نانوذرات پروتئینی در نقش حامل‌های داروی درمان مؤثر سرطان لوزالمعده

به گزارش گروه علم و فناوری آنا از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، سرطان پانکراس یا لوزالمعده به‌عنوان چهارمین علت مرگ ناشی از سرطان مطرح شده است و درمان‌های رایج سرطان مانند جراحی، شیمی‌درمانی و رادیوتراپی در اکثر بیماران با شکست روبرو شده است. ازاین‌رو، توجه محققان به سمت استفاده از روش‌های درمان نوین نظیر دارورسانی هدفمند جلب شده است. یافتن یک نانوحامل مناسب هدف محققان حوزه دارورسانی هدفمند برای درمان مؤثر سرطان لوزالمعده است.
خانم مریم نورانی، دانش‌آموخته رشته نانوفناوری پزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز با اشاره به عوارض جانبی داروی ارلوتینیب، هدف از انجام این طرح را این‌گونه تشریح کرد: «داروی ارلوتینیب امروزه به‌عنوان یک داروی رایج برای درمان سرطان لوزالمعده شناخته شده است. علی‌رغم مزایای ارلوتینیب، مقاومت به این دارو در برخی بیماران مشاهده شده است؛ به‌علاوه برخی بیماران دچار عوارض گوارشی، اختلالات پوستی و چشمی شده‌اند که این موضوع کاربرد این دارو را در همه بیماران با محدودیت مواجه کرده است. هدف ما در این طرح، اثبات کارایی نانوذرات پروتئینی به‌عنوان نانوحامل‌های داروی ارلوتینیب بوده است».
وی ادامه داد: «آلبومین یک نوع پروتئین است که در این طرح از نانوذرات آن به‌عنوان حامل داروی ارلوتینیب استفاده شده است. نانوحامل‌های غیر سمی آلبومین نسبت به سایر نانوحامل‌ها از پایداری بالاتری برخوردار است و می‌تواند در مدت‌زمان طولانی‌تری ساختار خود را حفظ کند، بنابراین در عین تخریب پذیری، یک رهایش بسیار آهسته دارو را برای ما فراهم می‌کند».
این محقق افزود: «به دلیل وجود مناطق مختلف و متعدد اتصال دارو بر روی مولکول آلبومین، مقدار دارویی را که می‌توان بر روی آن بارگذاری کرد، قابل‌توجه است. از سوی دیگر، در این تحقیق ما از روش حذف حلال برای اتصال دارو به نانوذرات آلبومین حامل دارو استفاده کرده‌ایم؛ در این روش، حامل و دارو از طریق اتصالات عرضی حرارتی به هم متصل می‌شوند، ازاین‌رو نانوذرات نهایی قابل تزریق از اندازه کوچک و ایمنی برخوردارند که می‌توانند در محل تومور تجمع یابند و علاوه بر افزایش اثربخشی، عوارض جانبی نیز نخواهد داشت».
در این پژوهش ابتدا نانوذرات آلبومین از طریق روش حذف حلال سنتز شده است. همچنین از روش اتصال عرضی حرارتی نیز برای اتصال نانوذرات آلومین و دارو به هم استفاده شده است. پس از سنتز نانوذرات حامل دارو، از روش طیف‌سنجی فرابنفش-مرئی به‌منظور ارزیابی میزان داروی بارگیری شده استفاده شده است. به‌علاوه مورفولوژی و اندازه نانوذرات به‌وسیله میکروسکوپ الکترونی عبوری و روبشی مورد بررسی قرار گرفته است. آزمون FT-IR نیز برای ارزیابی برهمکنش رخ داده بین نانوذرات و دارو مورد استفاده قرار گرفته است. در نهایت میزان سمیت ایجاد شده توسط نانوذرات بر روی سلول‌های سرطانی توسط آزمون MTT ارزیابی شده است».
بر اساس نتایج مربوط به آزمون طیف‌سنجی فرابنفش-مرئی، میزان بارگذاری دارو بر روی نانوحامل آلبومین ۲۷ درصد و میزان گیراندازی آن ۴۴ درصد اندازه‌گیری شده است.
این طرح با همکاری مریم نورانی، دانش‌آموخته دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی شیراز، دکتر حسین هلی و دکتر نگار آذر پیرا، اعضای هیات علمی این دانشگاه و دکتر خشایار کریمیان، مدیرعامل شرکت داروسازی ارسطو انجام شده است.