ناگفته های علم/ ۱۲؛
دنیای ناشناخته سقف بالای سرمان/ رازهایی درباره جاذبه
دنیای بزرگ و پیچیده علم توانسته است دریچه‌هایی را به افق دید انسان‌ها بگشاید. در بسته ناگفته‌های علم این هفته از رازهایی درباره جاذبه تا حقایقی درباره خورشید و دریاها را بازگو می‌کنیم.
به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا؛ دنیای بزرگ و پیچیده علم توانسته است دریچه‌هایی را به افق دید انسان‌ها بگشاید اما با این وجود هم ناگفته‌ها از جهان پیرامونمان کم نیست. در بسته ناگفته‌های علم این هفته از رازهایی درباره جاذبه تا حقایقی درباره خورشید و دریاها را بازگو می‌کنیم.
بو در جاذبه صفر پخش می‌شود؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد که بو در گرانش صفر نیز پخش می‌شود.
بو در فضا پخش می‌شود. اگر عطری در خلأ در حال پخش شدن باشد، گرانش صفر به انتقال بیشتر بوی آن کمک می‌کند. بو با حرکت انفرادی مولکول‌هایش در هوا پخش می‌شود. این مولکول‌ها تحت تاثیر گرانش و بدون هوایی که مانع حرکت آنها باشد، مانند هر جسم دیگری روی زمین می‌افتند. با این حال مولکول‌های بو در گرانش صفر تنها در یک جهت حرکت می‌کنند.
اگر مولکول‌های بو در هوا حرکت کنند، در تمام جهات با مولکول‌های هوا برخورد می‌کنند که این امر حتی در حضور گرانش نیز آنها را بالا نگه می‌دارد. مولکول‌های بو در هر ثانیه با بیش از یک میلیارد مولکول هوا برخورد می‌کنند. این برخوردها مولکول‌ها را مجبور می‌کند که مسیر پرپیچ و خمی را دنبال کنند. بدین ترتیب زمان بیشتری طول می‌کشد تا به مشام انسان برسند چراکه باید مسافت بیشتری را طی کنند.
آیا می‌توان شیشه را دوباره به ماسه تبدیل کرد؟
شیشه شکسته تفاوت ظاهری و ساختاری چندانی با ماسه ندارد و در برخی موارد به عنوان جایگزین ماسه نیز استفاده می‌شود.
شیشه خرده شده و ریز اساساً شکل خالصی از ماسه است. از نظر فنی ماسه طبیعی از کریستال‌های کوارتز دی‌اکسید سیلیکون ساخته شده اما شیشه ساختاری غیرکریستالی و بی‌شکل دی‌اکسید سیلیکون است. با این حال وقتی شیشه به اندازه کافی خرد شده و به مرحله پودر شده می‌رسد تفاوت بین آن با ماسه آشکار نیست. شیشه خرد شده به عنوان جایگزین ماسه برای فرایند فیلتراسیون استخرها به فروش می‌رود. درواقع شیشه خرد شده بازیافتی به عنوان جایگزین شن و ماسه در برخی سواحل در حال فرسایش فلوریدا در آمریکا استفاده می‌شود.
شیشه نوعی جامد اَریخت یا غیربلوری یا آمورف است که کاربردهای وسیعی در حوزه‌های فنی و زینتی دارد. شیشه از ماسه مایع تهیه می‌شود، برای تبدیل ماسه به حالت مایع آن را در حرارات هزار و ۷۰۰ درجه سانتی‌گراد قرار می‌دهند. وقتی ماسه به حالت مذاب درآمد، فرایند سرد شدن آن را آغاز می‌کنند. در این حالت ماسه مذاب به شکل شفاف درمی‌آید و شیشه ایجاد می‌شود.
ماهی‌ها نخستین حیواناتی بودند که اقیانوس را ترک کردند؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد که چرخه زندگی در خشکی با مهاجرت ماهی‌ها شروع نشده است.
بسیاری بر این باورند که ماهی‌ها نخستین حیواناتی بودند که اقیانوس‌ها ترک گفتند. منبع این باور تصاویری و داستانی است که در کتاب‌های علمی توصیف شده است، میلیون‌ها سال پیش یک ماهی شجاع یاد گرفت که چگونه برای مدت زمان کوتاهی به خشکی برود و چرخی بزند. به مرور زمان این گونه ماهی‌ها توانستند اقامت‌های طولانی مدتی در ساحل داشته باشند، آرام آرام آبشش‌ها جای خود را به شش‌ها دادند بدین ترتیب اولین دوزیستان و سپس خزندگان، پرندگان و درنهایت پستانداران به وجود آمدند.
این داستان زیبا و باورپذیر به نظر می‌رسد اما به طور تمام و کمال اشتباه است و صحت ندارد. ماهی شجاعی که پیشگام دوزیستان شود، وجود نداشت. خشکی پیش از رسیدن آبزیان نیز پر از حیات بود، حشرات، هزارپاها، گیاهان و قارچ‌ها در خشکی زندگی می‌کردند. این واقعیت اغلب در تاریخ زندگی انسان‌محور نادیده گرفته می‌شود.
آیا خورشید صدا می‌دهد؟
تک‌ستاره منظومه شمسی صداهایی به شکل امواج فشاری تولید می‌کند.
خورشید به شکل امواج فشاری صدا تولید می‌کند. این صداها توسط گازهای داغی تولید می‌شوند که از اعماق خورشید بیرون می‌آیند، این گازها با سرعت صدها هزار کیلومتر در ساعت حرکت می‌کنند و در نهایت از سطح خورشید عبور می‌کند. درنتیجه جو خورشید مانند یک دیگ پر از آب جوش است.
ویژگی‌های امواج صوتی مانند سرعت و دامنه آنها به جنس موادی بستگی دارد که از آنها عبور می‌کند، بنابراین می‌توان از این ویژگی‌ها برای مطالعه اجزای درونی و عمیق خورشید استفاده کرد. متاسفانه طول موج این امواج در بازه صدها کیلومتر اندازه‌گیری می‌شود که خارج از محدوده شنوایی انسان است.
چرا برخی درخت‌ها کج رشد می‌کنند؟
جنگلی در لهستان وجود دارد که تنه برخی از درختان آن به صورت کج رشد کرده‌اند.
تنه درختان به طور معمول عمودی رشد می‌کند تا بتواند وزن شاخه‌های خود را تحمل کند. با این حال درختان در جنگل گریفینو واقع در لهستان با تنه‌های کج رشد می‌کنند. در این جنگل ۴۰۰ درخت کاج وجود دارد که تنه‌هایشان با زاویه ۹۰ درجه خم شده‌اند. این درختان در دهه ۱۹۳۰، زمانی که گریفینو بخشی از آلمان بوده، کاشته شده‌اند. بعد از جنگ جهانی دوم، بومیان آلمانی از این بخش تبعید شده و لهستانی‌ها در نزدیکی آن اسکان داده شدند.
بنابراین هیچ‌یک از افراد محلی نمی‌دانند که چرا درختان این منطقه کج رشد کرده‌اند. تاکنون توضیحات مختلفی درباره این موضوع بیان شده است که از این میان می‌توان به بارش شدید برق یا آسیب ناشی از پیشروی تانک‌های آلمانی اشاره کرد. با این حال هیچ یک از این توضیحات خم‌شدگی یکنواخت و یکپارچه این درختان را توضیح نمی‌دهد. این در حالی است که درختان کاج کاملاً طبیعی در کنار این درختان کج رشد کرده‌اند. احتمال می‌رود تنه این درختان (در زمان نهال بودن) به دست انسان‌ها و به طور عمدی کج شده تا در ساخت بدنه کشتی‌ها به کار گرفته شوند.
قدیمی‌ترین گونه زنده روی زمین کدام است؟
تمامی موجودات امروزی نمونه‌های تکامل‌یافته اجدادشان هستند، حتی جانوران معروف به فسیل‌های زنده نیز دستخوش تغییرات ظاهری یا ژنتیکی می‌شوند.
گاهی ادعا می‌شود که گونه‌های خاصی برای صدها میلیون سال بدون تغییر باقی مانده‌اند اما این امر ادعایی بیش نیست و صحت ندارد. شش‌ماهی، خرچنگ نعل اسبی و «لینگولا» (جانوری از سرده بازوپایان) به فسیل‌های زنده معروف هستند اما این موجودات نیز دستخوش تغییر شده‌اند و تفاوت‌های ظریفی با اجداد خود دارند که در دوره‌های زمین‌شناسی قبلی زندگی می‌کرده‌اند.
به ندرت پیش می‌آید که یک گونه طی میلیون‌ها سال دستخوش تغییر قابل‌رویتی نشده باشد. میگوی کله‌وزغی یکی از این موجودات استثنایی است، مقایسه گونه‌های امروزی این موجود با فسیل‌های ۲۲۰ میلیون ساله نشان می‌دهد که تغییر قابل‌تشخیصی در این گونه ایجاد نشده است. با این حال میگوهای کله‌وزغی باستانی تفاوت‌های نامرئی بسیاری با گونه امروزی دارند و از نظر ژنتیکی متفاوت هستند. تجزیه و تحلیل این موجودات نشان می‌دهد که دی‌ان‌ای آنها با سرعتی طبیعی در حال تکامل است.
برخی بر این باورند که نوع خاصی از باکتری‌ها به نام «سیانوباکتریوم» قدیمی‌ترین گونه زنده روی کره زمین هستند. شناسایی گونه باکتری از روی فسیل‌های باکتریایی کار دشواری است اما این فسیل‌ها شباهت بسیاری به سیانوباکتری‌های امروزی دارند. قدمت فسیل‌های باکتریایی به دو میلیارد تا ۳.۵ میلیارد سال پیش برمی‌گردد.
انتهای پیام/
انتهای پیام/
