گفت‌وگویی متفاوت و صمیمی با مرد اول حوزه پژوهش دانشگاه آزاد اسلامی/ دانشگاه با عضو هیات علمی که وارد عرصه پژوهش نشود، هیچ تعارفی ندارد
جایگاه مراکز تحقیقاتی در دانشگاه آزاد اسلامی/ نقش و اهداف پژوهشکده مرکزی دانشگاه/ حمایت از فعالیت‌های پژوهشی و فرصت مطالعاتی برای دانشجویان دکترای تخصصی/ دو اقدام دانشگاه برای ورود استادان به عرصه پژوهش و اولویت‌های پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی در سال ۹۵ از جمله موضوعاتی است که در گفت‌وگوی متفاوت و صمیمی خبرنگار آنا با شخص نخست حوزه پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی بررسی و مطرح شد.
حسن رستم‌زاده، خبرنگار آنا در سمنان- حضور مسئولان و شخصیت‌ها در شهرستان‌ها فرصتی است که خبرنگار بتواند از سایه مرکزنشین‌ها خارج شود. انجام گفت‌وگو، گزارش‌های خواندنی، حاشیه‌نگاری، گزارش تصویری و خلاصه مجموعه‌ای از اقدامات اطلاع‌رسانی، از جمله مواردی است که همزمان با سفر یک شخصیت برای دفا‌تر خبری فراهم می‌شود که باید از آن نهایت بهره را برد.
این فرصت با سفر دکتر ابراهیم واشقانی فراهانی معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی به شهرستان سمنان، برای تیم اطلاع‌رسانی روابط عمومی واحد سمنان فراهم و قرار شد تا در فرصتی مناسب پای کلام و سخنان این مرد پژوهش‌محور دانشگاه بنشینیم.
با این حال تغییر در برنامه‌های سفر و فرصت کوتاه میزبانی، ما را برای انجام گفت‌وگو در تنگنا گذاشت. پیش از صرف نهار، بعد از افتتاح مرکز تحقیقات انرژی و توسعه پایدار دانشگاه آزاد اسلامی سمنان و بازدید از مرکز رشد واحدهای فناور پروفسور حسابی، فرصت کوتاهی بود تا چند دقیقه‌ای با شخص اول پژوهش در دانشگاه آزاد اسلامی همکلام شویم. ماحصل این گفت‌وگوی کوتاه اما صمیمی و غیررسمی و دوستانه، خواندنی و پرخبر شد.
سیاست در دانشگاه آزاد اسلامی بر این است که چه پژوهش‌های بنیادی و چه پژوهش‌های کاربردی، در هر صورت باید متمرکز بر یک ماموریت خاص باشد. نقش این پژوهشگاه این است که بتواند همه امکانات ما را در گستره دانشگاه آزاد اسلامی به صورت یک شبکه مجازی کنار هم قرار دهد
آقای دکتر بسیار گرم و صمیمی از گفت‌وگو استقبال کرد و با حوصله و دقت به سوالات پاسخ داد. به دلیل کمبود وقت خیلی سریع و مستقیم به سراغ سوالات رفتیم و پاسخ‌های شنیدنی معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی.
*امروز مراکز تحقیقاتی در دانشگاه آزاد اسلامی چه جایگاهی دارند؟
- مراکز تحقیقاتی در دوره جدید دانشگاه آزاد اسلامی دارای جایگاه خاصی هستند و با هدف تامین بخشی از درآمدهای غیرشهریه‌ای دانشگاه و حل مشکلات و معضلات جامعه به‌ویژه صنعت، بر اساس توانمندی‌ها و امکانات آزمایشگاهی و تجهیزات موجود در واحدهای دانشگاهی راه‌اندازی می‌شوند.
این مراکز تحقیقاتی بخشی از شبکه آزمایشگاهی و تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی است که در قالب پژوهشکده مرکزی دانشگاه که روزهای گذشته اساسنامه آن به تصویب هیات امنای دانشگاه رسید، فعالیت می‌کنند و به عضویت این پژوهشکده در‌می‌آیند. در این مراکز تحقیقاتی تمرکز و اولویت بر تولید و خلق دانش فنی و محصول محور و فروش آن برای کسب درآمد برای دانشگاه در کنار توسعه علم و فناوری و در نهایت حل مشکلات صنعت و جامعه است.
* نقش پژوهشکده مرکزی به طور دقیق در چرخه پژوهش دانشگاه آزاد اسلامی چگونه تعریف شده است؟
- در گام نخست نزدیک به ده مرکز تحقیقاتی و پژوهشکده بر‌تر دانشگاه همراه با ده آزمایشگاه بر‌تر و پیشرفته را عضو کردیم. فعالیت این پژوهشکده یک فعالیت پویا و زنده است به این شکل که ما آزمایشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی را مدام رصد می‌کنیم و به مجرد اینکه به حد استاندارد‌های لازم برسند، عضو این شبکه می‌شوند.
هدف از ایجاد این پژوهشکده طبیعتا اهمیت بیشتر به پژوهش متمرکز روی موضوعات ویژه است. سیاست در دانشگاه آزاد اسلامی بر این است که چه پژوهش‌های بنیادی و چه پژوهش‌های کاربردی، در هر صورت باید متمرکز بر یک ماموریت خاص باشد. نقش این پژوهشگاه این است که بتواند همه امکانات را در گستره دانشگاه آزاد اسلامی به صورت یک شبکه مجازی کنار هم قرار دهد. به عنوان مثال، اعضای هیات علمی در واحدهای دیگر وجود دارند و یا در کشور واحد‌هایی هستند که مثلا در عرصه انرژی‌های نو دارای فعالیت‌های پژوهشی باشند اما قابلیت ایجاد مرکز تحقیقات را نداشته باشند، با این حال برای استفاده از این ظرفیت و از طریق این پژوهشگاه، امکان استفاده از این قابلیت‌ها در جای جای کشور فراهم شود. عضو هیات علمی می‌تواند به صورت مجازی عضو مرکز تحقیقات سمنان شود و در پروژه‌های ملی و کلانی که در این مرکز تعریف می‌شود از قابلیت و توان علمی وی استفاده شود.
* این پژوهشکده بر چه موضوعاتی تمرکز کرده است؟
عضو هیات علمی اگر کمربند خود را محکم نبندد و در عرصه پژوهش ورود نکند، دانشگاه هیچ تعارفی ندارد با هیات علمی که فعال نیست عذرش را بخواهد
- با توجه به گستردگی دانشگاه آزاد اسلامی و توانمندی بالای این دانشگاه در اجرای تحقیقات و پژوهش، تمرکز در این پژوهشکده بر موضوعات متفاوتی نظیر انرژی با تاکید بر انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر، رباتیک، ماشین‌های برقی، تولید بذر و هیبرید در اصفهان- که جزو مراکز بسیار معتبر دانشگاه به حساب می‌آید- و گیاهان دارویی تمرکز شده است.
از طرف دیگر بعد از پذیرش برجام عرصه برای ورود کشور در عرصه تحقیقات فیزیک پلاسما فراهم شده است. همانطور که می‌دانید هفت کشور در جهان در این راستا دارای تحقیقات و فعالیت تحقیقاتی هستند و ایران به عنوان کاندیدای آخر عضویت در این مجموعه توانست در عرصه فیزیک پلاسما وارد شود. مرکز تحقیقات فیزیک پلاسما واحد علوم و تحقیقات دارای طراز جهانی است و در این راستا پرچمدار کشور محسوب می‌شود.
* برای حمایت از فعالیت‌های پژوهشی دانشجویان چه برنامه‌ای دارید؟
- نقطه قوت دانشگاه آزاد اسلامی تاکید بر پژوهش‌های کاربردی است؛ بر این اساس و با هدف تشویق و حمایت از دانشجویان فعال در عرصه‌های پژوهش به‌ویژه دانشجویان تحصیلات تکمیلی برنامه‌های خاصی را در دستور کار داریم. برای نخستین بار در تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی دانشجویان مقاطع دکتری که آزمون جامع را پشت سر گذاشته‌اند می‌توانند برای یک فرصت ۶ ماهه که تا نه ماه نیز قابل تمدید است از فرصت مطالعاتی در خارج از کشور استفاده کنند.
دانشگاه تا 200 میلیون ریال تسهیلات کم‌بهره در اختیار این دانشجویان قرار می‌دهد تا از این طریق امکان آشنایی دانشجویان را با فضای آزمایشگاهی و نوع تحقیقات در دانشگاه‌های بزرگ دنیا فراهم کند. بدون شک این دانشجویان می‌توانند بعد از برگشت به کشور خون تازه‌ای را در پژوهش کشور و دانشگاه تزریق کنند.
* چه راهکاری برای ورود استادان به عرصه پژوهش دارید؟
- در ماموریت جدید دانشگاه آزاد اسلامی، مبنی بر گذر از یک دانشگاه آموزش‌محور به یک دانشگاه پژوهش‌محور و کارآفرین یک عضو هیات علمی نمی‌تواند مانند قبل ادامه فعالیت داشته باشند. بر این اساس و برای ورود استادان به عرصه پژوهش دو اقدام را در دستور کار داریم. نخست بخشنامه تشویق و رکود علمی است که بزودی این بخشنامه ابلاغ می‌شود.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه:«مرکز تحقیقات انرژی و توسعه پایدار جزو برنامه استراتژیک دانشگاه در حوزه انرژی به حساب می‌آید. این مرکز یکی از مهم‌ترین مراکز دانشگاه آزاد اسلامی از نظر برنامه پژوهش و فناوری دانشگاه است
عضو هیات علمی اگر کمربند خود را محکم نبندد و در عرصه پژوهش ورود نکند، دانشگاه هیچ تعارفی ندارد با هیات علمی که فعال نیست، عذرش را بخواهد. امروز دانشگاه آزاد اسلامی به حدی متقاضی هیات علمی جوان و باانگیزه و فارغ‌التحصیل از دانشگاه خوب برای ورود به دانشگاه دارد که هیچ اجباری برای حفظ عضو هیات علمی که نمی‌تواند با دانشگاه همراه باشد را ندارد. ما نمی‌توانیم شهریه دریافتی از دانشجو را برای عضو هیات علمی که تنها به فکر تدریس و حضور در کلاس درس است، صرف کنیم.
نکته دیگر اینکه با توجه به فعال شدن مراکز پژوهشی که اخیرا در دانشگاه توسعه می‌یابند، پیش بینی شده تا در گام نخست، سه تا ۵ واحد از فعالیت‌های آموزشی را به فعالیت‌های پژوهشی اختصاص دهند. در پژوهشگاه‌های بر‌تر که عضو شبکه پژوهشکده مرکزی هستند حتی پیش‌بینی شده تا ۵۰ درصد از موظفی خود را در بخش فعالیت‌های پژوهشی پر کنند.
* اولویت‌های پژوهشی سال ۹۵ دانشگاه آزاد اسلامی چیست؟
- اولویت اصلی دانشگاه آزاد اسلامی بر ایجاد و تقویت شرکت‌های دانش‌بنیان و مراکز رشد است. موضوع بعدی تاکید بر اختراعات به‌ویژه اختراعات بین‌المللی است. توسعه مراکز تحقیقاتی دانشگاه به عنوان شبکه‌های مجازی وابسته به پژوهشگاه مرکزی دانشگاه بخش دیگری از اولویت‌های معاونت پژوهش و فناوری را تشکیل می‌دهد.
نکته دیگر بالا بردن تعداد مقالات دانشگاه و ارتقای کیفیت آنهاست. این‌ها برنامه‌های اصلی دانشگاه در سال ۹۵ است. با توجه به گسترش تحصیلات تکمیلی در دانشگاه آزاد اسلامی و با استفاده از همه امکانات دانشگاه و تجهیز و تکمیل طرح سا‌ها به دنبال ایفای نقش دانشگاه در رفع مشکلات هستیم. به همین منظور به دنبال تعامل بیشتر با دستگاه‌های اجرایی دولت هستیم تا بتوانیم نقش خود را به عنوان یک دانشگاه پاسخگو در کشور ایفا کنیم و بتوانیم کسب درآمد کنیم. زیرساخت‌های پژوهشی را تقویت می‌کنیم تا از تجهیزات و امکانات موجود بهترین استفاده را ببریم. به دنبال راه‌اندازی یک شرکت دانش‌بنیان هستیم که امکان نگهداری و تعمیر دستگاه‌ها و امکانات دانشگاه و در نگاه کلان برای کل کشور را فراهم کنیم.
* مرکز تحقیقات انرژی و توسعه پایدار دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان را در چه جایگاهی می‌بینید؟
استفاده از انرژی‌های نو امروزه به عنوان یکی از پررونق‌ترین انرژی‌های جهان محسوب می‌شود که با توجه به ویژگی‌ها و پتانسیل‌های بالای واحد سمنان چه به لحاظ هیات علمی مجرب و چه تجهیزات پیشرفته از طرف شورای مرکزی دانشگاه به عنوان مرکزی برای کار بر روی این موضوع تشخیص داده شد
- مرکز تحقیقات انرژی و توسعه پایدار جزو برنامه استراتژیک دانشگاه در حوزه انرژی به حساب می‌آید. این مرکز یکی از مهم‌ترین مراکز دانشگاه آزاد اسلامی از نظر برنامه پژوهش و فناوری است. با توجه به اینکه موضوع انرژی یکی از مهم‌ترین ارکان توسعه در جهان امروز به شمار می‌آید و همانگونه که تامین انرژی می‌کنیم، باید به فکر حفظ محیط زیست نیز باشیم. بر این اساس استفاده از انرژی‌های نو امروزه به عنوان یکی از پررونق‌ترین انرژی‌های جهان محسوب می‌شود که با توجه به ویژگی‌ها و پتانسیل‌های بالای واحد سمنان چه به لحاظ هیات علمی مجرب و چه تجهیزات پیشرفته از طرف شورای مرکزی دانشگاه به عنوان مرکزی برای کار بر روی این موضوع تشخیص داده شد و امروز شاهد راه‌اندازی این مرکز هستیم و خیلی امیدواریم تا مرکز تحقیقات سمنان هم بتواند بر اساس عملکرد خود و نشان دادن توانمندی‌های خود در کوتاه مدت جزو شبکه آزمایشگاهی پژوهشکده مرکزی دانشگاه قرار گیرد.
* و سوال آخر اینکه واحد سمنان را در عرصه پژوهش چگونه ارزیابی می‌کنید؟
- واحد سمنان یکی از واحدهای خوب و فعال دانشگاه آزاد اسلامی در عرصه پژوهش محسوب می‌شود. ایجاد دو مرکز تحقیقات در این واحد دانشگاهی که یکی از آنها افتتاح شده و دیگری در دست اقدام است در کنار راه‌اندازی مرکز رشد دکتر حسابی از اقدامات خوبی است که در این واحد برای تحقق اهداف دانشگاه صورت گرفته است. با این حال امیدواریم تا با حمایت‌های هرچه بیشتر و فعال‌تر شدن استادان در حوزه پژوهش شاهد مطرح شدن هر چه بیشتر این واحد دانشگاهی در کشور باشیم.
انتهای پیام/
با ابداع نوعی آلیاژ جدید؛
هواپیماهای تغییر شکل دهنده داستانهای علمی-تخیلی واقعی می‌شوند
موقعیت اقتصادی منطقه برای ادامه تحصیل در دانشگاه چقدر اهمیت دارد؟