین از خانواده متوکسی فنل‌ها (ترکیبات گوایکول و سرینگول) تاثیر بیشتری نسبت به آنتی بیوتیک‌های تجاری و رایج، داشته است.

در نهایت از این ترکیبات موثر در ساخت پماد پنج منظوره با خاصیت ترمیم زخم سوختگی (پماد گویجول) و پماد ترمیم زخم دیابت (سرینگول) بهره گرفته شد . در این راستا اعضای باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد، آقایان دکتر فرهاد صفرپور، دکتر یوسف ولی‌زاده و خانم دکتر محبوبه سلیمانی فارسانی، در ساخت پمادهای مذکور نقش به‌سزایی داشته‌اند. پماد پنج منظوره و ترمیم زخم سوختگی (پماد گویجول) دارای مجوز و پروانه ساخت از سازمان غذا و دارو است و در حال تجاری‌سازی با شرکت‌های پخش دارو برای ورود به جامعه پزشکی و طب سنتی است.

برای ثبت اختراع یا تجاری‌سازی با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم کردید؟

از آنجا که ساخت محصولات پزشکی و دارویی از حساسیت زیادی در بخش سلامت جامعه بر خوردار است بنابراین برای گرفتن مجوز محصولات دارویی که نیاز به انجام تست‌های بالینی (انسانی) دارد، بسیار هزینه‌بر است و روند انجام کار و تولید را بسیار طولانی‌تر می‌کند.

متاسفانه با توجه به شرایط ورود محصولات دارویی به کشور و اشباع بازار از این محصولات، کار تجاری‌سازی و سرمایه‌گذاری بدون ریسک برای محصولات تولید شده از سوی شرکت‌های تولید و پخش دارو در داخل کشور به سختی انجام می‌شود.

بنیاد ملی نخبگان یا صندوق حمایت چه تسهیلاتی را در اختیارتان قرار دادند؟

در این پروزه پارک علم و فناوری استان چهار محال بختیاری، در مراحل رشد این شرکت و در جهت تولید نمونه اولیه پماد ترمیم زخم دیابت و اخذ مجوز، ما را همراهی کرده است.

امیدوارم که پس از اخذ مجوز پماد ترمیم زخم دیابت بتوان با استفاده از تسهیلات صندوق حمایت رئیس جمهوری کارهای تجاری‌سازی را انجام بدهم.

آیا فضای فعلی آموزشی در دانشگاه‌ها به نوآوری یا کمک به بروز ایده‌ها کمک می‌کند؟

از آنجا که زیر بنای هر فناوری از آموزش صحیح اصول فنی و علوم پایه در دانشگاه‌ها نشات می‌گیرد، بنابراین نیاز است که دانشگاها در بحث آموزش از تمامی ابزارها و تکنولوژی آموزشی استفاده کنند تا دانشجو بتواند در هر مبحث آموزشی با چشم‌انداز حقیقی آن موضوع آشنا شود. بدین ترتیب دانشجوی می‌تواند خلاقیت و نو آوری را در سیستم‌های دانشگاهی به مرحله ظهور برساند؛ در این راستا هنوز فاصله زیادی با برنامه‌ریزی صحیح وزارت علوم و تحقیقات داریم تا بتوان گام‌های موثری برداریم.

دوست دارید برای کار یا انجام تحقیقات پژوهشی به خارج از کشور بروید؟

بدون شک، با توجه به ظرفیت بالای علمی بسیاری از دانشگاه‌های خارج از کشور از نظر امکانات و تجهیزات آزمایشگاهی می‌توان در زمینه‌های ناشناخته علمی دود‌های پزشکی گام برداشت. از نظر بنده سفرهای علمی و تحقیقاتی در موسسات آموزش عالی دنیا می‌تواند در کشف پدیده‌ها و اتفاقات جدید علمی موثر باشد چرا که استفاده از تمامی اندیشه‌ها، متخصصان علمی، دانشمندان و محققان جهان می‌تواند منجر به روی دادن اتفاقات نوینی در مباحث علمی و تولید دانش و فناوری شود.

حرف آخر؟

یکی از بهترین چشم‌اندازهای که می‌توان در مباحث آموزشی مطرح کرد، این است که شعار تولید علم به تولید ثروت (بهبود کیفیت زندگی) را سرلوحه اهداف آموزشی کشور قرار داد تا بتوانیم دانشگاه‌های کارآمد و تاثیرگذار و پویا را در تمامی عرصه‌های مختلف علوم در زندگی انسان داشته باشیم.

افتخارات علمی

مدال نقره در جشنواره بین‌المللی اختراعات و اولین سمپوزیم تجاری سازی در ایران با اختراع: ساخت لامپ‌های مهتابی فاقد اشعه مضر فرابنفش و با خاصیت پاک‌کنندگی هوای اتاق با استفاده از فناوری نانو، مدال نقره در جشنواره بین‌المللی اختراعات و اولین سمپوزیم تجاری سازی در ایران با اختراع: ساخت سرامیک نشکن با الگو برداری از صدف، کسب دو مدال طلا در مسابقات بین‌المللی اختراعات بریتانیا (BIS 2012) در سال 2012 با عنوان طرح هنری هفت بنا (با همکاری شرکت رنگین کمان)، برنده جایزه عقاب طلایی اروپا در سال 2011 درتولید سوخت پاک بیودیزل با استفاده از فناوری نانو کاتالیست‌های سوپر اسید جامد (با همکاری شرکت آروین تجهیز اسپادانا)، دارای 56 مقاله ISI و مقلات علمی پژوهشی، پخش مستند علمی به زبان انگلیسی از شبکه جهانی Press TV به زبان انگلیسی و همچنین به زبان فارسی از شبکه‌های چهار، مستند، نسیم و افق به کارگردانی محمد علی فارسی از سوی بنیاد نخبگان، انتخاب فرهیخته سال 93 دانشگاه آزاد اسلامی کشور در سومین جشنواره فرهیختگان دانشگاه آزاد اسلامی کشور، کسب نماینده برتر انجمن‌های علمی، ادبی و هنری دانشگاه آزاد اسلامی کشور در سال 92، کسب ریس برتر باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی کشور در سال 93، کسب پژوهشگر برتر دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد در سال 93 و 94، کسب پژوهشگر برتر استان چهار محال و بختیاری در سال 93، کسب نوازنده برتر نی در جشنواره موسیقی زاگرس در سال 92 و 93.

گفت‌وگو از هانا حیدری