لزوم توسعه ظرفیت آزمایشگاهی در حوزه اینترنت اشیا

به گزارش خبرگزاری آنا، دومین نشست عمومی (۵ G-Aاینترنت اشیاء) با حضور اعضای کارگروه‌های تخصصی در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات برگزار شد. این نشست که در دو بخش برگزار شد، به ارائه اقدامات صورت گرفته و تبیین قوانین و استاندارد‌های لازم در حوزه اینترنت اشیا پرداخت.

 علی‌اصغر انصاری، رئیس کمیته رگولاتوری ۵ G-Aاینترنت اشیا در این نشست ضمن تشکر از فعالیت‌های انجام شده در کارگروه‌های مختلف، بر ضرورت عملیاتی شدن سریع‌تر مقررات و الزامات تاکید کرد. وی اظهار داشت: باید نتیجه این جلسات و کارگروه‌ها ملموس‌تر شود و خروجی آنها برای صنایع در حوزه اینترنت اشیا احساس شود. 

 سنجری فرد، مدیر کل ارزیابی امنیت محصول سازمان فناوری اطلاعات ایران، نیز در این نشست به مشکلات موجود در بحث امنیتی و کمبود ظرفیت‌های آزمایشگاهی اشاره کرد. وی افزود: طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده، تا سال ۱۴۰۴ باید آزمایشگاه‌های لازم به مرحله بهره‌برداری برسند و نشست‌های متعددی با کارشناسان و متخصصان امنیت و رگولاتوری در حوزه هوش مصنوعی برگزار شود تا به اهداف تعیین شده دست یابیم.

در ادامه بخش اول این نشست، آریانیان، رئیس پژوهشکده فناوری اطلاعات پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، به فعالیت‌های مرتبط با اینترنت اشیا در پژوهشکده فناوری اطلاعات و اقدامات انجام شده در این کارگروه در خصوص تبیین استاندارد‌های لازم در این حوزه اشاره کرد. وی با اشاره به اهمیت معماری اینترنت اشیا، خاطرنشان کرد: معماری اینترنت اشیا شامل مجموعه‌ای از لایه‌ها و اجزا است که به دستگاه‌ها، حسگرها، سرور‌ها و کاربران امکان تعامل می‌دهد. ویژگی‌های متمایز و اساسی سیستم‌های اینترنت اشیا نگرانی‌های ذینفعان مربوط به حوزه کسب و کار سیستم‌های اینترنت اشیا تعاملات بین سیستم اینترنت اشیا، کاربران و محیط فیزیکی و پیاده‌سازی سیستم‌های اینترنت اشیا از جمله این موارد هستند. 

آریانیان افزود: هم‌اکنون در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات ظرفیت آزمایشگاهی در حوزه اینترنت اشیا موجود است و در حال حاضر در این آزمایشگاه با فعالان صنایع مختلف در حال همکاری هستیم. البته برای توسعه بیشتر اینترنت اشیا در صنایع مختلف لازم است که آزمایشگاه‌ها نیز توسعه پیدا کنند. 

فقدان یک سند جامع و استاندارد در حوزه اینترنت اشیاء

فرامرز رستگار، دبیر سندیکای مخابرات و عضو کارگروه ارزیابی محصولات اینترنت اشیا، نیز در این نشست به چالش‌های اساسی در پیاده‌سازی راهکار‌های اینترنت اشیا اشاره کرد. وی اظهار داشت: یکی از چالش‌های اساسی که سازمان‌ها و شرکت‌ها با آن مواجه هستند، فقدان یک سند جامع و استاندارد است. این خلا منجر به بروز مشکلات متعددی در انتخاب، پیاده‌سازی و بهره‌برداری از راهکار‌های اینترنت اشیاء شده است. 

رستگار افزود: برای مثال، سنسور دمای مورد استفاده در ساختمان‌های هوشمند باید قابلیت اندازه‌گیری دقیق در محدوده دمایی محیط‌های مسکونی را داشته باشد و با سیستم‌های تهویه مطبوع سازگار باشد، در حالی که سنسور دمای خاک در کشاورزی هوشمند باید مقاوم در برابر رطوبت، مواد شیمیایی و شرایط محیطی متغیر باشد و توانایی اندازه‌گیری در عمق‌های مختلف خاک را داشته باشد. 

وی تاکید کرد: رفع این چالش نیازمند تدوین یک سند جامع است که نه تنها مشخصات فنی دقیق سنسور‌ها و تجهیزات را در هر حوزه کاربردی مشخص کند، بلکه راهنمایی‌های لازم برای انتخاب، پیکربندی و نگهداری آنها را نیز ارائه دهد. این سند باید به عنوان یک سند قابل اعتماد، امکان مقایسه و انتخاب صحیح تجهیزات را برای متخصصان و مجریان پروژه‌های اینترنت اشیاء فراهم آورد. 

در بخش دوم‌این نشست، عظیم فرد، مدیر کل دفتر نظارت بر طیف سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و مسئول کارگروه توسعه شبکه‌های اختصاصی و مدیریت اینترنت اشیا در راستای مقررات‌گذاری اینترنت اشیاء به روند فعالیت‌های این کارگروه در هفته گذشته پرداخت. وی اظهار داشت: با توجه به بررسی‌های صورت گرفته توسط اداره کل حفاظت از حقوق مصرف‌کننده سازمان، گزارشی از راهکار‌ها و پروتکل‌های مربوط به نحوه احراز هویت تجهیزات اینترنت اشیاء در انواع شبکه‌های ارتباطی ارائه شد. همچنین گزارشی از در حال اجرا بودن ارائه خدمات اینترنت اشیاء توسط نمایندگان همراه اول از هفت سال گذشته مبتنی بر سیمکارت‌های داده ارائه شد و ادامه‌دار بودن این خدمات اعلام گردید. 

وی افزود: در ادامه، از طرف جلسه به متداول بودن استفاده از روش‌های قبلی برای شناسایی ترمینال‌های اینترنت اشیاء مانند IMEI و سیمکارت و IMSI به اضافه یک کد شناسایی اختصاصی دیگر اشاره شد. همچنین از پروژه‌های در دست اقدام و چالش‌ها و راهکار‌های مطرح خصوصاً در خصوص اختصاص سرشماره و افزایش شماره MSISDN برای کاربران سازمانی در کاربرد‌های اینترنت اشیاء در قالب پروژه توسط نمایندگان شرکت ارتباطات سیار (همراه اول) ارائه شد. در حال حاضر این شرکت از سرشماره‌های متداول برای شبکه سلولار، برای خدمات اینترنت اشیاء استفاده می‌کند. 

در ادامه بخش دوم این نشست، مکرمی، مدیر صدور پروانه سرویس‌های رادیویی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، گزارش کارگروه تدوین مقررات رادیویی شبکه‌های اینترنت اشیا را ارائه کرد. وی اظهار داشت: از جمله اقدامات این کارگروه هماهنگی و تشکیل جلسات لازم با حضور اپراتور‌های تلفن همراه، هماهنگی و تشکیل جلسات با بخش خصوصی (شرکت هلدینگ خلیج فارس و شرکت فولاد مبارکه اصفهان) و شرکت در جلسات کارگروه با موضوع «توسعه و مدیریت شبکه‌های اینترنت اشیا (اینترنت اشیاء)» بوده است. همچنین برگزاری جلسات مستمر با نمایندگان شرکت‌های خارجی فعال در این زمینه داشتیم. "

چالش‌های راه‌اندازی شبکه خصوصی نسل پنجم

حسن یگانه، رئیس پژوهشکده فناوری ارتباطات پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات و رئیس کارگروه توسعه فناوری‌های نسل پنج و شش و اینترنت اشیا، به موضوع توسعه شبکه‌های نسل پنجم خصوصی در کشور پرداخت.

 وی در خصوص وضعیت باند‌های فرکانسی مورد استفاده در دنیا برای شبکه خصوصی ۵ G در کشور صحبت کرد و در خصوص چالش‌های راه‌اندازی شبکه خصوصی نسل پنجم گفت: انتخاب باند فرکانسی مناسب، فرکانس‌های بالاتر سرعت‌های سریع‌تری را ارائه می‌کنند، اما برای نفوذ به داخل ساختمان‌ها مشکل دارند، در حالی که فرکانس‌های پایین‌تر پوشش بهتری ارائه می‌دهند، اما ممکن است ظرفیت محدودی داشته باشند. بهینه‌سازی پوشش و اجتناب از تداخل، مدل‌سازی انتشار یک عامل اصلی در تعیین تعداد مورد نیاز سلول‌های ۵ G و نحوه قرارگیری بهینه آنها است. سازگاری با محیط‌های داخل و خارج ساختمان؛ محیط‌های پیچیده‌ای مانند انبارها، بنادر، فرودگاه‌ها یا شهر‌ها به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فردشان بسیار چالش‌برانگیز است.

وی افزود: مدیریت در شبکه‌های نسل پنجم برخلاف شبکه‌های نسل قبلی، بنا نهاده شدن شبکه‌های ۵ G بر اساس مولفه‌های نرم‌افزاری و NFV، فراهم شدن امکان پویایی در تخصیص منابع، چابکی در مقیاس‌پذیری و خوددرمانی با استفاده از توابع شبکه نرم‌افزاری VNFs از نکات مهم مدیریت در شبکه‌های نسل پنجم است. همچنین ماهیت استاتیک شبکه‌های سنتی و به طبع آن عدم وجود ویژگی‌های مدیریت پویا در سیستم‌های مدیریت شبکه سنتی و استفاده از راه‌حل‌های خودکارسازی فرآیند‌های مدیریت چرخه حیات VNF‌ها و تخصیص پویای منابع از مواردی است که باید به آن توجه کرد. 

لازم بذکر است این نشست با هدف توسعه اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی صنایع، گامی مهم در جهت تحقق اهداف بلندمدت کشور در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات به شمار می‌رود.