شبکه ملی اطلاعات ابزاری برای جلوگیری از نفوذ بیگانگان/ وزارت ارتباطات زمینه بهبود شاخص‌های فناوری اطلاعات را فراهم کند

گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا- علیرضا باجلان؛ صنعت فناوری اطلاعات در سراسر دنیا صنعتی مادر محسوب شده و حوزه‌های مختلفی را دربرمی‌گیرد. چنین گستردگی و جامعیتی در صنعت فناوری اطلاعات موجب شده است توسعه این صنعت نه‌تنها حوزه‌ای خاص از تولید و کسب‌وکارها را بلکه صنایع مختلف را تحت تأثیر قرار داده و زمینه رشد کیفی و کمی آن‌ها را فراهم کند.

بسیاری از فعالان صنعت فناوری اطلاعات در ایران این حوزه را با نام صنعت مخابرات می‌شناسند و معتقدند هیچگاه مخابرات از سایر صنایع مرتبط با فناوری اطلاعات مجزا نبوده است. می‌توان گفت صنایع فناوری اطلاعات و مخابرات ارتباط تنگاتنگی با هم دارند و شاید تفکیک آن‌ها از هم بسیار مشکل باشد. رشد و توسعه فناوری‌های هوشمند در یک یا دو دهه گذشته موجب شده صنعت فناوری اطلاعات شامل مشاغل و محصولات بیشتری شود و به‌عنوان رکن اصلی اقتصاد دیجیتال محسوب گردد. قطعاً همکاری بین فعالان صنایع مخابرات و فناوری اطلاعات سبب توسعه اقتصادی و علمی کشور شده و جایگاه بین‌المللی ایران را در حوزه‌های مختلف علوم ارتقاء می‌دهد.

بیشتر بخوانید:

وزارت ارتباطات طرح‌های آغاز شده را نیمه‌کاره رها نکند/ هشدار درباره استفاده ابزاری از شبکه ملی اطلاعات

غفلت از صنعت فناوری اطلاعات صدمات زیادی را به کشور وارد کرد/ استفاده از ابزار دیپلماسی برای دستیابی به اهداف اقتصاد دیجیتال

با توجه به اهمیت صنعت مخابرات به منظور دستیابی به فناوری‌های برتر و لزوم بومی‌سازی ابزارهای دیجیتال با داوود ادیب، رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت مخابرات ایران گفت‌وگو کردیم. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را مشاهده می‌کنید:

آنا: با توجه به فعالیت‌های انجام‌شده از سوی وزارت ارتباطات دولت دوازدهم در توسعه زیرساخت‌های ارتباطی جایگاه کنونی صنعت فناوری اطلاعات و مخابرات ایران در منطقه غرب آسیا و جهان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

ادیب: زیرساخت‌های ارتباطی مانند ارتباطات شهری، روستایی و راه دور از جنس صوت، تصویر، دیتا و به عبارتی شبکه ملی اطلاعات، لازمه تحول و توسعه هر کشور است. اهمیت بومی بودن این زیرساخت‌ها را می‌توان به‌عنوان مانعی برای جلوگیری از نفوذ بیگانگان و در بُعد دیگر ابزاری برای حمایت از اهداف توسعه تولید ناخالص ملی هر کشور در نظر گرفت و آن را از عوامل مهم تغییر و بهبود کسب‌وکار در شرایط روز جهان دانست. در سال‌های اخیر مشاهده می‌کنیم که با ظهور انقلاب صنعتی چهارم بیشتر سرمایه‌گذاری قدرت‌های بزرگ اقتصادی و شرکت‌های شناخته شده به سمت زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات جهت‌دهی شده است.

صاحب‌نظران و اندیشمندان حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات ویژگی‌هایی همچون امنیت، انعطاف‌پذیری، تطبیق، پاسخگویی و پویایی را برای زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات مطرح کرده‌اند که می‌بایست به‌عنوان پیش‌نیاز در توسعه زیرساخت و مدیریت فناوری‌ها در نظر گرفته شود. متأسفانه در سال‌های اخیر به همان اندازه که در راه توسعه زیرساخت‌های ارتباطی قدم برداشته‌ایم به همان اندازه امنیت زیرساخت‌های داخلی را به خطر انداخته‌ایم . تجربیات جهانی نشان داده است که تهدیدات سایبری با اثرگذاری در سطح ملی علیه برخی از زیرساخت‌ها به‌عنوان شریان‌های حیاتی کشور هزینه‌های زیاد و جبران‌ناپذیری را وارد ساخته که در کنار توسعه می‌بایست به‌جد مورد توجه قرارگیرد.

وضعیت نامطلوب ایران از لحاظ شاخص‌های جهانی فناوری اطلاعات

آنا: در حال حاضر جایگاه صنعت فناوری اطلاعات ایران را در منطقه و جهان چگونه ارزیابی می‌کنید.

ادیب: علی‌رغم اینکه در ماده چهل و چهار برنامه چهارم قانون اساسی لزوم استقرار جامعه اطلاعاتی و در ماده چهل و شش قانون برنامه پنجم دستیابی به جایگاه دوم منطقه در زمینه شاخص فناوری اطلاعات و ارتباطات مورد تأکید قرارگرفته است عملاً در جهان و منطقه دارای رتبه مناسبی نیستیم. به عبارتی در شاخص‌های آی‌ای‌آی(IDI) کشورمان نه‌تنها در سطح جهان و آسیا بلکه در بین کشورهای غرب آسیا در چشم انداز ۱۴۰۴ وضعیت مناسبی ندارد و در میان بیست و چهار کشور منطقه در رتبه شانزدهم قرار دارد و این در حالی است که کشورهای بحرین، امارات، عربستان، قطر، قزاقستان، کویت، قبرس، آذربایجان، عمان، لبنان، ترکیه، ارمنستان، گرجستان و اردن در این زمینه بالاتر از ایران هستند. در این شاخص‌ها ایران فقط از کشورهای مصر، فلسطین، ازبکستان، قرقیزستان، سوریه، پاکستان، یمن و افغانستان در جایگاه مناسب‌تری قرار دارد.

عدم توجه وزارت ارتباطات به شاخص‌های فناوری اطلاعات موجب گسترش شکاف دیجیتال ایران با سایر کشورهای جهان می‌شود.

بر اساس اطلاعات موجود در اوایل سال ۱۳۹۸ ایران در میان صد و شصت و هفت کشور دنیا جایگاه هشتاد و یکم را به خود اختصاص داده و امتیاز ۵.۵۸ را از ۱۰ دریافت نموده است. امتیاز کشورمان در زمینه مهارت فناوری اطلاعات و ارتباطات ۷.۳۲ بوده، در زمینه دسترسی به فناوری اطلاعات ۶.۷۴ و در زیرشاخص استفاده از آی‌سی‌تی امتیاز ۳.۵۴ را دریافت کرده است. در این رده‌بندی می‌بینیم که کشور اول جهان ایسلند است که با امتیاز ۸.۹۸ جایگاه نخست جهان را از نظر توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات به خود اختصاص داده است. در این رده‌بندی بحرین کشور اول منطقه و دارای امتیاز ۷.۶۰ است . در زمینه زیرشاخص «استفاده و کاربری» از فناوری اطلاعات و ارتباطات از متوسط جهانی پایین‌تر هستیم اما در دو زیرشاخص «مهارت» و «دسترسی» تقریباً وضعیت قابل قبول‌تری را داریم. البته به احتمال زیاد همه‌گیری بیماری کرونا برخی از این شاخص‌ها را در تعدادی از از کشورها جهان جابه‌جا نموده باشد که اطلاعات مناسبی از تغییرات در دسترس نیست.

در یک جمع‌بندی می‌توانیم بگوییم برخورداری کشورهای منطقه از شاخص ارتباطات و فناوری اطلاعات یکسان نبوده و دارای اختلاف قابل توجهی است. به جز کشورهای بحرین، امارات، عربستان و قطر که در رتبه‌بندی جهانی در رده‌های زیر هفت و یک جای دارند سایر کشورهای منطقه از نظر شاخص آی‌دی‌آی در رتبه‌های جهانی پایینی قرار دارند.

بیشتر بخوانید:

دیپلماسی فناوری زمینه توسعه صنعت فناوری اطلاعات را فراهم می‌کند/ بی‌اثر کردن تحریم‌ها با تحقق شبکه ملی اطلاعات

بدون توسعه فناوری اطلاعات، ارائه مطلوب خدمات آموزشی امکان‌پذیر نیست/ ارتباط تنگاتنگ فضای مجازی با اقتصاد مردم

با توجه به وضع موجود، دولت سیزدهم و در رأس آن وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به‌عنوان متولی صنعت آی‌سی‌تی در کشور باید برای بهبود شاخص‌های توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات اقدامات مؤثرتری را انجام دهد. زیرا وضعیت برخی از شاخص‌های مدنظر به‌هیچ‌وجه مناسب نیست و عدم توجه به ارتقای این شاخص‌ها موجب شکاف دیجیتالی، میان ایران با سایر کشورها در زمینه‌های مختلف خواهد گردید که تبعات این بی‌توجهی را متأسفانه پیش‌تر تجربه کرده و امیدواریم که برنامه‌های وزیر ارتباطات در دولت سیزدهم جایگاه کشور را با توجه به شاخص‌های مرتبط بهبود بخشد.

نقش مؤثر شبکه ملی اطلاعات در ارتقای جایگاه صنعت فناوری اطلاعات

آنا: برنامه‌های دولت سیزدهم برای توسعه و تکمیل شبکه ملی اطلاعات را تا چه میزان بر ارتقای جایگاه بین‌المللی صنعت فناوری اطلاعات و کسب‌وکارهای نوپا در این حوزه مؤثر می‌دانید؟

ادیب: امیدواریم برنامه‌هایی که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ارائه داده‌اند به‌خصوص وعده‌های ایشان در خصوص تکمیل شبکه ملی اطلاعات و استفاده از ظرفیت تمام جوانان و نخبگان کشور برای بازگرداندن صنعت فضایی به ریل شکوفایی و ارتقای رتبه ایران را در شاخص‌های جهانی شرایط توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات فراهم کند. قطعاً در صورت ارتقای سی رتبه‌ای ایران در دولت الکترونیک، شاهد بهبود سایر شاخص‌ها و از جمله شاخص آمادگی شبکه‌ای و همینطور شاخص توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات خواهیم شد. تاکنون در دولت الکترونیک خیلی کوتاهی نموده‌ایم و علی‌رغم تمام اقداماتی که در دولت‌های پیشین صورت پذیرفت از لحاظ کمیت خدمات الکترونیکی در رتبه هشتادم و از لحاظ کیفیت در رتبه صد و هجدهم از بین صد و نود و سه کشور در دنیا قرار گرفته‌ایم که امیدواریم فاصله ایران را از کشورهای پیشتاز کاهش یابد.

انتهای پیام/پ