افزایش انتشار اطلاعات غیر علمی کرونا در جامعه/ آگاهی عمومی از عوارض و راه‌های درمان کرونا به چه قیمت؟
بسیاری از کارشناسان، منتقد انعکاس اطلاعات پزشکی غیر موثق مربوط به کرونا در سطح جامعه هستند، زیرا این اقدام دستاوردی جز اضطراب عمومی ندارد.
گروه جامعه خبرگزاری آنا-محمودرضا زارع؛ عصری که در آن زندگی می‌کنیم به عنوان عصر اطلاعات شناخته شده است و عقیده حاکم بر این عصر این است که همه افراد جامعه باید در جریان امور علمی، سیاسی، اجتماعی و ... قرار گیرند، از این جهت رسانه در این عصر بسیار مهم تلقی می‌شود.
با این حال، چنین نکته‌ای مدنظر تمام تحلیلگران حوزه اجتماعی نیست. برخی از کارشناسان این امر رایج در عصر ما را مورد نقد قرار می‌دهند و معتقدند که انتشار اطلاعات ثمری برای مردم ندارد و تنها مردم را در اموری دخالت می‌دهد که دانشی درباره آن ندارند و البته واکنش‌های سنجیده‌ای در برابر آن نخواهند داشت. شاید در موضوعات اجتماعی و سیاسی این روند منطقی جلوه کند اما وقتی به حوزه‌های تخصصی‌تر مانند پزشکی نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که از انتشار اطلاعات علمی در بین مردم عادی نتیجه مطلوب به دست نمی‌آید.
محرز: اخبار مربوط به واکسن بر ضد مردم عمل می‌کند
پیشتر، مینو محرز که از اعضای شناخته شده کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا است در این رابطه به آنا گفته بود: «ما هیچ گاه در خصوص واکسیناسیون این حجم از دست پاچگی را نداشتیم. تمام عوارضی که به واکسن‌های کرونا نسبت می‌دهند، فقط مختص واکسن کرونا نیست، بلکه تمام واکسن‌های دیگر که بطور روتین کودکان و نوجوانان می‌زنند این عوارض را داشته و خواهد داشت. منتهی، در هیچ زمانی در کل تاریخ پزشکی رسانه‌ها به مسئله واکسن‌ها و عوارض آن نمی‌پرداختند تا حساسیت‌ها و نگرانی‌ها بالا برود.»
عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا ضمن بیان اینکه برای اولین بار در تاریخ پزشکی می‌بینیم که مردم عادی در برابر واکسن واکنش نشان می دهند، و توضیح داده بود: «امروز فضای مجازی بر ضد مردم کار می‌کند، این همه نگرانی برای دریافت واکسن عادی نیست، این از همان واکسن‌هایی است که قبلا می‌امدند در خانه می‌زدند و هیچ کس نمی‌پرسید نوع آن چیست؟ عوارض آن چیست؟»
نباید فکت‌های علمی را در رسانه منعکس کنیم
این اظهارنظر فقط مخصوص مینو محرز نیست و در میان اصحاب علم کسانی به انتشار اطلاعات محض آکادمیک در رسانه‌های عمومی نقد دارند. مضمون کلی اظهارات این صاحب‌نظران را می‌توان اینگونه تشریح کرد که برای درک اطلاعات پزشکی، تخصصی یا آزمایشگاهی نیاز است که فرد تحصیل‌کرده این رشته‌ها باشد. وگرنه بازتاب خبری مانند اینکه واکسن کرونا می‌تواند انعقاد خون ایجاد کند، در مجامع علمی یک معنی دارد ولی وقتی مانند شایعه یا خبر دست به دست شود معنای دیگر و البته تبعات اجتماعی دارد. اینکه واکسن عارضه انعقاد خون دارد یک فکت علمی است و یگ پزشک می‌فهمد که این اتفاق باید مدنظر قرار گیرد تا تحقیقات به سرانجام برسد، همین فکت علمی اگر با فردی که دریافت‌کننده واکسن است و دانشی از پزشکی ندارد در میان گذاشته شود، یعنی ترس او از واکسن، یعنی اینکه فکر می‌کند حتما عارضه انعقاد خون مختص او است.
بیشتر بخوانید؛
ترافیک‌های کرونایی در بهشت زهرا(س)
ادعا تا واقعیت اجرای طرح واکسیناسیون معلمان
کارشناسان حوزه اقتصاد سلامت این روند را از این جهت مورد انتقاد قرار می‌دهند که هزینه اقدامات را بالا می‌برد. اکنون دولت باید هم نگران کرونا باشد و هم نگران ترس مردم باشد که به وسیله شایعات ایجاد شده است، هم باید برای واکنش‌های مقابله‌ای مردم و امتناع آن‌ها از دریافت واکسن هزینه تبلیغاتی پرداخت کند، چرا که به مردم گفته شده است واکسن انعقاد خون ایجاد می‌کند؛ حالا برخی از مردم گمان می‌کنند دولت‌ها قصد کشتار مردمشان را دارند، در واقع یک فکت علمی تبدیل به دیالوگ سینمایی می‌شود که مردم آن را باور کرده‌اند.
آیا امکان جلوگیری از انتشار اخبار فنی وجود دارد؟
البته تمام کارشناسان با این رویکرد موافق نیستند و برخی از آن‌ها می‌گویند مردم باید در جریان قرار داشته باشند حتی به قیمت پرداخت بهای آنچه که گفته شد. در این زمینه، علیرضا شریفی یزدی، دکترای روانشناس اجتماعی با خبرنگار اجتماعی آنا گفن‌وگو کرد. وی معتقد است که دیگر نمی‌توانیم جلوی انتشار خبر را بگیریم و این یک توقع در تمام کشورها است، اما باید از تبعات آن به ویژه اقدامات خودسرانه درمانی جلوگیری کرد.
شریفی یزدی ضمن بیان اینکه بیماری کووید-۱۹ ناشناخته بود و طبیعی است که اخبار متناقضی از آن انتشار پیدا کند، در خصوص اخبار مربوط به کرونا می‌گوید که «جامعه پزشکان در جهان طی یک سال و نیم سعی می‌کنند ابعاد کرونا را بشناسند، نتایج و دستاوردهای علمی مرتبا تغییر می‌کند، وجود تناقض‌ها امری عادی است و مربوط به ماهیت علم و تحقیق است، اما وقتی این روند تحقیقاتی خبر می‌شود و در دسترس مردم عادی قرار می‌گیرد، تبعات خودش را دارد.»
دلیل اظهارنظر افراد غیرمتخصص در کرونا چیست؟
شریفی معتقد است که نشر اطلاعات پزشکی تنها عامل تشنج‌های اجتماعی نبوده است و در این باره توضیح را داد: «در یک سال و نیم گذشته افراد متخصص یا غیرمتخصص، به خودشان اجازه دادند در این حوزه صحبت کنند، برخی هم از آب گلالود ماهی گرفتند و بنا به منافع خود اخبار زرا تحریف کردند که باز به زیان مردم شد.»
این روانشناس اجتماعی معتقد است که نفوذ فضای مجازی در بین مردم از رسانه‌های معتبر بیشتر است و این سبب یک بی‌اعتمادی به مسئولان در کشور شده است که البته مسئولان هم بی‌تقصیر نیستند، و در همین باره می‌گوید «طبیعتا مردم آن چیزی را که در فضای مجازی می‌بینند باور می‌کنند زیرا سواد رسانه ندارند، و از آنجایی که یک سنت قدیمی غلط یعنی خوددرمانی در کشور ما وجود داشته است، آسیب این دست اخبار دوچندان می‌شود.»
شریفی یزدی: جای اخبار فنی فقط مجامع علمی است
شریفی یزدی در ارتباط با انعکاس اخبار حرفه‌ای پزشکی به مردم می‌گوید « معتقد نیستم که اطلاعات فنی را به مردم منعکس کنیم، اینکه دگزامتازون در کرونا تاثیر دارد یا خیر، یا واکسن ایجاد لخته خون می‌کند یا خیر، صرفا باید در جوامع علمی مطرح شود، عمومی کردن این اطلاعات مردم را به رفتارهای غلط سوق می‌دهد یا باعث نگرانی‌های بی‌مورد و اضطراب‌های اجتماعی بیشتر می‌شود.»
اطلاعات موثق برای فرد غیرمتخصص مساوی شایعه است
بنابراین، اگرچه دانستن حق عموم است اما انعکاس تمام دانسته‌ها به جامعه سبب سعادت انسان‌ها نمی‌شود. در واقع همه باید واکسن بزنند، چه عارضه انعقاد خون داشته باشد و چه نداشته باشد. وگرنه کاملا در برابر کرونا بی‌دفاع خواهند بود، بیش از این کاری نمی‌شد کرد زیرا این وسع و بضاعت دانش بشری است. در واقع، یک فردی که دانش پزشکی ندارد، در نهایت از این اطلاعات برداشت درستی نخواهد داشت و هر چه قدر هم اخبار مستند ارائه شوند، به دلیل عدم توانایی درک مخاطب این اطلاعات با شایعه فرقی نخواهد داشت، و اگر شایعات بی‌اساس به مدیریت در کشور آسیب وارد می‌کند، حتمن ما بخاطر نشر این قبیل اخبار نیز متحمل زیان خواهیم شد.
انتهای پیام/۴۱۶۱
انتهای پیام/
