فراز و نشیب‌های اسپیس‌ایکس برای پرتاب استارشیپ

به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، موشک استارشیپ شرکت اسپیس‌ایکس، یکی از فناوری‌های حوزه هوافضا است که بسیاری از کارشناسان صنعت و فضانوردان آن را یک عامل تغییر در اکتشافات فضایی و آینده سفر‌های فضایی شامل گردشگری فضایی تجاری و تحقیقات بیشتر در حوزه هوافضا می‌دانند.

استارشیپ برای کاهش هزینه‌های حمل و نقل و ضایعات ناشی از سفر‌های فضایی طراحی شده که به لطف طراحی و سیستم حمل و نقل می‌تواند شکل پایدارتری از اکتشافات هوافضا و گردشگری فضایی را فراهم کند. این پرتابگر به همراه موشک سوپر هوی، یک سیستم حمل و نقل کاملا قابل استفاده مجدد است که برای حمل خدمه و محموله به ماه، مریخ و مدار زمین طراحی شده است. این پرتابگر فوق سنگین، بلندترین و قوی‌ترین وسیله پرتابی به شمار می‌رود که تاکنون ساخته شده است. این پرتابگر دو مرحله‌ای، از اکسیژن مایع و متان مایع به عنوان سوخت استفاده می‌کند که این روش باعث کاهش قابل توجه هزینه پرتاب و افزایش فرکانس پرتاب می‌شود.

استارشیپ شماره سریال ۱۵ (SN۱۵)، پنجمین آزمایش پرواز در ارتفاع بالا را از پایگاه فضایی استاربیس در جنوب تگزاس با موفقیت انجام داد. پرواز‌های آزمایشی استارشیپ، برای بهبود درک و توسعه سیستم حمل و نقل قابل استفاده مجدد صورت می‌گیرند و در حالی اجرا می‌شوند که موتور‌های رپتور و انتقال سوخت را در یک محیط کنترل‌شده آزمایش می‌کنند.

**دریافت مجوز و پرتاب ناموفق استارشیپ

شرکت اسپیس ایکس برای روز ۱۷ آوریل (۲۸ فروردین‌ماه) از اداره هوانوردی فدرال آمریکا (FAA) مجوز پرتاب موشک استارشیپ به مدار زمین را دریافت کرد. اما تنها دقایقی قبل از پرتاب موشک قدرتمند استارشیپ به فضا از لغو پرواز آن به دلیل نقص فنی خبر داد. موشک غول‌پیکر استارشیپ قرار بود ساعت ۸ صبح به وقت محلی از پایگاه فضایی استاربیس در تگزاس بلند شود. با این حال به دلیل یخ زدن یک شیر فشار، عملیات پرتاب به تاخیر افتاده است.

پس از بروز مشکل در هنگام تمرین لباس خیس (مانوری که به اپراتور‌ها اجازه می‌دهد تمام مراحل پرتاب را تا قبل از پرتاب کنترل و نقص‌های احتمالی را شناسایی کنند) در روز ۲۸ فروردین‌ماه، اسپیس ایکس اعلام کرد که استارشیپ به‌علت یخ‌زدن یکی از دریچه‌های فشار بوستر سوپرهوی قادر به پرتاب نیست و این آزمایش برای سه روز به تأخیر افتاد.

**انفجار استارشیپ ۴ دقیقه پس از پرتاب

فضاپیمای استارشیپ روز پنج‌شنبه ۳۱ فروردین‌ماه با بوستر سوپرهوی اسپیس‌ایکس به فضا پرتاب شد، تا این شرکت گامی بزرگ را برای برآورده‌کردن رویای سفر به مریخ برداشته باشد. اما با گذشت حدود چهار دقیقه پس از پرتاب، به دلیل بروز مشکل و تأخیر در فاز جداشدن مرحله بوستر راکت، فضاپیما منفجر شد.

اسپیس ایکس روز گذشته این فرصت را داشت که در پنجره‌ای ۶۸ دقیقه‌ای که از ساعت ۱۶:۵۸ (۹:۲۸ به وقت محلی) آغاز می‌شد، استارشیپ را برای اولین‌بار به‌صورت کامل به فضا بفرستد. استارشیپ با نیروی پرتاب برابر با ۷۳٫۵ میلیون نیوتن قوی‌ترین راکتی می‌بود که انسان‌ها به فضا پرتاب کرده‌اند. این نیرو تقریبا دو برابر بیشتر از رکورددار قبلی، ابرراکت سامانه پرتاب فضایی ناسا (SLS) است.

اسپیس ایکس برای این پرواز از نمونه آزمایشی شماره ۷ بوستر سوپرهوی با ۳۳ موتور رپتور (Raptor) با سوخت اکسیژن و متان مایع و از نمونه شماره ۲۴ استارشیپ استفاده کرد. با این که هردو بخش این فضاپیما قابلیت استفاده مجدد داشتند، فرود موفق آن‌ها جزئی از برنامه اسپیس ایکس برای این آزمایش نبود.

بیشتر بخوانید:

• استارشیپ به زودی برای پرتاب مجدد آماده می‌شود
• آزمایش پرتابگر استارشیپ متعلق به اسپیس‌ایکس با موفقیت انجام شد
• پرتابگر فوق سنگین استارشیپ آماده پرواز است

با این که هدف از پرتاب استارشیپ به‌طور کامل، تست قابلیت پرواز مداری آن بود، استارشیپ مطابق برنامه در این پرواز به مدار زمین نرفت و تنها به سرعت مداری نزدیک شد. پرواز کامل استارشیپ قرار بود ۹۰ دقیقه باشد. طبق برنامه، پس از گذشت ۱۶۹ ثانیه، ۳۳ موتور متان-اکسیژن مایع سوپرهوی خاموش و سه ثانیه بعد از فضاپیما جدا می‌شدند. اما به دلیل مشکل در جداشدن بوسترها، فضاپیما پس از چندبار دوران در هوا در یک منظره تماشایی منفجر شد.

درصورتی‌که این اتفاق رخ نمی‌داد، تعدادی از موتور‌های بوستر دوباره روشن می‌شد تا آن را به سمت تگزاس بازگردانند و حدوداً پس از هشت دقیقه از آغاز پرواز در فاصله ۳۲ کیلومتری ساحل خلیج مکزیک به داخل دریا بیفتند. استارشیپ نیز سفر ۹۰ دقیقه‌ای خود را به سمت شرق و دماغه فلوریدا و پس از آن، اقیانوس اطلس ادامه می‌داد و پس از دورزدن زمین به اقیانوس آرام می‌رسید. در آخرین آزمایش قرار بود استارشیپ با سرعت بازگشت وارد اتمسفر زمین شود و در فاصله ۱۰۰ کیلومتری ساحل شمال‌شرق هاوایی به اقانوس بیفتد.

**انفجار؛ مرحله‌ای در توسعه استارشیپ و سوپرهوی

طبق یکی از اسناد منتشرشده از سوی اسپیس ایکس، این شرکت قصد دارد هر مقدار داده ممکن را جمع‌آوری کند تا به مدل‌سازی دینامیک ورود به اتمسفر و فهم بهتر تجربه فضاپیما در رژیم پرواز، که پیش‌بینی و شبیه‌سازی آن به‌طور کامپیوتری بسیار دشوار است، بپردازد: «این داده‌ها بنیان هرگونه تغییری در طراحی یا مفهوم عملیات پس از اولین پرواز و ساخت مدل‌های بهتر برای استفاده ما در شبیه‌سازی‌های داخلی خواهند بود.»

با این که اسپیس ایکس موفق به کامل‌کردن این برنامه پرواز و جمع‌آوری داده‌های موردنظر خود نشد، اطمینان می‌دهد که این انفجار را نه یک شکست، بلکه یک مرحله در توسعه استارشیپ و سوپرهوی هستند و داده‌های جمع‌آوری‌شده برای توسعه نمونه‌های آزمایشی آینده استفاده خواهند شد.