مرور یک سفر هنری در هنگامه خون و آتش/ سازهایی خاکی که یادآور اتفاقی تاریخی شدند

به گزارش خبرنگار حوزه موسیقی گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، نوازندگان ارکستر سمفونیک تهران در جبهه‌های جنگ جمعه ۵ آذرماه به یاد روزهای جهاد، فداکاری و ازخودگذشتگی رزمندگان اسلام در تالار وحدت گرد هم جمع شدند و با سازهای خود به زیبایی هنرنمایی کردند. یادواره سازهای خاکی حکایت نوازندگانی است که در سال‌های دفاع مقدس با سازهای خود که دیگر از حال و هوای آن مناطق گرد جنگ به خود گرفته بود، با دل و جان پا به میدان گذاشته و جبهه‌های جنگ را صحنه هنر موسیقیایی خود کردند تا به قصد روحیه دادن به رزمندگان ایرانی دین خود را به کشور ادا کنند.

هنرنمایی «گروه روحیه» با ابزار موسیقی

محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مهمان ویژه این برنامه مناسبتی بود و با اشاره به برخی اقدامات انجام شده در حوزه آهنگ‌های انقلابی، گفت: ارکستر سمفونیک تهران تلاش دارد با حفظ میراث بزرگ کشور به خلق دوره جدیدی در اعتلای شعر و موسیقی بپردازد. این اهداف برنامه روشنی را می‌طلبد که در معاونت امور هنری ایجاد شده و طبق برنامه‌ریزی‌هایی که صورت گرفته به‌زودی مرکز سرود و آهنگ‌های انقلابی ایجاد خواهد شد تا این نگاه ارزشمند احیا شود.

این مقام مسئول در ادامه اظهار کرد: قدم دیگر، آموزش‌های هنری رایگان برای هنرجویان متقاضی در مناطق محروم کشور فراهم شد. در این زمینه معاونت هنری و کانون‌های مساجد همکاری کرده و طبق آخرین آمار تاکنون ۱۷ هزار نفر ثبت‌نام کرده‌اند. کشور ایران که وجب به وجب خاک آن مملو از شجاعت و دلاوری است باید ظرفیت‌های فرهنگی و هنری در آن ایجاد شود.

محمدرضا جعفری‌بهنام، صدابردار پیشکسوت ارکستر سمفونیک تهران نیز در این مراسم بیان کرد: در سال ۱۳۶۰ با گروهی ۲۶ نفره توفیق حضور در جبهه‌ها را پیدا کردیم. بسیاری از فرماندهان آن زمان به ما «گروه روحیه» می‌گفتند. هر کجا قرار بود حمله‌ای صورت گیرد، با کار هنری خود به جهادگران و رزمندگان روحیه می‌دادیم. در این راستا تنها سلاح جنگی این گروه سازهای ما و صوت دلنشین بچه‌ها بود که خیلی از ما به درجه جانبازی نائل آمدیم که این موضوع افتخار ما است.

صادق آهنگران ضمن بزرگداشت یاد و خاطره شهدای جنگ تحمیلی به‌ویژه سردار دلها، شهید حاج قاسم سلیمانی، گفت: اگر بخواهیم همه خصوصیات بسیجیان را با هم در یک نفر جمع کنیم بدون تردید یکی از این کانون‌های تجمیع حاج قاسم سلیمانی است. او از جمله سرداران سرافراز اسلام بود که همواره شوق شهادت داشت. این بی‌قراری بعد از شهادت احمد کاظمی بیش از پیش رنگ گرفت. آنچه خوبان همه داشتند او به‌تنهایی داشت، شجاعت، فروتنی، هوش، ارادت به اهل بیت و انقلاب اسلامی، دلسوزی، ارادت به مردم را از ویژگی‌های او به حساب می‌آمد.

ارکستر سمفونیک تهران با زبان موسیقی به جهاد پرداختند

ارکستر سمفونیک ۷۵ ساله تهران، از زمان تأسیس در سال ۱۳۲۰ تا امروز، فراز و نشیب‌های بسیاری پشت سر گذاشته است. تا حدود یک سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ارکستر سمفونیک تهران، یکی از حرفه‌ای‌ترین ارکسترهای آسیا همچنان به فعالیت‌های معمول خود ادامه می‌داد اما به‌دنبال تحولات ناشی از انقلاب، بیشتر نوازندگان غیرایرانی از ارکستر جدا شده و نوازندگان خوب ایرانی آن‌ هم مردد میان ماندن و رفتن بودند. مهم‌تر از همه با استقرار نظام انقلابی تازه، این ارکستر به عنوان یکی دیگر از نمادهای اشرافی درباری در خطر تعطیلی کامل قرار گرفته بود، بنابراین مدیران وقت ارکستر، برای بقای آن به فکر چاره افتادند و با ارسال نامه‌ای به وزارت فرهنگ و آموزش عالی برای حضور در هرگونه برنامه‌ دولتی و مردمی اعلام آمادگی کردند.

بنابراین ارکستر سمفونیک به جز مراسم‌ رسمی نظام تازه‌ تأسیس جمهوری اسلامی، راهی مراکزی همانند بیمارستان روانی امین‌آباد، اداره برق تهران، ورزشگاه آزادی و حتی میدان‌ها و خیابان‌های عمومی پایتخت شد، با شروع جنگ و ادامه آن، ارکستر راهی مناطق جنگی هم شد، آن‌ها با زبان موسیقی به جهاد پرداختند.

اولین سفر ارکستر سمفونیک تهران به مناطق جنگی ایران در اردیبهشت‌ماه ۱۳۶۵ به همراه تمام سازهای ارکستر و جمعیت ۱۰۰ نفری نوازندگان و گروه کُر صورت گرفت. در جبهه‌های جنگ این گروه فرم خاص همیشگی خود را با پیراهن‌های سربازی خاکی‌رنگ تغییر دادند که دیگر برای آن‌ها حکم نوعی لباس‌ فرم را پیدا کرده بود. ارکستری که تا پیش از آن، در سالن‌های مجهز با دیسیپلین خاص موسیقی کلاسیک اجرا می‌کرد اما در آن دوران در دشت‌های فراخ، پادگان‌های نظامی، سنگرها، چادر رزمندگان و حتی مساجد به اجرا می‌پرداخت.

آن‌ها در این سفر در مناطق حاج عمران، فاو، شلمچه و چند منطقه دیگر رفته و برای رزمندگان نواخته‌اند. سفرهای دیگر آن‌ها فقط با حضور گروه سازهای بادی از جمله سازهای بادی چوبی، سازهای بادی مسی و پرکاشن‌ها که رهبری ارکستر در این سفرها بر عهده ابراهیم‌ نظری، نوازنده فلوت ارکستر بود، انجام شد. این ۱۷ سفر علاوه بر جبهه جنوب، شامل اجرای کنسرت در جبهه‌های غرب و چند جزیره نیز می‌شد.

در این حرکت جهادی تعدادی از اعضای ارکستر طی این سفرها جانباز شدند که در برخی موارد، آن‌ها تا سال‌ها بعد از پایان جنگ هم از آن مطلع نشدند. سفر ارکستر به حلبچه، اگرچه مدتی پس از بمباران شیمیایی این شهر انجام شد، اما از آن به‌عنوان یکی از دلایل جانبازی‌ها یاد می‌شود. با آنکه ۳۳ سال از پایان جنگ تحمیلی می‌گذرد اما نوازندگان آن زمان ارکستر سمفونیک تهران، از قطعات اجرایی در جبهه‌ها به علت کم‌ بودن وسایل ضبط صدا خاطره چندانی ندارند.

دوران جنگ را باید یکی از دوره‌های پربار از جهت تعداد قطعات موسیقایی ساخته‌شده دانست. هم نهادهای انقلابی برای تقویت روحیه رزمندگان و مردم پشت جبهه، آهنگ‌ها را در مضامینی مثل انقلاب، دفاع، سلحشوری و شهادت سفارش می‌دادند و موسیقی‌دانان به‌عنوان بخشی از ایرانیان درگیر جنگ، تحت تأثیر این رویداد، قطعات فراوانی را روی پارتیتورها ثبت می‌کردند.

نوازندگان ارکستر سمفونیک تهران در جبهه‌های جنگ به یاد روزهای جهاد، فداکاری و از خودگذشتگی رزمندگان اسلام گرد هم جمع شدند و این بهانه‌ای برای یادآوری یک اتفاق تاریخی بوده است. یادواره سازهای خاکی، اجرای ارکستر سمفونیک و تجلیل از خوانندگان جبهه و جنگ با هدف یادآوری روزهای مجاهدت رزمندگان اسلام و ایجاد روحیه جهادگری در جوانان نسل آینده برگزار شد. چه نیک است این یادواره‌ها هر ساله اجرا شود تا نقش موسیقی جنگ و هنرهای گمنام آن دوران به گوش جهانیان برسد.

انتهای پیام/۱۱۰/پ