تحقق اصل منطقه‌گرایی در نشست 3+3

گروه جهان خبرگزاری علم و فناوری آنا، سعید امینی؛ نشست وزرای امور خارجه  ۳+۳ عصر روز شنبه یکم آبان با عنوان «نوبت صلح، همکاری و پیشرفت در قفقاز جنوبی» با حضور ارمنستان، جمهوری آذربایجان، روسیه، ترکیه و ایران در تهران برگزار شد. در این نشست گرجستان به دلیل اختلافاتی که با روسیه داشت شرکت نکرد که البته دو سال قبل هم در نشست معاونان وزرای خارجه در مسکو شرکت نکرده بود.

اعضای این گروه درباره تحولات قفقاز جنوبی و تنش‌های جمهوری آذربایجان و ارمنستان این جلسه را تشکیل دادند تا راه‌های توسعه همکاری‌های منطقه‌ای، سیاسی، اقتصادی، امنیتی، ترانزیتی، انرژی و غیره را بیابند و همچنین گفت‌وگوهای صلح بین آذربایجان و ارمنستان را تقویت کنند و تشریک مساعی کشورهای منطقه برای حل چالش‌های موجود میان خود را جایگزین نزاع و درگیری کنند.

 چرا ایران به دنبال آرامش در قفقاز است؟

جمهوری اسلامی ایران به واسطه داشتن مرز مشترک با قفقاز جنوبی هیچ‌گاه نزاع، جنگ و مناقشه را در این منطقه برنتابیده و نخواهد تابید و به همین دلیل از دیرباز تا به امروز دیپلماسی و گفت‌وگو را بهترین ابزار برای تحقق صلح در قفقاز جنوبی عنوان کرده و برای دستیابی به آن کنشگری فعال را در پیش گرفته است.

از زمانی‌که دولت سیزدهم اداره امور اجرایی را در دست گرفت، نگاه به منطقه و منطقه‌گرایی شعار و مبنای اصلی سیاست خارجی‌اش بوده و همچنان هم هست و برای پیشبرد این شعار اقدامات مهمی مانند پیوستن به شانگهای، بریکس و تنش‌زدایی از روابط با عربستان سعودی را انجام داد.

قفقاز جنوبی و کمک به صلح در این منطقه از دیگر برنامه‌های دولت سیزدهم است و به همین منظور بود که  حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه در این نشست گفت: «جنگ در قفقاز جنوبی اکنون پایان یافته و نوبت صلح، همکاری و پیشرفت در قفقاز فرا رسیده است. ما از مذاکرات صلح بین جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان حمایت می‌کنیم و شناسایی متقابل تمامیت ارضی توسط دو کشور را گامی سازنده برای رسیدن به توافق صلح ارزیابی می‌کنیم.»

برگزاری نشست وزرای خارجه ۳+۳ در تهران را باید گام بلندی در راستای ادامه و تکمیل سیاست همسایگی دولت جمهوری اسلامی ایران دانست.

این نشست به تحقق اصل منطقه‌گرایی و شکل‌گیری سازوکارهای منطقه‌ای کمک می کند و  باید در نظر داشت در نظم جدید جهانی که در حال شکل‌گیری است منطقه‌گرایی با اهداف متنوع در این نشست دنبال شده است.

 سیدعباس موسوی سفیر کشورمان در باکو با اشاره به اینکه پیام نشست گروه 3+3 در تهران «حضور و دخالت نیروهای فرامنطقه در مسائل قفقاز ممنوع!» است، گفت : در واقع آنچه که بیش از همه چیز امنیت قفقاز جنوبی را تهدید می‌کند همین دخالت قدرت‌های فرامنطقه‌ای است.

وی افزود: باید بازیگران مهم قفقاز جنوبی به این باور برسند حل مشکلات از طریق گفت‌وگوهای فی‌مابین تنها راهکار موجود و در دسترس است.

 تمرکز بیانیه پایانی بر چه بود ؟

در بیانیه پایانی این نشست از جمله نکات مورد توجه  اهمیت توسعه مناسبات دوستانه بین کشورها بر اساس منافع متقابل و حسن هم‌جواری ، اهمیت حل‌وفصل مسالمت‌آمیز اختلافات بر اساس منشور ملل متحد، احترام به حاکمیت، استقلال سیاسی، تمامیت ارضی، خدشه‌ناپذیری مرزهای شناخته شده بین‌المللی، عدم‌مداخله در امور داخلی، منع تهدید یا توسل به زور و احترام به حقوق بشربود.

این نگاه نشان می دهد که حاضران در این نشست بر نقش مثبت همکارهای دوجانبه و متقابل تاکید داشته و فرصت های گفت و گوی سازنده را غنیمت می شمارند. همچنین این امر نشان می دهد که نقش اصلی اداره منطقه بر عهده ساکنان آن بوده و سازوکارهای منطقه ای در دستیابی به این هدف موثر است.

اهمیت همکاری های دوجانبه فرهنگی ، مردمی ، آموزشی ، ورزشی و .... مانند کاتالیزوی در این منطقه است که می تواند موجب دستیابی به تعاملات دو یا چند جانبه شود و اجرای پروژه های مشترک به ویژه پروژه های اقتصادی ، سدی در مقابل تنش‌های سیاسی و تحریکات دشمنان منطقه ای محسوب می شود.

در این میان نباید فراموش کرد که در  جنگ میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان که به بازپس‌گیری قره‌باغ و دیگر اراضی اشغالی توسط آذربایجان منجر شد ، سنگ بنای تازه برای تحولات جدید در منطقه گذاشته شد و اکنون تحلیل‌گران تاکید می کنند که بازگشت دوباره حاکمیت باکو به قره‌باغ می تواند منجر به صلح و ثبات در این منطقه شود اما این مهم  به شرط اینکه هر دو طرف خویشتن‌دار باشند و تحت تأثیر القائات و تحریکات بازیگران فرامنطقه‌ای به ویژه آمریکا و رژیم اشغالگر قدس قرار نگیرند محقق می شود و  این موضوعی بود  که در نشست 3+3 در تهران مدنظر همه طرف‌ها قرار گرفت.