سند هوش مصنوعی یک تلاش پرعجله است/ آمارها غلط و مبهم است

خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ در دنیای امروز، هوش مصنوعی به‌سرعت در حال تغییر دادن نحوه زندگی، کار و تعامل ما با فناوری است. این تحول نه‌تنها مرزهای دانش و نوآوری را جابه‌جا کرده، بلکه رقابت‌های جهانی را نیز شکل جدیدی بخشیده است. در چنین فضایی، کشورهای پیشرو با تدوین اسناد ملی و استراتژی‌های کلان، مسیر پیشرفت خود را در این حوزه ترسیم کرده‌اند. برای ایران نیز، تدوین سند ملی هوش مصنوعی یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است تا بتواند از این موج تحولات جهانی بهره‌برداری کرده و جایگاه خود را در رقابت‌های فناورانه تثبیت کند.

بدون یک نقشه راه روشن و برنامه‌ریزی دقیق، ممکن است فرصت‌های بزرگ اقتصادی و اجتماعی مرتبط با هوش مصنوعی را از دست بدهیم. از این رو سند ملی هوش مصنوعی نه‌تنها به تعیین اهداف و سیاست‌های توسعه‌ای این فناوری کمک می‌کند، بلکه می‌تواند زمینه‌های لازم برای تقویت زیرساخت‌ها، آموزش نیروی متخصص و مقابله با چالش‌های اخلاقی و اجتماعی را فراهم کند. به همین دلیل، تدوین این سند نه‌تنها یک اقدام راهبردی، بلکه یک گام اساسی برای حرکت به سوی آینده‌ای هوشمندتر است که توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی انجام شد.

از این رو با توجه به اهمیت فناوری هوش مصنوعی و ابلاغ سندملی هوش مصنوعی از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی تلاش کردیم به بررسی نقاط و ضعف و قوت این سند از دیدگاه کارشناسان این حوزه بپردازیم. سید علی اکبر صفوی استاد دانشگاه شیراز و رئیس انجمن یادگیری الکترونیکی ایران و عضو هیئت موسس انجمن هوش مصنوعی ایران درخصص توضیح داد: این روزها به دلیل اهمیت هوش مصنوعی، ضرورت تاسیس سازمان و یا نهادی که بتواند این فناوری روز دنیا را دنبال را کند بیش از همیشه احساس می‌شود. در چنین شرایطی تدوین یک سند ملی می‌تواند راه گشا و ثمر بخش باشد، از این رو تنظیم و تدوین سند ملی هوش مصنوعی اقدام خوب و مثبتی است؛ اما مجموعه‌ای که این سند را تنظیم می‌کند باید نیازها را بشناسد و بر مبنای آن تنظیم کند.

کلی گویی بلای جان اسناد نوشته شده در کشور/ لزوم ایجاد نقشه راه و تعیین شاخص و مسئولیت ارگان‌ها

وی ادامه داد: نوشتن برخی اسناد در کشور ما خصوصاً برای برخی نهاد‌هایی که استخوان بندی و سیستم جامعی ندارند همیشه مشکلاتی را به همراه داشته است. مثلاً در کشور اسناد کلانی نوشته شده که تنها یک سری داده را از میان گفت و گو‌ها و اینترنت لیست کرده‌‍اند و یک سری شعار بالا بلند مطرح شده که عملیاتی نیست؛ اما واقعیت این است که این شاخص‌های بیان شده روند علمی طی نکرده است و برای آن شاخص‌هایی تعیین نشده و یا وظیفه ارگان‌های مختلف در آن به خوبی دیده نشده که متاسفانه سند ملی هوش مصنوعی نیز هم دچار این مسئله شده است.

عضو هیئت موسس انجمن هوش مصنوعی ایران افزود: من اگر می‌خواستم این سند را ارائه کنم ابتدا از ظرفیت دانشگاه‌ها استفاده می‌کردم و چالش‌ها، پیشنهادات و چارچوب آن را ارائه می‌کردم، سپس می‌خواستم که خبرگان نظرات خود را ارسال سپس آن‌ها را در کمیته پیشنهادی دسته بندی می‌کردم و از کانال وزارت علوم و دانشگاه‌ها اقدامات را انجام می‌دادم. ای کاش این سند هم از کانال وزارت علوم و دانشگاه‌ها بیرون می‌آمد و متناسب با دیدگاه‌ها و نظرات آن‌ها تهیه می‌شد. چون در بحث‌های فناوری ما اینقدر متخصص نداریم و عده‌ای غیر متخصص این سند را نوشتند که اشکالات آن در این سند واضح و نمایان است.

وی بیان کرد: اساسا نهادهایی مثل شورای عالی انقلاب فرهنگی مکان‌های با پشتوانه قوی و علمی نیستند و بیشتر تصمیم‌ها سلیقه‌ای گرفته می‌شود؛ بنابراین هیچ وقت نمی‌تواتد ساختار منسجمی از ظرفیت علمی کشور باشد. 

اعداد و ارقام اعلام شده در سند هوش مصنوعی غلط و مبهم است

صفوی در ادامه با اشاره به برخی از تعاریف بیان شده در این سند گفت: مثلا در ارزیابی شاخص‌های کلان به رشد ۱۸ درصد دکترا اشاره شده، درحالی که آیا مشکل ما این است در این رشته فارغ التحصیل دکترا داشته باشیم؟ من کلا این نوع نگاه و تفکر را معیوب می‌دانم. در حال حاضر ما در ایران بیش از هر کشور دیگری فارغ التحصیل دکترا داریم و تحول هوش مصنوعی الزاما با تولید دکترا محقق نمی‌شود؛ بنابراین ما باید در بحث دانشجویان دکترا تجدید نظر کنیم چرا که این حرف اصلاپخته و کارشناسی نیست. برخی اعداد در این جدول پایه علمی ندارد یا برخی شاخص‌ها مثلا رتبه کشور از منظر شاخص «اچ»  مبهم است و غلط دارد. همچنین تعداد کارکنان و شرکت‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی اصلا قابل دفاع نیست.

وی در ادامه عنوان کرد: برخی تعاریف خیلی کلی بیان شده که با جستجویی ساده در اینترنت عبارات بهتری یافت می‌شود. در پایان می توانم اینگونه جمع بندی کنم که این سند خیلی ابتدایی نوشته شده و یک تلاش پرعجله است که مطالب آن بدون پختگی و با عجله نوشته شده از این رو نیاز به بازنگری جدی دارد.