مرد کسوف ایران در گفت‌وگوی تفصیلی با آنا:
تشخیص طوفان‌های خورشیدی با رصد کسوف ممکن است/ علاقه‌مندان نجوم سربه‌هوا باشند!
حمید جدیری خداشناس معتقد است که با رصد کسوف می‌توان طوفان‌های خورشیدی، باد‌های خورشیدی و انفجار‌های بزرگ را تشخیص داد.
گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا، خورشیدگرفتگی (کُسوف یا خورگرفت)، هنگامی رخ می‌دهد که سایه ماه بر بخشی از زمین بیفتد و در نتیجه در قسمت‌هایی از کره زمین، قرص ماه قسمتی از قرص خورشید یا تمامی آن را از دید افراد ساکن بر روی زمین بپوشاند. در گذشته این پدیده موجب ترس و باورهای اشتباهی در میان جوامع بشری می‌شد که با پیشرفت علم و فناوری امروزه این پدیده به عنوان یک نتیجه طبیعی از حرکت ستارگان و سیارات در نظر گرفته می‌شود.
سه‌شنبه سوم آبان‌ماه ۱۴۰۱ خورشید گرفتگی به وقوع پیوست که از تمام پهنه ایران قابل رؤیت بود. خورشید در این روز از حدود ساعت ۱۳:۳۰ تاریک شد و تا حدود ساعت ۱۶ پایان یافت. این کسوف از مناطق غربی ایران آغاز شد. مثلا از ساعت ۱۳:۲۷ در ارومیه و ۱۳:۳۰ در ایلام آغاز شد و به تدریج شهر‌های دیگر رو به مرکز و شمال شرق کشور شاهد آغاز خورشیدگرفتگی جزئی بودند. خورشید در این روز به گونه‌ای ظاهر شد که گویی مانند یک سیب نیم خورده، گاز بزرگی از آن گرفته شد؛ البته میزان این تیرگی به این که ناظران در کجای کره زمین قرار داشتند نیز بستگی داشت.
خبرنگار گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا درباره این رویداد با حمید جدیری خداشناس، مرد کسوف ایران گفت‌وگو کرده است. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را از نظر می‌گذرانید.
**تشخیص طوفان‌های خورشیدی با رصد کسوف
آنا: خورشیدگرفتگی چه اهمیتی برای کشور دارد؟
خداشناس: پدیده‌های نجومی به خصوص پدیده‌های خورشیدی از دیرباز برای منجمان و مسلمانان منجم بسیار اهمیت داشته است. از رؤیت هلال ماه برای ماه‌های رمضان و شوال گرفته تا در محاسبات نجومی بسیار اثرگذار است. رصد کردن پدیده‌هایی همانند گرفت‌های خورشیدی یا ماه‌گرفتگی در بیست سال گذشته علاقمندان بیشتری را به خود جذب کرده است. ما در مؤسسه پژوهشی سایه تاکنون ۲۳ خورشیدگرفتگی را دنبال کرده‌ایم؛ حتی در قطب جنوب و قطب شمال و ۵ قاره دیگر هم خورشیدگرفتگی را رصد کرده‌ایم. اهمیت رصد کسوف بسیار بالا است، ما می‌تونیم تاج خورشیدی را به‌خصوص در زمان گرفتگی کلی بررسی کنیم. همچنین با رصد آن می‌توان طوفان‌های خورشیدی، باد‌های خورشیدی و انفجار‌های بزرگ را تشخیص داد. برای کشور ما هم بعد اسلامی آن مهم است.
چه رویداد‌های نجومی دیگری در ادامه سال داریم؟
**رشته کارشناسی برای نجوم نداریم
در بحث ترویج و آموزش علم نجوم کشور ما در چه وضعیتی قرار دارد؟
نجوم در کشور ما بسیار کم تدریس می‌شود. ما رشته کارشناسی برای نجوم نداریم. کسانی که علاقه‌مند هستند تا نجوم را فرا بگیرند باید در دو کلاس مقدماتی و پیشرفته شرکت کنند که این کلاس‌ها سه ماه طول می‌کشد. آن‌ها می‌توانند با منابعی که به دست می‌آورند مطالعات خود را بیشتر کنند. اما در مقطع فوق‌لیسانس و دکتری ما در شاخه‌های مختلفی از نجوم دانشجو داریم که به پروژه‌های خود می‌پردازند. امیدواریم دیتابرداری رصدخانه ملی آغاز شود که این مهم برای فعالیت‌های نجومی کشور بسیار اهمیت دارد.
با توجه به اقدامات سازمان فضایی، انجمن نجوم ایران و پژوهشگاه فضایی برای هفته نجوم و سایر ایام سال، جایگاه نجوم ایران در بعد جهانی چقدر ارتقا پیدا کرده است؟
هنوز راه زیادی برای دستیابی به جایگاه مطلوب در سطح جهان در پیش داریم ولی نمی‌توان گفت هیچ ارتقایی صورت نگرفته است. باید بیشتر بر آنچه در خصوص علم نجوم از سوی متخصصان داخلی منتشر می‌شود تمرکز کنیم. در علم نجوم مقالات ما اکثراً مربوط می‌شود به دانشجو‌های ایرانی در کشور‌های خارجی. رصدخانه ملی احداث‌شده، ولی اگر به دیتابرداری برسد می‌توانیم رتبه مناسبی را برای کشور حفظ کنیم. امید داریم بتوانیم با رفع موانع و مشکلات اداری رصدخانه خود را بسازیم.
**تجهیزات ما نسبت به خاورمیانه خوب است
از بعد تجهیزات زیرساختی کشور درچه رتبه‌ای قرار دارد؟
زیرساخت‌های رصدی در کشور مطلوب نیست. اگر رصدخانه ملی راه بیفتد می‌توانیم جزو کشور‌هایی که کار حرفه‌ای انجام می‌دهند باشیم، البته تجهیزات ما در ایران نسبت به خاورمیانه خیلی خوب است. تلسکوپ خورشیدی که با آن خورشیدگرفتگی را رصد می‌کنم بزرگ‌ترین تلسکوپ خورشیدی خاورمیانه است که در کشور ما وجود دارد. نسبت به خاورمیانه ما در سطح بالاتری هستیم، اما نسبت به جهان و همین‌طور آسیا رتبه ما خوبی نداریم.
بیشتر بخوانید:
ویژگی تلسکوپ شما چیست؟
این تلسکوپ ۱۵۲ میلی متری لونت است که قوی‌ترین تلسکوپ رصدی مخصوص خورشید گرفتگی در خاورمیانه است. این تلسکوپ مجهز به فیلتر هیدروژن آلفا هست که انفجار‌های خورشیدی، گرانول‌ها و فعالیت لکه‌های خورشیدی را زیر نظر قرار می‌دهد. همچنین می‌توانیم امواج مغناطیسی خورشید را رصد کرده و از فعالیت خورشید دیتا برداری کنیم.
**علاقه‌مندان نجوم سربه‌هوا باشند!
به علاقه‌مندان نجوم چه پیشنهاد و توصیه‌ای دارید؟
مردم با مطالعه فردی و نگاه به آسمان می‌توانند به علم نجوم خیلی نزدیک شوند. آسمان را نگاه کنیم. من آسمان روز را نگاه می‌کنم و بسیار لذت می‌برم از این تک‌ستاره روز، زیبایی ستاره‌های شب و روز ارزش نگاه کردن را دارند. باید نگاه کنیم و در خصوص منظومه شمسی و خورشید تحقیق کنیم. ۱۰ میلیون و ۳۰۰ هزار کره زمین در خورشید جای می‌گیرد. بدن ما و کره زمین از امواج گرانشی و امواج الکترومغناطیسی خورشید بهره‌مند می‌شوند. این چرخه پایداری خود را در چهار میلیارد و ۶۰۰ میلیون سال انجام داده است. ما باید با این علم آشنا شویم. به علاقه‌مندان علم نجوم توصیه می‌کنم که سربه‌هوا باشند!.
**مرد کسوف جهان من را پسر کسوف خواند
به چه علت به شما لقب مرد کسوف ایران را دادند؟
من به عنوان یک ایرانی بیشترین خورشیدگرفتگی‌های کلی را در دنیا رصد کرده‌ام. شاید به این خاطر که بیشترین رصد کسوف را داشتم و حتی به خاطر آن به قطب شمال و جنوب رفته‌ام. اما ابتدا در کسوف سال ۲۰۰۵ اقیانوس آرام، مرد کسوف جهان لقب پسر کسوف را به من داد که من ترجیح دادم مرد کسوف ایران لقبم باشد.
در پایان اگر نکته‌ای هست، بفرمایید.
امید دارم که دولت‌مردان، شخصیت‌ها و علمای کشور جذب آزمایشگاه‌های حرفه‌ای رصد شوند. حمایت آن‌ها باید باشد تا رصدخانه‌های بزرگ در کشور ساخته شوند. من به اندازه‌‌ای که می‌توانستم در این راه قدم گذاشتم، اما نیازمند حمایت معنوی و علمی بزرگ‌مردان کشورم هستم.
رشته حرفه‌ای من حقوق است، اما ۲۳ است که به واسطه عشق و علاقه‌ای که به خورشیدگرفتگی دارم آن را در هفت قاره کره زمین دنبال کردم و درحال‌حاضر همه تلاشم برای ساخت یک رصدخانه خورشیدی در سیاه‌سنگ شهرستان نور است. امید دارم که قبل از مرگم این رصدخانه راه‌اندازی شود.
انتهای پیام/
