گره شعار سال به دست صنعت باز می‌شود/ لبیک دانشگاهیان برای تحقق فرمان رهبر انقلاب

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا _ فاطمه بحیرائی؛ تأکید چند ساله رهبر معظم انقلاب اسلامی بر مسئله «تولید»، اهمیت این موضوع را برای کشور نشان می‌دهد. در مقطعی که کشور با مشکلات اقتصادی روبه‌رو است، مقام معظم رهبری سال گذشته را با عنوان «تولید، پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها» و امسال را با عنوان سال «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین» نامگذاری کرده‌اند، که این نامگذاری‌ها بر اهمیت تولید دانش‌بنیان دلالت دارد.

مقام معظم رهبری در رابطه با علت اهمیت اقتصاد و تولید دانش‌بنیان برای جامعه می‌فرمایند: «حرف امروز من این است که برای رشد اقتصاد کشور و اصلاح امور اقتصادی کشور به‌طور قاطع باید به سمت اقتصاد دانش‌بنیان حرکت کنیم. «اقتصاد دانش‌بنیان» یعنی چه؟ یعنی این‌که دانش و فناوری پیشرفته نقش‌آفرینی فراوان و کاملی در همه عرصه‌های تولید داشته باشد؛ یعنی حتی انتخاب آن کار تولیدی هم باید برخاسته از نگاه دانشی، بینشی و علمی باشد؛ این معنای اقتصاد دانش‌بنیان است که در همه عرصه‌های اقتصاد باید دخالت داشته باشد.»

ایشان ادامه می‌دهند: «اگر ما این سیاست را دنبال کردیم، دانش را پایه و زمینه اقتصاد کشور قرار دادیم و بنگاه‌های اقتصاد دانش‌بنیان را افزایش دادیم، منافع زیادی برای کشور و اقتصاد کشور خواهد داشت؛ زیرا هزینه‌ها را کاهش می‌دهد (یعنی اقتصاد دانش‌بنیان موجب کاهش هزینه‌های تولید می‌شود)، بهره‌وری را افزایش می‌دهد (که امروز یکی از مشکلات ما کاهش بهره‌وری است)، کیفیت محصول را افزایش می‌دهد و بهبود می‌بخشد و محصولات را رقابت‌پذیر می‌کند؛ یعنی در بازارهای جهانی ما می‌توانیم از این محصولات به‌عنوان محصولات رقابت‌پذیر استفاده کنیم، در داخل کشور هم ولو ما در مورد واردات خیلی تعرفه نگذاریم و واردات سرازیر شود؛ وقتی محصول داخلی کیفیت بهتری داشته باشد، قیمت آن هم ارزان‌تر، مردم طبعاً به آن اقبال می‌کنند و چنین خصوصیاتی تنها در تولید دانش‌بنیان وجود دارد.»

بنابراین بر تمام آحاد جامعه ضرورت دارد که هر فرد در حوزه کاری خود در این زمینه گام بردارد. جامعه دانشگاهی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز برای عمل به فرمان مقام معظم رهبری و تحقق تولید دانش‌بنیان عزم خود را جزم کرده‌اند، به طوری‌که محور تحقق این فرمان را جامعه دانشگاهی می‌دانند. در این میان برخی معتقدند که تحقق فرمان رهبر معظم انقلاب از طریق حمایت‌های صنعت از دانشگاه شکل می‌گیرد؛ ازاین‌رو با محمدسعید سیف، مدیرکل دفتر ارتباط با صنعت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به گفت‌وگو نشسته‌ایم که در ادامه مشروح آن‌را از نظر می‌گذرانید.

آنچه در گفت‌وگوی ما با محمدسعید سیف می‌خوانید:

* قریب به ۸ هزار و ۷۰۰ قرارداد پژوهشی با دستگاه‌های اجرایی بسته شده‌ است

* صنعت و دستگاه‌های اجرایی باید از توان پژوهشی و جامعه علمی کشور بهره گیرند

* نقش اساسی صنعت برای تحقق شعار سال

* باید از فرمان سال به‌عنوان خط‌مشی بهره گرفت

قریب به ۸ هزار و ۷۰۰ قرارداد پژوهشی با دستگاه‌های اجرایی بسته شده‌ است

آنا: مقام معظم رهبری در شعار سال بر تولید دانش‌بنیان تاکید داشتند، چطور می‌توانیم برای تحقق فرمایشات ایشان موضوع دانش‌بنیان را به یک موضوع فراگیر تبدیل کنیم؟

سیف: موضوع دانش‌بنیان، در حقیقت وابسته و متکی به علم روز بودن در دانشگاه‌ها را مطرح می‌کند و بر این امر دلالت دارد که فعالیت‌ها و تحقیقات منطبق‌بر علم روز باشد. از نظر من دغدغه مقام معظم رهبری و بسیاری از مسئولین این است که دستاوردها و فعالیت‌های پژوهشی و علمی که در دانشگاه‌ها انجام می‌شود باید بتواند در جامعه اثرگذار باشد و زندگی مردم و وضعیت کشور را ارتقا دهد؛ که جامعه ما در این زمینه با کمبودهایی مواجه بوده و به ضرورت و اهمیت آن توجه نکرده است. موانعی در این زمینه وجود دارد و به‌نظر می‌رسد اگر بتوانیم این موانع را رفع کرده، اقداماتی در زمینه استفاده بهینه از علم روز داشته باشیم و حمایت‌های لازم از طریق صنایع و دستگاه‌های اجرایی صورت گیرد، شاهد دانش‌بنیان شدن و دانش‌محورشدن فعالیت‌های کشور خواهیم بود.

در رابطه با موارد مذکور در چند سال اخیر فعالیت‌هایی صورت گرفته است که به‌نظر می‌رسد اگر این اقدامات را توسعه دهیم شاهد نتایج مطلوبی خواهیم بود. نمونه فعالیت‌هایی که باید مورد توجه قرار گیرد بحث پایان‌نامه‌ها است که حجم زیادی از توان پژوهشی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها را به خود اختصاص می‌دهند، طبیعتاً اگر پژوهش‌ها و پایان‌نامه‌ها مرتبط با دغدغه‌ها و مسائل روز کشور باشد، می‌تواند به ارتقای بهره‌وری و بهبود وضعیت صنعتی، کشاورزی و غیره کمک کند. اگر پژوهش‌ها و پایان‌نامه‌ها مرتبط با دغدغه‌ها و مسائل روز کشور باشد، می‌تواند به ارتقای بهره‌وری و بهبود وضعیت صنعتی، کشاورزی و غیره کمک کند

در زمینه روزآمدی پایان‌نامه‌ها با سه مشکل و مانع روبه‌رو هستیم؛ مورد اول خود دانشگاه‌ها هستند که باید سعی کنند تفاوتی میان پایان‌نامه‌های تقاضامحور و پایان‌نامه‌هایی که صرفاً بر اساس ایده و علاقه شخصی نوشته می‌شود، قائل شوند و در حقیقت مشوقی باشند برای دانشجویان و اساتیدی که در حوزه‌های تقاضامحور کار می‌کنند. مانع دیگر، وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی هستند که برای سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت در علم و فناوری، برنامه جدی نداشته‌اند و حمایت‌های لازم شکل نگرفته است، درحالی‌که خودِ دستگاه‌های اجرایی نیز بر این امر واقفند که مشکلات متعددی در حوزه بهره‌وری، رقابت‌پذیری و کیفیت محصولاتشان وجود دارد. موضوع سوم نیز که در سال‌های اخیر موردتوجه قرار گرفته مأموریت‌گرایی دانشگاه‌ها است؛ اگر دانشگاه‌های ما بر روی موضوعات استراتژی که دغدغه کشورهستند متمرکز شوند، قطعا می‌توانند بسیار مؤثرتر باشند و در این زمینه سعی داریم با کمک وزارتخانه‌ها به‌خصوص وزارت کشور و با هماهنگی استانداری‌ها، برای دانشگاه‌هایی که در تهران و مراکز استان‌ها قرار دارند و همچنین دانشگاه‌های کوچک‌تر، مأموریت‌ها و موضوعات محوری تعریف کنیم تا بتوانند باعث بهبود وضعیت اشتغال و اقتصاد مردم استان و منطقه خود شوند.

بیان این نکته نیز حائز اهمیت است که آمارها نشان می‌دهد سال گذشته، قریب به ۸ هزار و ۷۰۰ قرارداد پژوهشی با دستگاه‌های اجرایی بسته شده‌ است؛ طبیعتاً قراردادهای این‌چنینی نشان می‌دهد که یک مسئله در کشور وجود داشته و از طریق روش علمی نتیجه مطلوب حاصل شده، هر چه تعداد این قراردادها افزایش پیدا کند، نشان‌دهنده این است که ما از علم روز استفاده می‌کنیم و سعی داریم کیفیت و توانمندی صنعت خود را ارتقا دهیم. جامعه دانشگاهی نیز در تمام این سال‌ها برای ارائه توانمندی خود به جامعه و به‌طور ویژه در راستای تحقق فرمان رهبری، بارها اعلام آمادگی کرده است.

بیشتر بخوانید:

• مسئولان و مردم آمادگی کامل برای تحقق شعار سال دارند


• تحقق شعار سال با ادغام اهداف دانشگاه‌ها در برنامه‌های کلان ملی

صنعت و دستگاه‌های اجرایی باید از توان پژوهشی و جامعه علمی کشور بهره گیرند

آنا: در بیانات گذشته مقام معظم رهبری بر این امر تاکید شده است که اقتصاد دانش‌بنیان و زنجیره تبدیل علم به تولید انبوه، از طریق نیروی انسانی جوان محقق می‌شود. آیا اقدامات جدی برای اشتغال دانشجویان شده است؟ دستاوردهای ما چیست؟

سیف: از منظر آسیب‌شناسی، باید به این نکته اشاره کنم که ۵۰ درصد این امر در وزارت علوم محقق می‌شود، به این معنا که وزارت علوم باید آیین‌نامه‌ها، قوانین و روش‌های خود را برمبنای افزایش همکاری صنعت با دانشگاه تدوین کند؛ به‌طور مثال در آیین‌نامه ارتقا، پایه‌های تشویقی که برای اساتید و امتیازاتی که برای دانشجویان در نظر گرفته می‌شود، بسیار اثرگذار خواهد بود، اما از سوی دیگر، وزارت‌خانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی نیز باید در این راستا سرمایه‌گذاری کرده و پیگیر موضوع باشند، چراکه این مقوله به صرف شعار پیشرفتی نخواهد داشت بنابراین ۵۰ درصد دیگر به وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی برمی‌گردد که بتوانند برنامه‌های منسجمی ارائه داده و از توان پژوهشی و جامعه علمی کشور (چند صد هزار دانشجوی ارشد و دکتری، دَه ها هزار عضو هیئت علمی و حدود ۱۰ هزار آزمایشگاه و کارگاه تخصصی در دانشگاه‌ها) بهره‌مند شوند. دانشگاه‌ها باید تفاوتی میان پایان‌نامه‌های تقاضامحور و پایان‌نامه‌هایی که صرفاً بر اساس ایده و علاقه شخصی نوشته می‌شود، قائل شوند

اما مقوله اشتغال عمدتاً به بیرون از وزارت علوم برمی‌گردد، در حقیقت وظیفه ذاتی وزارت علوم اشتغال‌زایی نیست، گرچه در پارک‌ها و مراکز رشد تا حدی این اتفاق افتاده است. بنابراین دغدغه وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی که توسعه اقتصادی و صنعتی کشور را بر عهده دارند، باید این باشد که شرایط کسب‌وکار را بهبود بخشند و فرصت‌ها را در اختیار جوان‌ها و فارغ‌التحصیلان قرار دهند و نقشی اساسی در اشتغال‌زایی ایفا کنند.

نقش اساسی صنعت برای تحقق شعار سال

آنا: بنابراین براساس مواردی که به آن اشاره کردید، تحقق شعار سال تنها وظیفه دانشگاهیان نیست، بلکه همه جامعه را دربرمی‌گیرد علی‌الخصوص سازمان‌ها، وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی درست است؟

سیف: بله کاملاً. مقام معظم رهبری نیز بر این امر تأکید دارند که باید تولید، بهره‌وری و رقابت‌پذیری افزایش یابد و این نکات طبیعتاً در صنایع، دستگاه‌های اجرایی، بخش‌های خصوصی و غیره محقق می‌شود. وظیفه دانشگاهیان نیز ارائه راهکار و کمک برای رفع مشکلات صنعت است. به‌طور مثال در صنعت خودروسازی، نیازهای فنی و علمی وجود دارد که صنعت خودرو پای کار بیاید و از پایان‌نامه‌های ارشد و دکتری حمایت، تعریف و پشتیبانی کند تا کم کم این مشکلات رفع شوند.

بیشتر بخوانید:

• ظرفیت‌های معاونت فرهنگی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی پای کار تحقق شعار سال است


• تحقق شعار سال سرلوحه کار دانشگاهیان قرار گیرد

باید از فرمان سال به‌عنوان خط‌مشی بهره گرفت

آنا: آیا شعار یا فرمان سال «تولید، دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین» تنها ناظر به حوزه اقتصاد است یا می‌توان آن‌را به سایر حوزه‌ها تعمیم داد؟ یعنی همه تولیدهای کشور باید دانش‌بنیان شوند؟

سیف: متکی بر دانش روز بودن، در زندگی شخصی، اجتماعی و حوزه‌های کشورداری، صنعتی، کشاورزی و غیره هدف‌گذاری بسیار هوشمندانه است که نباید محدود شود. نام‌گذاری سال باعنوان «تولید، دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین» و تاکید مقام معظم رهبری بر این مقوله نیز حاکی از این است که باید اهمیتیش برای کشور دوچندان باشد و از آن به‌عنوان یک خط‌مشی بهره گرفته شود. دستگاه‌ها و مراکز اجرایی نیز باید برای نیل به این هدف، منتفع شوند. جامعه دانشگاهی در تمام این سال‌ها و بارها برای ارائه توانمندی خود به جامعه، اعلام آمادگی کرده است

اثر اصلی این کار در صنعت، اشتغال، بهبود بهره‌وری در کارخانجات، بهبود فرصت‌های شغلی، رقابت‌های بین‌المللی و غیره خود را نشان می‌دهد، بنابراین باید تمام وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی از ظرفیت‌های موجود بهره گرفته و در مسائل علمی سرمایه‌گذاری بیشتری داشته باشند.

کشور ما در سال‌های اخیر، کم‌تر از نیم درصد GDP (تولید ناخالص ملی) را به تحقیق و توسعه، اختصاص داده است؛ اما در کشورهایی که ما ادعای رقابت با آن‌ها را داریم حداقل ۳ الی ۴ درصد از GDP را به این امر اختصاص داده‌ و برای دانشجویان حقوق در نظر گرفته‌اند. اگر این هزینه‌ها در کشور ما صورت نگیرد، نمی‌توانیم مسیر رسیدن به نقطه مطلوب را به‌درستی ترسیم کنیم؛ بنابراین انتظار می‌رود قاطبه جامعه برای کسب دانش روز، برنامه‌ریزی‌های اصولی و مدون، سرمایه‌گذاری در مسیر علم و مشوق جامعه دانشگاهی بودن گامی اساسی بردارند.

انتهای پیام/۱۰۴/