اسلام به عنوان دین غالب در اندونزی، در ساختار اجتماعی و فرهنگی چه نقشی دارد؟

محمدرضا ابراهیمی کیاپی، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در اندونزی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری آنا درباره عواملی که به موفقیت این کشور در مدیریت تنوع مذهبی و فرهنگی کمک کرده، اظهار داشت: اندونزی با بیش از ۲۸۰ میلیون نفر جمعیت و گستردگی در بیش از ۱۷۰۰۰ جزیره، توانسته با استفاده از اصول ایدئولوژیک و سیاست‌های دولتی، فرهنگ مدارا و احترام به تفاوت‌ها را در جامعه خود نهادینه کند. اصول پانچاسیلا به عنوان مبنای ایدئولوژیک و فرهنگی این کشور، نقشی اساسی در حفظ وحدت ملی و تعامل مسالمت‌آمیز بین ادیان و اقوام مختلف ایفا می‌کند.

هر دین در اندونزی نقش خاصی ایفا می‌کند. اسلام به عنوان دین غالب، در ساختار اجتماعی و فرهنگی کشور نقش برجسته‌ای دارد. مسیحیت با حدود ۱۰ درصد جمعیت کشور به تقویت روابط فرهنگی و میان‌دینی کمک می‌کند. همچنین، هندوئیسم در بالی، بودیسم در جاوا و سوماترا و کنفوسیونیسم در جامعه چینی-اندونزی تأثیرات فرهنگی و اجتماعی قابل‌توجهی دارند.

وی در پاسخ به این پرسش که اصول پانچاسیلا چگونه به تقویت همبستگی و همزیستی مذهبی کمک می‌کنند؟ ابراز داشت: پانچاسیلا شامل پنج اصل است که بر اعتقاد به یگانگی خداوند، انسان‌دوستی و عدالت، وحدت ملی، دموکراسی با مشورت جمعی و عدالت اجتماعی تأکید دارد. این اصول به عنوان زیربنای سیاست‌های فرهنگی، آموزشی و اجتماعی اندونزی شناخته شده‌اند و توانسته‌اند به ترویج وحدت ملی و تقویت همزیستی و احترام به تفاوت‌ها کمک کنند.

ابراهیمی درباره اینکه در اندونزی، ادیان مختلف چه نقشی در ساختارهای اجتماعی و فرهنگی ایفا می‌کنند؟ گفت: هر دین در اندونزی نقش خاصی ایفا می‌کند. اسلام به عنوان دین غالب، در ساختار اجتماعی و فرهنگی کشور نقش برجسته‌ای دارد. مسیحیت با حدود ۱۰ درصد جمعیت کشور به تقویت روابط فرهنگی و میان‌دینی کمک می‌کند. همچنین، هندوئیسم در بالی، بودیسم در جاوا و سوماترا و کنفوسیونیسم در جامعه چینی-اندونزی تأثیرات فرهنگی و اجتماعی قابل‌توجهی دارند.

رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در اندونزی پیرامون اینکه اندونزی با چه چالش‌هایی در حفظ همزیستی مسالمت‌آمیز مواجه است و دولت چگونه با این چالش‌ها مقابله می‌کند؟ ابراز داشت: علی‌رغم دستاوردهای بزرگ، اندونزی با چالش‌هایی مانند افراط‌گرایی مذهبی و تنش‌های قومی روبه‌رو است. دولت با اجرای برنامه‌های متنوع و گفت‌وگوهای میان‌دینی تلاش می‌کند تا از بروز این تنش‌ها جلوگیری کند و فرهنگ مدارا و همبستگی ملی را تقویت کند. وزارت امور دینی با برگزاری نشست‌های میان‌دینی و پروژه‌های فرهنگی، نقشی اساسی در این راستا ایفا می‌کند.

وی در بخش دیگر با بیان اینکه اندونزی به عنوان یک الگو در مدیریت تنوع فرهنگی و مذهبی چه درس‌هایی برای سایر کشورها ارائه می‌کند؟ توضیح داد: موفقیت اندونزی در ایجاد همزیستی مسالمت‌آمیز نشان می‌دهد که تنوع مذهبی و فرهنگی می‌تواند به جای تهدید، فرصتی برای تقویت همبستگی و یادگیری متقابل باشد. این کشور به عنوان نمونه‌ای از وحدت در عین کثرت، می‌تواند الهام‌بخش جوامع چندفرهنگی باشد و درسی ارزشمند برای صلح و احترام در میان مردم سراسر جهان ارائه دهد.

دسترسی به اطلاعات و فناوری مدرن می‌تواند به توسعه اقتصادی و اجتماعی کمک کند، اما از سوی دیگر، ممکن است تهدیدی برای هویت فرهنگی و محلی باشد.

رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در اندونزی در توضیح بیشتر درباره اینکه تأثیرات جهانی شدن بر فرهنگ و هویت اندونزی را مثبت می‌بینید یا منفی؟ چگونه اندونزی توانسته هویت فرهنگی خود را حفظ کند؟ اینطور بیان داشت: جهانی شدن می‌تواند تأثیرات دوگانه‌ای داشته باشد. از یک سو، دسترسی به اطلاعات و فناوری مدرن می‌تواند به توسعه اقتصادی و اجتماعی کمک کند، اما از سوی دیگر، ممکن است تهدیدی برای هویت فرهنگی و محلی باشد. اندونزی با تقویت آموزش و پرورش مبتنی بر اصول فرهنگی بومی و ترویج هنرها و سنت‌های محلی در جامعه، توانسته هویت فرهنگی خود را حفظ کند و در عین حال از مزایای جهانی شدن بهره‌مند شود.

ابراهیمی درباره نقش جوانان و نسل‌های جدید در پیشبرد اهداف همبستگی و همکاری میان‌فرهنگی در اندونزی افزود: جوانان به دلیل آشنایی و استفاده گسترده از فناوری اطلاعات و ارتباطات، نقش کلیدی در ترویج ایده‌های نوین و تقویت ارتباطات میان‌فرهنگی دارند. برنامه‌های آموزشی و تبادلات فرهنگی که به جوانان امکان می‌دهد تا با همتایان خود از دیگر فرهنگ‌ها و مذاهب تعامل داشته باشند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. نسل‌های جدید با پذیرش تفاوت‌ها و تلاش برای همکاری مسالمت‌آمیز، به توسعه صلح و همزیستی در کشور کمک می‌کنند

وی در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توانید مثالی از یک پروژه یا برنامه موفق میان‌فرهنگی در اندونزی ارائه دهید که به تقویت همبستگی و تعامل میان‌دینی کمک کرده باشد؟ گفت: یکی از برنامه‌های موفق، جشنواره فرهنگی و مذهبی یوجاکارتا است که به طور سالانه برگزار می‌شود. این جشنواره به عنوان سکویی برای نمایش و تبادل فرهنگی میان اقوام و مذاهب مختلف فعالیت می‌کند و از طریق اجرای هنرهای محلی، موسیقی، و نمایشگاه‌ها، به تقویت روابط و تعاملات میان‌دینی کمک می‌کند. این برنامه توانسته است فرهنگ مدارا و تفاهم متقابل را به شکل قابل‌توجهی ترویج دهد.