اسماعیل امینی: هنرمندی که فکر اقتصادی داشته باشد، سرزنش می‌شود/ ناصر فیض: در معرفی محصولات، کمتر سراغ شخصیت‌های ادبی رفته‌ایم

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی خبرگزاری آنا، ناصر فیض در نشست خبری بخش ادبیات جشنواره ایران‌ساخت به تشریح اهداف این بخش پرداخت و گفت: شاید تا به حال به ادبیاتی که برای معرفی یک محصول یا یک اختراع استفاده می‌شود، توجهی نکرده‌ایم و یا تبلیغاتی که روی بیلبوردها می‌رود نیز به لحاظ ادبیاتی که در آنها به کار برده می‌شود مورد توجه قرار نگرفته‌اند.

از ظرفیت‌های ادبی در صنعت و اقتصاد استفاده نمی‌شود

وی ادامه داد: ما معتقدیم باید به ظرفیت‌های زبان فارسی توجه شود؛ زبانی که یکی از ویژگی‌هایش گستره ایهام و معانی کلمات و کارکرد آنها می‌شود که البته ممکن است باعث کج‌تابی‌هایی نیز شود، اما به هرحال می‌توانیم از ظرفیت‌های زبان فارسی در معرفی و نام‌گذاری محصولات موسسات استفاده کنیم.

فیض با اشاره به اهمیت نامگذاری محصولات گفت: متاسفانه کلمه موبایل در ایران جا افتاده و هرچقدر هم که از تلفن‌همراه استفاده کنیم، دیگر شدنی نیست؛ یا کارکرد فکس در مقابل نمابر.

وی ادامه داد: متاسفانه در انتخاب و معرفی محصولات کمتر به سراغ شخصیت‌هایی می‌رویم که به حوزه ادبیات ورود دارند، در حالی‌که بخش مهمی از هزینه تولید در کشورهای دیگر صرف تبلیغات می‌شود و از ظرفیت‌های زبانی در این راستا به خوبی استفاده می‌شود.

دبیر بخش ادبیات ایران‌ساخت اظهار داشت: اولین‌بار است که می‌بینم جشنواره‌ای با رویکرد حمایت از تولیدات داخلی به شعر و ادبیات توجه دارد و امیدوارم این حرکت در حد این جشنواره باقی نماند و مبنای استفاده از ادبیات در حوزه تولید، صنعت، اقتصاد و غیره قرار گیرد.

صنعت با فرهنگ و هنر قهر است

اسماعیل امینی، نماینده هیات داوران بخش ادبیات ایران‌ساخت نیز در این نشست با اشاره به پیشینه فرهنگی ایرانیان گفت: از زمانی که عرفان و تصوف بر فرهنگ ما مسلط شد، این تفکر پیش آمد که اهل فرهنگ باید به مادیات، پول و سرمایه‌ بی‌توجه باشند و گاهی این بی‌توجهی را به عنوان فضیلت یک هنرمند مورد تمجید قرار می‌دهند و یا برعکس وقتی می‌خواهند هنرمندی را سرزنش کنند، می‌گویند که او پول گرفته یا شعر فروخته و غیره.

وی ادامه داد: این در حالی است که در هیچ‌جای دنیا چنین نگاهی وجود ندارد. حتی برنده‌های جایزه نوبل ادبی نیز مدیر برنامه دارند و برای مصاحبه و یادداشت‌های خود پول می‌گیرند. مثلا مارکز روی سایت خود نوشته بود که برای مصاحبه و یادداشت، کلمه‌ای چقدر پول می‌گیرد.

امینی خاطرنشان کرد: اما در ایران انگار هنرمند فقط نور می‌خورد و آثار هنری نباید قیمت‌گذاری شوند؛ این در حالی است که هنر باید در خدمت زندگی، صنعت و سایر جریانات اجتماعی قرار بگیرد. مثلا اتفاق خوبی که در سال‌های اخیر شاهد آن بودیم، تولید روسری‌هایی بود که روی آنها شعرهایی خوشنویسی شده بودند.

نماینده هیات‌داوران بخش ادبیات ایران‌ساخت ادامه داد: اما در فضایی که بین صنعت و هنر رابطه‌ای وجود ندارد همه ادعای زهد می‌کنند، غافل از آنکه کار هنری هم برای تداوم از توجه به مسائل اقتصادی ناگزیر است.

وی با اشاره به این جشنواره گفت: امیدوارم این جشنواره به ایجاد یک رابطه همیشگی بین اهالی فرهنگ و هنر و اهالی صنعت ختم شود. تا به حال که اینطور نبوده؛ همچنان که اگر هم هنرمندی اثری را برای تبلیغ یک محصول خلق کرده از اذعان کردن به آن خجالت می‌کشد. در حالی‌که در کشورهای خارجی از نام هنرمندان به عنوان برند استفاده می‌شود.

وی ادامه داد: به عنوان مثال بسیاری از شعرهای تبلیغاتی را شاعران سرشناس نوشته‌اند مثل شعر «لامپ اضافی‌ خاموش» اما شاعر این شعر نیز راضی به عنوان شدن اسمش نشده و حتی این مساله را انکار می‌کند. این در حالی‌ است که برنده نوبل ادبیات جهان نیز از اینکه یک شعار تبلیغاتی بسازد، ناراحت نمی‌شود.

امینی در ادامه سخنان خود درباره معیارهای داوری در این بخش از جشنواره گفت: آثار باید در وهله اول کارآمد باشد نه اینکه انتزاعی بوده و برای عموم قابل فهم نباشد. بنابراین استحکام ادبی آثار در وهله دوم داوری قرار می‌گیرد. همچنین عنصر خلاقیت و ایجاز دیگر عناصر موردتوجه داوران خواهند بود.

برندگان در مراسم اختتامیه، تجلیل می‌شوند

مهدی فرج‌اللهی، مدیر اجرایی بخش ادبیات جشنواره ایران‌ساخت نیز با اشاره به مراحل ارسال آثار به دبیرخانه گفت: تاکنون 102 اثر به دبیرخانه جشنواره ارسال شده که به تفکیک عبارتند از 42 اثر در بخش شعر، 35 اثر در بخش شعار و پیام‌های تبلیغاتی و 25 اثر در بخش تک‌نگاری.

وی در توضیح بخش‌ تک‌نگاری گفت: این بخش که نوعی مستندنگاری است، به توصیف عینی از یک کارآفرین یا یک موقعیت کاری، سرگذشت آدم‌های موفق و موفقیت‌های آنها مربوط می‌شود که قطعا برای مخاطبان جذابیت بیشتری خواهد داشت.

فرج‌اللهی ضمن بیان این مطلب که اسماعیل امینی، عباس احمدی و امید مهدی‌نژاد داوران این بخش از جشنواره هستند، اظهار داشت: برگزیدگان اول تا سوم در بخش شعر به ترتیب 4، 3 و 2 میلیون تومان و برگزیدگان دو بخش دیگر به ترتیب 2، 1.5 و یک‌ میلیون تومان جایزه می‌گیرند.

وی ادامه داد: همچنین بخش دیگری نیز در این جشنواره طراحی شده به نام بخش غیرحرفه‌ای‌ها که برگزیدگان در هر سه رشته، 500 هزار تومان جایزه می‌گیرند.

دبیر اجرایی بخش ادبیات ضمن بیان این مطلب که محدودیتی برای شرکت‌ کردن در بخش‌های مختلف این جشنواره وجود ندارد، توضیح داد: نامزدهای این جشنواره در آذرماه معرفی خواهند شد و برگزیدگان در مراسم اختتامیه که روز 18 دی برگزار می‌شود، مورد تجلیل قرار خواهند گرفت.

رابطه ادبیات با تبلیغات!؟

ناصر فیض در پاسخ به این سوال خبرنگار فرهنگی آنا که چرا شعارهای تبلیغاتی زیر عنوان ادبیات در این جشنواره مورد بررسی قرار می‌گیرند و داوران این بخش در حوزه تبلیغات و تاثیرات اجتماعی پیام‌ها و شعارها تخصصی ندارند، گفت: این‌طور نیست که من و سایر دوستان در هیات داوران نسبت به مسائل مربوطه کم‌اطلاع باشیم، ضمن اینکه در نظر داشته باشید گاهی شعرها و شعارها به لحاظ نحوی و ادبی مشکل دارند و حداقل بررسی کارکرد ادبی جملات و پیام‌ها به حوزه ادبیات مربوط می‌شوند.

اسماعیل امینی نیز در پاسخ به این سوال ضمن بجا خواندن این تذکر، گفت: باید در نظر داشته باشیم که کلمات به جز کارکرد تخصصی آنها، کارکردهای عمومی نیز دارند. مثلا کارکرد تخصصی طنز با سایر حوزه‌ها مثل مطایبه، فکاهه و غیره تفاوت دارد، اما مردم هرآنچه که به خنده مربوط باشد را طنز می‌نامند.

وی ادامه داد: در مورد ادبیات هم همین‌طور است و آنچه موردنظر قرار دارد کارکرد عام ادبیات بوده است.