اعتقاد به امام دوازدهم سبب کمال دین و تمام نمودن نعمت برای مسلمان می‌شود
مدیر پژوهشی گروه فلسفه و کلام پژوهشکده قرآن و عترت دانشگاه آزاد اسلامی گفت: اعتقاد به امام دوازدهم سبب کمال دین و تمام نمودن نعمت برای مسلمان می‌شود.
به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، ابوطالب مختاری در هشتمین جلسه کارگاه آموزشی معارف مهدویت، با عنوان «کتابشناسی مهدویت، معرفی کتاب کمال‌الدین و تمام النعمه» که به همت پژوهشکده قرآن و عترت نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی و با همکاری واحد الکترونیک به‌صورت مجازی برگزارشد، با اشاره به احادیث نبوی در کتاب‌های شیعه و سنی و پیشینه بحث مهدویت از ابتدای اسلام، بر گسترش تدریجی تألیف کتاب‌های غیبت نگاری به‌ویژه از اوایل قرن سوم به بعد و نگاشته شدن آثاری در موضوعات شناخت حضرت مهدی علیه‌السلام، غیبت، قائمیت، نشانه‌های ظهور و رجعت توسط برخی شیعیان مانند علی بن حسن بن فضال، علی بن مهزیار اهوازی و فضل بن شاذان نیشابوری و وجود آثاری در این زمینه از شیعیان واقفی مذهب و عالمان اهل تسنن تأکید کرد و گفت: از مقدمه کتاب‌های «الامامة و التبصرة من الحیرة» تألیف علی بن بابویه (م ۳۲۹ ق) پدر شیخ صدوق، و «الغیبة» از محمد بن ابراهیم نعمانی (م ۳۶۰ ق) روشن می‌شود که از شروع غیبت امام عصر (عج) به بعد حیرت و شبهات پیرامون غیبت حضرت مهدی علیه‌السلام رو به فزونی بوده و بر این اساس تألیف کتاب‌های مناسب برای برطرف کردن سرگردانی شیعیان و رفع شبهات ضرورت یافته است.
مختاری افزود: در ادامه جریان غیبت نگاری در شیعه، ابوجعفر محمّد بن علی بن حسین بن بابویه قمّی مشهور به شیخ صدوق در نیمه دوم قرن چهارم کتابی به نام «کمال‌الدین و تمام النعمه» تألیف کرد که به گفته مرحوم استاد علی‌اکبر غفاری، در موضوعات مربوط به امام عصر (عج) بی‌نظیر است. از عنوان کتاب که از آیه اکمال گرفته شده روشن می‌شود شیخ می‌خواهد اثبات کند پذیرش اصل امامت به‌صورت صحیح آن به اعتقاد به امامت امام دوازدهم می‌انجامد و سبب کمال دین و تمام نمودن نعمت برای مسلمان می‌شود و اسلام واقعی همین است.
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به جلالت شخصیت شیخ صدوق، تولد ایشان پس از سال ۳۰۵ ق به دعای امام عصر (عج)، تخصص کم‌نظیر ایشان در علوم حدیثی و نزدیکی ایشان به عصر ظهور ائمه علیهم اسلام، نشاط علمی والاو کثیر السفر بودن و اشتمال آثارش برمطالب مفید و بکر همراه با ساماندهی دقیق، در مورد انگیزه تألیف کمال‌الدین گفت: از مقدمه کتاب روشن می‌شود شیخ صدوق در سفری طولانی که برای ترویج تشیع و رفع شبهات بعد از سال ۳۶۷ ق به منطقه خراسان داشته است در هنگام اقامت در نیشابور، با مشاهده حیرت و شبهات در شیعیان، و درخواست دوست فاضلش نجم الدّین محمّد بن حسن بن صلت قمی _ که تحت تأثیر یکی از فلاسفه و منطقیان بزرگ بخارا دچار شبهه شده_ بر نگاشتن کتابی در صورت مراجعت به وطنش یعنی شهر ری مصمم می‌شود اما رؤیای صادقه‌اش پس از آن، شروع تألیف را در همان نیشابور رقم می‌زند زیرا در آن خواب امام زمانش به ایشان دستور می‌دهد تا کتابی بر اساس غیبت پیامبران در موضوع غیبت تألیف کند تا مشکل و اندوهش برطرف شود».
مختاری افزود: در این مطلب درس‌هایی وجود دارد: اول اینکه پاسخ به شبهات اعتقادی همیشه برای عالمان دینی یک ضرورت است که باید متناسب با زمان، مکان، امکانات و مخاطبان انجام شود. دوم اینکه شیخ صدوق تخصصی داشته و آماده یاری حضرت حجت علیه‌السلام بوده است و این را با تحمل سفری طولانی در دیار غربت نشان داده، امام زمانش به ایشان دستور می‌دهد و اطاعت می‌کند، ما نیز می‌توانیم با استمداد از امام زمان علیه‌السلام حداقل در یک زمینه تخصص کسب کنیم و خالصانه آمادگی یاری‌مان را به حضرتش اعلام کنیم تا به لطف ایشان در سپاه مولایمان قرار گیریم و در رفع غربت ایشان مؤثر باشیم.
وی ادامه داد: درس سوم اینکه بر اساس قرائنی شیخ صدوق نذر کرده است که اگر مشکلش برطرف شود و به شهر خودش برگردد به تألیف کتاب بپردازد، بر این اساس برخی از بزرگان گفته‌اند که به تجربه ثابت شده است که یکی از راه‌های مؤثر برای رفع مشکلات، نذر برای خدمتگزاری به آستان مقدس امام عصر عج از جهات گوناگون است.
مؤلف کتاب رویکردهای علامه مجلسی در اعتبارسنجی روایات بحارالانوار، با اشاره به اشتمال کتاب بر مباحث گوناگون حدیثی، کلامی و تاریخی گفت: حدود یک پنجم ابتدای کتاب بحثی است کلامی در مورد ضرورت وجود امام معصوم و شناخت او و پاسخ به شبهات فرق شیعی غیر دوازده امامی به‌ویژه زیدیه. پس از آن مطالب در ۵۸ باب و ۶۲۱ حدیث سامان یافته است با موضوعاتی مانند غیبت برخی از پیامبران و حجج الهی، علّت احتیاج مردم به امام، اتّصال وصیت از زمان آدم علیه‌السلام تا روز قیامت، نصوص موجود بر اثبات حضرت مهدی علیه‌السلام از خدای تعالی و چهارده معصوم به تفکیک، اخبار خضر، ذو القرنین، میلاد آنحضرت، علّت غیبت، توقیعات وارده از قائم علیه‌السلام، طول عمر، معمّرون و ....
مختاری در بخش دیگری از سخنانش به بحث اعتبار سنجی روایات کتاب کمال‌الدین پرداخت و گفت: «همانطور که شیخ صدوق در توضیحات خویش در کتاب گفته اخبار مربوط به وقوع امام عصر علیه‌السلام و غیبت ایشان از راویان موثق و اصول اولیه معتبر شیعه با طرق متعدد نقل شده است و بنابراین مورد اعتماد است، علاوه بر اینکه محدثان پس از صدوق بر این کتاب اعتماد کرده‌اند، البته در مورد احادیثی که جنبه تاریخی دارد چنان که خود شیخ هم گفته است به عنوان شاهد بر برخی موارد مانند محال نبودن غیبت و امکان طول عمر حضرت آمده است و بنابراین قوت سندی در آن‌ها چندان مورد توجه نیست. شیخ همچنین پس از نقل داستان طولانی بلوهر و یوذاسف هدف دیگرش را از نقل اینگونه مطالب افزون‌بر تقویت معرفت مؤمنان و اتمام حجت بر منکران، جذب گمراهان حقیقت‌طلب به پرچم هدایت می‌داند.
مدیر پژوهشی گروه فلسفه و کلام پژوهشکده قرآن و عترت دانشگاه آزاد اسلامی در پایان در پاسخ به این پرسش که چگونه می‌توانیم بر خواب شیخ صدوق اعتماد کنیم؟ گفت: اگرچه در جلالت مقام شیخ صدوق هیچ تردیدی نیست ولی خواب ایشان برای ما حجت نیست، با این حال یکی از معیارهای سنجش مطالب دینی عرضه کردن آن بر قرآن و احادیث صحیح است، با توجه به گزارش شیخ از رؤیای خویش امام عصر (عج) محور تألیف صدوق را مسئله شباهت غیبت خودشان با غیبت‌های پیامبران الهی قرار داده است، بر این اساس وقتی این مطلب را بر قرآن عرضه می‌کنیم می‌بینیم سیر بیشتر داستان‌های پیامبران در قرآن رسیدن به فرج پس از تحمل دشواری‌ها توسط پیامبران است که گاهی با غیبت آنان هم همراه بوده است. بنابراین کلیت موضوع تأیید می‌شود.
مختاری در تحلیل مطلب ادامه داد: این مطلب گاهی به‌صورت کلی در مورد پیامبران آمده مانند آیه «آیا گمان کرده‌اید که به بهشت داخل شوید بدون امتحاناتی که پیش از شما بر گذشتگان آمد؟ که بر آنان رنج و سختی‌ها رسید و همواره پریشان‌خاطر و هراسان بودند تا آن گاه که رسول و گروندگان با او (از خدا مدد خواستند و) گفتند: بار خدایا، کی ما را یاری کنی؟ (در آن حال خطاب شد:) هان! همانا یاری خدا نزدیک است.»(سوره بقره، آیه ۲۱۴) و گاهی برای برخی از پیامبران جداگانه آمده از جمله نوح، ایوب، یوسف و موسی علیهم‌السلام. نکته مشترک این آیات این است که وقتی پیامبران و پیروانشان به این معرفت می‌رسیدند که برای رسیدن به فرج علاوه بر تلاش خودشان به گره‌گشایی خدا هم نیاز است و در حالت اضطرار دعا می‌کردند فرج حاصل می‌شده است، علاوه بر اینکه برای پیروانشان روشن می‌شد که هدف اصلی از فرج همان عبادت با معرفت پروردگار و عظیم دانستن خدا در زمین است.
این پژوهشگر مطالعات حدیثی افزود: محتوای رؤیای شیخ صدوق در روایات معتبر و ادعیه هم تأیید می‌شود چنان که در روایات معتبر فریقین داریم که مشابه حوادث امت‌های پیشین به‌ویژه بنی‌اسرائیل در امت اسلام هم انجام می‌شود. همچنین محتوای دعای جالب علوی مصری که از ناحیه امام عصر (عج) در مهج الدعوات سید بن طاووس نقل شده شاهد دیگری در این مدّعاست. در دعاها بسیار آمده است که خدایا امر ظهور بنده و خلیفه‌ات امام عصر (عج) را اصلاح کن همانطور که امر ظهور پیامبران را سامان دادی.
انتهای پیام/۴۰۴۰/
انتهای پیام/
