کشف گونهای از ماهی که از طریق شوک الکتریکی سخن میگوید
به گزارش گروه علم و فناوری آنا به نقل از Wired، جان سالیوان، ماهیشناس، در طول سالهای حرفهای شغلش ماهیهای برقی زیادی به چشم دیده است اما وقتی در ماه سپتامبر 2014 در حال جمع کردن تورش از رودخانه «گیبن اوگوآ» بود حتی تصورش را هم نمیکرد که چه مورد معرکهای گیرش آمده است؛ یک ماهی الکتریکی خاص به رنگ قهوهای مایل به طلایی که طولش تنها به 11/5 سانتیمتر میرسد و چانهای برجسته دارد.
سالیوان در اینباره میگوید: «تمامی گونههای ماهی این رودخانه را به خوبی میشناسم طوری که تنها پس از چند ثانیه نگاه کردن به ماهیهای داخل تور، نوعشان را تشخیص میدهم اما وقتی این ماهی را دیدم با خودم فکر کردم، این دیگر چیست؟»
براساس تحقیقات جدید، ماهی که سالیوان توصیف کرده است نه تنها یک گونه جدید به شمار میرود که آن را «Ogoouensis Cryptomyrus «Cryptomyrus (به معنای «ماهی پنهان» Ogoouensis برگرفته از رودخانه محل زندگیاش) نامیدهاند، بلکه این ماهی عضوی از سرده جدید مرموزی است که اصطلاحا به آن خانواده «ماهی الکتریکی ضعیف» میگویند.
این گونه که با نام «mormyrids» یا «پیلماهیان» نیز شناخته میشوند، قدرت شوک الکتریکیشان به اندازه مارماهیها قدرتمند نیست. این موجودات برای تشخیص شکار در محیطهای تاریک، میدانهای الکتریکی ایجاد میکنند و همچنین با استفاده از پالسهای الکتریکی با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند. حالا این گونه آماده پذیرش عضو جدید به خانواده خود است.
مشخص شد که پالسهای الکتریکی ماهی «Ogoouensis Cryptomyrus» درست مانند چانه بزرگ این موجود منحصر بهفرد است. هر گونه از ماهیان الکتریکی ضعیف، شکل موج خاصی را تولید میکنند. این امر، به شکل یک پالس مشاهده شده از طریق یک نوسان نما، ولتاژ را در طول زمان نشان میدهد.
یک پیلماهی، این پالسها را با استفاده از تودهای از سلولهای تعدیل شده عضلانی در پایه دم خود خلق میکند. هر کدام از این سلولها با جریان کوچکی از الکتریسته کار میکنند اما وقتی همه آنها در یک آن برانگیخته میشوند، باعث ایجاد میدان الکتریکی با قدرت قابل توجهی میشوند.
انسان قادر است این شوک الکتریکی به صورت یک تلنگر کوچک حس کند البته تنها وقتی که یک پیلماهی بسیار بزرگی را از قسمت دمش در دست بگیرد.
شوک الکتریکی هر پیلماهی به حدی متمایز است که سالیوان میتواند از آن برای شناسایی گونه این موجود استفاده کند. به همین دلیل است که وی آنها را به صورت زنده به تله میاندازد چراکه این روش برای حیوانات بیشتر تکاندهنده است که در نتیجه برای دفاع از خود شروع به ایجاد شوک الکتریکی میکند. سالیوان به دلیل اینکه نتوانست سیگنال الکتریکی ماهی جدید را شناسایی کند، متوجه شد که گونه جدیدی را پیدا کرده است.
نیمی دیگر از سیستم الکتریکی یک پیلماهی متشکل از یک سری برقیاب است. اگر لارو یک حشره، که احتمالا غذای مورد علاقه این ماهی است، در محل نزدیکی قرار گرفته باشد، باعث اختلال در میدان الکتریکی ماهی میشود. بدین ترتیب شکارچی از طریق برقیاب خود متوجه طعمهای در نزدیکی میشود. کوسهها نیز در هنگام شکار به شناسایی الکتریسته موجود در ارگانیسم طعمهشان معروف هستند.
ماهی «Ogoouensis» دارای دو نوع برقیاب دیگر نیز است: یکی برای کمک به سازگاری و جهتیابی در تاریکی و دیگری هم برای تشخیص پالسهای الکتریکی از جانب ماهیهای الکتریکی ضعیف دیگر.
این امر بسیار مهم است چراکه پیلماهیها فقط از میدانهای الکتریکی برای شکار استفاده نمیکنند. آنها همچنین قادر به تغییر سرعت این پالسها هستند تا حالت و جنسیت خود را به دیگر همنوعانشان تلگراف بزنند.
سالیوان در اینباره میگوید: «این موجودات میتوانند زمانبندیهای مختلف در پالسهای الکتریکی را درک کنند و بدین ترتیب قادر به فهم این مسئله هستند که همنوعشان در آن نزدیکیها هستند. همچنین میتوانند تشخیص دهند که جنسیت آن هم نوع چیست».
ماهی «Ogoouensis» در گونه «Cryptomyrus» تنها نیست؛ علم گونه دیگری را نیز در این خانواده جا داده است. پیش از این همکاران سالیوان دو نوع ماهی دیگر از دسته پیلماهیان، یکی در سال 2001 و دیگری را در سال 2012 که هر دو متعلق به رودخانه گیبن هستند، برای وی فرستاده بودند.
با وجود این، سالیوان به توصیف آنها نپرداخت چراکه توصیف یک گونه جدید از یک یا دو نمونه نه تنها کافی نیست، ایدهآل هم نیست. وی در اینباره اینگونه اظهار نظر میکند: «گرفتن یک گونه از «Ogoouensis Cryptomyrus» در سال 2014 باعث ایجاد انگیزه دوباره در ما شد و به این نکته پی بردیم که احتمال کمی وجود دارد تا در آینده نزدیک شانس دسترسی به گونههای جدید دیگری را داشته باشم».
متوجه شدیم که دو گونه جدیدی که پیش از این کشف کردهایم از گونههای نزدیک به ماهی «Ogoouensis» هستند. این گونه جدید که «Cryptomyrus ona» نام دارد تنها گونه دیگری است که در کنار ماهی «Ogoouensis Cryptomyrus» در سرده جدید جای میگیرد.
این یک یادآوری مهم و غیرمترقبه از این موضوع است که کلکسیونهای تاریخ طبیعی چه نقش مهمی در بیولوژی دارند. اینگونه نیست که نمونهها برای دههها در شیشهها خیس بخورند. در اختیار داشتن نمونهای از یک ماهی یا یک سوسک یا یک خیار دریایی (نوعی خارپوست) میتواند برای دانشمندانی که در حال تلاش برای درک درخت زندگی هستند، نقش حیاتی و اساسی داشته باشد. حتی با توجه به عصر انقراض، میتواند از اهمیت بیشتری نیز برخوردار باشند.
گزارش: هانا حیدری
انتهای پیام/