به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، هفته گذشته روزنامه کیهان در مطلبی با عنوان «دانشجویان دست‌به گریبان با سامانه‌های‌آموزش مجازی» به‌شکلی یک‌طرفه، برخی از نواقص سامانه‌های آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی را مطرح کرد. هرچند نقد، بررسی و انعکاس مشکلات مخاطبان یکی از کارکردهای معمول رسانه‌ها بوده و هست، اما تکرار بی‌کم‌وکاست یک گزارش کامل خبری که چندروز قبل‌تر در یک رسانه دیگر که ازقضا سمت‌وسوی سیاسی متفاوتی هم دارد، شائبه وجود جریان پشت‌پرده‌ای را به‌منظور هجمه‌ای هدفمند پررنگ می‌کند. گذشته از این مساله، گزارش منتشرشده در این دو رسانه از جهات مختلفی نیازمند تکمیل است و به‌نظر می‌رسد بخشی از واقعیت‌های موجود در این مطلب مور توجه قرار نگرفته است.
۱ دانشگاه آزاد اسلامی از معدود دانشگاه‌هایی بود که به‌واسطه دارا بودن واحد الکترونیک از مدت‌ها قبل آموزش برخط را در رشته‌های مختلف دنبال می‌کرد. امکانی که موجب شد در کمترین زمان ممکن و پیش از بسیاری مراکز آموزش‌عالی نسبت‌به تغییر شیوه آموزشی اقدام کند. اسفندماه ۹۸ نزدیک به ۱۰ هزار دانشجو در واحد الکترونیک مشغول به تحصیل بودند. با دستور رئیس دانشگاه آزاد به فاصله کوتاهی، یک میلیون دانشجوی این دانشگاه مخاطب امکانات این واحد می‌شوند تا بتوانند جریان تحصیل و آموزش را بدون وقفه دنبال کنند. شاید بیان کوتاه و تک‌جمله این اتفاق، نشان‌دهنده همه آنچه در فاصله نیمه اسفند تا پایان سال ۹۸ نباشد. تصور کنید دانشجویان قریب‌به ۴۰۰ واحد دانشگاهی در اقصی‌نقاط کشور با حداکثر تنوع رشته‌های تحصیلی قرار است از کلاس‌های درسی در واحدها، بر بستر اینترنت سر کلاس حاضر شوند. جمعیت یک‌میلیونی دانشجو به‌علاوه ۳۰ هزار استاد که تا دیروز در واحدها حضور داشتند، حالا باید به‌شکلی مجازی در ارتباط باشند. مجموع این تغییر موجب شد فقط در ترم دوم سال تحصیلی قبل ۳ میلیون کلاس نفر برگزار شود. این درحالی است که بسیاری از مراکز آموزشی تا ماه‌ها پس از آغاز کرونا در اجرای آموزش‌های مجازی ناموفق بودند. اما در فضای دانشگاه آزاد که حدود ۴۰ درصد آموزش‌عالی را تشکیل می‌دهد، تمام فرآیند ثبت‌نام، مدیریت کلاس‌ها، امتحانات و پایان‌نامه‌ها به‌صورت مجازی به دانشجویان ارائه شد. شاید از این بابت دور از انتظار نباشد باوجود برخی نواقص، وادانا را یکی از موفق‌ترین سیستم آموزشی دانست که درکنار سامانه دان بیش از ۵۰۰ هزار کلاس را به‌صورت یکپارچه پوشش داده است.
بیشتر بخوانید:
دو پژوهشگر دانشگاه آزاد اسلامی در فهرست یک درصد پژوهشگران پراستناد دنیا قرار گرفتند
۲ حرکت دانشگاه آزاد در زمینه شبکه‌سازی و هوشمندسازی دانشگاه، جریانی است که ازحدود ۲ سال قبل در دوران مدیریتی جدید دانشگاه، از یک موضوع کم‌اهمیت، حاشیه‌ای و در حد حرف، به یک هدف مهم تبدیل و البته دنبال شد. راه‌اندازی سامانه‌های آموزشیار، پژوهشیار و دانشجویار بخشی از این تلاش مجدانه بود که مورد بهره‌برداری قرار گرفت و کماکان هم درحال تکمیل و توسعه است؛ اتفاقاتی که به‌وسیله آن، بسیاری از زوایای پنهانی که مورد استفاده سودجویان قرار می‌گرفت، روشن شد تا درکنار ایجاد شفافیت، زمینه احقاق حق دانشجویان را هم فراهم کند. ناگفته نماند بخش دیگری از تلاش‌های دانشگاه در ماه‌های اخیر صرف راه‌اندازی و بومی‌سازی امکانات موردنیاز دانشجویان در زمینه آموزش الکترونیک قرار گرفت. وادانا که بستر آموزش مجازی ۴۵۰ واحد دانشگاهی و آموزشگاه سما است، وادافا که سامانه پیش‌دفاع‌های پایان‌نامه‌ها است و واداگپ که بستری آنلاین برای گفت‌وگوهای آزاد نخبگان و دانشگاهیان است، وادآموز ویژه مدارس سما و وادآزما سامانه آزمون‌های یکپارچه درکنار وادانما و ودانگر که سامانه‌های نظارتی و مدیریتی هستند بخش‌های دیگر پازل هوشمندسازی و دانشگاه شبکه‌ای است که با تاکیدی که در سند تحول این دانشگاه دیده می‌شود، تداوم خواهد داشت.
۳ از جریان‌سازی برخی رسانه‌ها علیه دانشگاه با محوریت حقوق و دستمزد کارکنان و اساتید دیری نمی‌گذرد. همان‌گونه که در گزارش مذکور بدان اشاره شده، محل اصلی تامین هزینه‌های دانشگاه آزاد شهریه‌های دانشجویی است. باوجود آغاز حرکت‌های جدی برای اصلاح این روند و افزایش درآمدهای غیرشهریه‌ای با افزایش نقش نوآوری و فناوری در فضای دانشگاه اما هنوز هم بار مالی دانشگاه آزاد به دوش شهریه‌ها است. چنانچه شهریه‌های دانشجویان به‌موقع نرسد، پرداخت به‌موقع حقوق کارکنان دانشگاه هم با مشکل مواجه خواهد شد. ازسوی دیگر مقایسه میزان رشد شهریه‌ها، هزینه‌ها و تورم در سال‌های اخیر کار چندان سختی نیست. به همان میزان که باید هوای جیب دانشجو و خانواده‌هایشان را داشت، به همان میزان هم باید به معیشت جمعیت چند ده‌هزار نفری کارکنان دانشگاه هم توجه کرد. حالا حل این معادله اما کمی مشکل‌تر از آن است که برخی بدون تجربه در صحنه‌های کوچک‌تر اجرایی و بدون آشنایی و تصور اعداد و ارقام تصور می‌کنند. افزایش شهریه‌های دانشجویی در دوسال اخیر بدون شک کمتر از میزان تورم بوده، اما دانشگاه با همین افزایش حداقلی تلاش کرده تا حقوق اساتید و کارکنان را به‌شکل حداکثری افزایش دهد؛ اتفاقی که هنوز با تحقق ایده‌آل آن فاصله دارد، اما بدون داشتن منابع و پرداخت شهریه‌های دانشجویی امری محال خواهد بود.
۴ کوچک‌ترین تغییرات در دانشگاه آزاد، تبعات گسترده‌ای خواهد داشت. درواقع گستره و تنوع جغرافیایی واحدهای دانشگاهی و جمعیت بالای دانشجویی این دانشگاه که ظرفیت بزرگ و عظیمی برای تحولات علمی به‌شمار می‌رود، دشواری پیاده‌سازی ایده‌ها و تغییرات را هم صدچندان می‌کند. همین مساله درخصوص برخی نواقص هم حاکم است. اشکال کوچکی در سامانه یکی از دانشگاه‌های کشور، ممکن است چندان به چشم نیاید، اما همان مساله کوچک در دانشگاه آزاد باتوجه به گستردگی مخاطبان تبدیل به یک چالش ملی می‌شود. موضوعی که نیازمند توجه بیشتر است و برنامه‌ریزی قوی‌تری هم می‌طلبد، اما نباید با بهره‌برداری سیاسی یا غرض‌ورزانه مسیر تحول را دچار اختلال و دست‌انداز کرد. نقد جامع با درنظر گرفتن همه ابعاد یک موضوع طبیعتا هم به مسئولان و مدیران دستگاه‌ها کمک خواهد کرد و هم دید درستی به مخاطبان خواهد داد.
