تنفس مصنوعی فناوری به زبان مادری/ در روزهای قرنطینه، سواد ادبی کودکان را بالا ببریم

به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا به مناسب روز جهانی زبان مادری، تسلط بر یک زبان آسان نیست. متأسفانه با همه‌گیری اخیر، قرنطینه عمومی و تعطیلی مدارس، زبان فارسی بیش از همیشه لطمه می‌بیند. انتقال دانش ادبی به نسل بعدی دشوارتر از قبل شده است و این امر  تسلط دانش‌آموزان نسل جدید را بر زبان‌ مادری‌شان دشوار می‌کند.

تحقیقات نشان داده است میانگین زمانی که کودکان در مدرسه با هم حرف می‌زنند دو برابر زمانی است که در بقیه جاها صحبت می‌کنند. در حال حاضر با وجود اینکه آموزش و تعلیم از طریق اپلیکیشن «شاد» انجام می‌شود اما باید پذیرفت تعاملات اجتماعی کودکان کمینه شده است و آنها مثل قبل یکدیگر را نمی‌بینند و با هم ارتباط ندارند، در نتیجه فضای اصلی و عمده‌ای که کودک در مکالمه‌ها شرکت می‌کرد و به حرف می‌افتاد، ناخواسته به مدت نامعلومی حذف شده است. این مسئله به وضوح به زبان‌ها‌ی بومی ضربه وارد خواهد کرد و اینجاست که برای یادگیری زبان مادری باید به فناوری متوسل شد. اما چگونه می‌توانیم تجربه استفاده کودک از فناوری را مدیریت کنیم که سودمند باشد؟  به مناسبت روز جهانی زبان مادری تصمیم گرفتیم بررسی کنیم فناوری در این بین می‌تواند چه نقشی را ایفا می‌کند.

محتوای سرویس فناوری مهم است

انتخاب نوع درست محتوای مبتنی بر فناوری مهم است. بسیاری از والدین به پیشنهادات موجود در اینترنت اعتماد می‌کنند و تمایل دارند سراغ برنامه‌ها‌یی بروند که محبوب‌تر هستند یا از سوی دوستی توصیه شده‌اند. با این حال، این برنامه‌ها‌ لزوماً آموزشی نیستند یا حتی گاهی کاربرد زبان‌شناسی بالایی ندارند. از این نظر باید توجه داشت که در انتخاب اپلیکیشن آموزشی باید از توصیه مربیان استفاده شود چرا که بسیاری از برنامه‌ها‌ با توجه به مناسب بودن سن و موضوع طبقه‌بندی می‌کنند.

با این حال این مسائل را باید به طور کلی مدنظر قرار داد:

شخصی‌سازی: هر اپلیکیشنی باید امکان ایجاد مکث و پخش مجدد کلمات را برای کودکان به صورت سفارشی(یعنی هر فرد به یک صورت) داشته باشد. کودکان مختلف، خصوصیات منحصربه‌فردی دارند. برخی نقص در گفتار دارند، برخی سریع‌تر حرف می‌زنند. برخی زبان مادری‌شان مثلاً ترکی است و فارسی برای‌شان زبان دوم محسوب می‌شود.

 تعیین هدف: هدف‌گذاری باید مشخص باشد. اگر تمرکز روی املای است باید مسائل مرتبط با متن برجسته‌تر باشد. اگر هدف افزایش توانایی کودک در مکالمات روزمره است، هماهنگی صدا و تصویر و همزمانی متن و وجود پیشنهاد لغت‌ جایگزین مهم است.  

 تطبیق تصاویر: در عصر حاضر تصویر و ویدئو بسیار اهمیت دارند و درک مطلب را تسهیل می‌کنند. فراموش نکنید که باید آموزش و یادگیری براساس تصاویر باشد.

سؤال‌ها‌ی تعاملی: با توجه به فناوری‌ها‌ی هوش مصنوعی باید انتظار داشت اپلیکیشن‌ها‌یی که در زمینه یادگیری زبان بومی فعالیت دارند باید حالت تعاملی داشته باشند و پاسخ‌ها‌ی مناسب را در زمان یک گفتگو تولید کنند.

نقش والدین

والدین باید به دنبال اپلیکیشن‌ها‌ی دارای تعامل در امتداد یک خط داستانی باشند، زیرا بیشتر تمرکز ایجاد می‌کند و مفید است. در مقابل برنامه‌ها‌یی نیز وجود دارند که فقط بچه‌ها‌ را ترغیب می‌کنند در نقاط مختلف کلیک کنند. فراموش نکنید کودکان در سن رشد هستند و وقتی واژگان کمی بشنوند  دایره لغات‌شان محدود باقی می‌ماند. اما بچه‌ها با استفاده از راهکارهای فناوری کلمات درون خط داستان را یاد می‌گیرند، آنها را با تصاویر تطبیق می‌دهند و به این صورت واژگان ملکه ذهن‌شان خواهند شد. به عنوان مثال، در یک برنامه موبایل شنل قرمزی  را نشان می‌دهد که مواد غذایی را برای قرار دادن در یک سبد انتخاب می‌کند تا برای مادربزرگش ببرد. نام خوراکی‌ها‌ هنگام انتخاب آنها ذکر می‌شود و کلماتی که توجه کودک به آن معطوف است به همراه تلفظ و دیکته آنها ارائه می‌شود.

با این حال،  این بدین معنی نیست که همواره راهکارهای فناوری به صورت چندرسانه‌ای بهتر از شیوه‌ها‌ی ساده‌تر است. اگر هزینه‌ها‌ی چاپ کتاب بالا رفته است به‌سادگی می‌توانید کتاب الکترونیکی تهیه کنید که هم مناسب‌تر است و هم تقریباً از هر دستگاهی خوانده می‌شود. در عین حال فراموش نکنید فرزندتان در سن رشد است و  تعامل والدین و کودک برای یادگیری بسیار مهم است. والدین با استفاده از یک کتاب الکترونیکی ساده می‌توانند با توضیح کلمات به زبان مادری و توضیح نحوه ارتباط مطالب با زندگی واقعی، با کودک خود ارتباط برقرار کنند.

فناوری تنها یک روش مکمل است

همزمان با اینکه از فناوری برای تعلیم فرزند خود استفاده می‌کنید، به او کمک کنید آنچه را که می‌بیند با دنیای واقعی مرتبط کند و تفکر انتقادی داشته باشد و ضمناً وی را به خلاق بودن تشویق کنید.  

نحوه تعامل ما مهم است. یک روش بدیهی این است که با کودک صحبت کنید. این به معنای مکالمه است، نه یک دستورالعمل یک طرفه یا صحبت با شخص دیگری در حالی که کودک آنجا نشسته است. کودکان از طریق مکالمه زبان را بهتر یاد می‌گیرند. حتی می‌توانید روشی خاص را برای کودکان به کار گیرید، مثلاً با صدای رساتر، سرعت پایین‌تر، با مکث سخن گفتن کار خود را امتحان کنید.   

درک کامل از کلمات وقتی حاصل می‌شود که کودکان نسبت به استفاده از آنها به آگاهی برسند. «خب، ما در مورد چه چیزی صحبت می‌کنیم؟» چنین جمله‌ای یعنی تشویق کودک به درک عمیق‌تر و طرح آن باعث می‌شود ذهن کودک بر روی مسئله متمرکز شود. سؤال‌ها‌یی دیگر از جمله: «از کجا می‌دانی؟ فکر می‌کنی بعد چه اتفاقی می‌افتد؟ یا در این مورد چه احساسی داری؟» به صورت ناخودآگاه در حوزه زبان‌شناسی نیز تأثیرگذار است. این روش، چه در حال خواندن کتاب الکترونیکی، تماشای ویدئو، آزمون ویدئویی، مرور در شبکه‌ها‌ی اجتماعی و یا حتی تماشای تبلیغات به کار می‌آید.

کودکان در سنین مختلف، نیازهای یادگیری متفاوتی دارند و به روش‌ها‌ی مختلف پاسخ نشان می‌دهند. والدین باید از این موضوع آگاه باشند زیرا به این صورت تجربه استفاده کودک از فناوری را مدیریت می‌کنند و یادگیری زبان‌ها‌ی مادری از این طریق تسهیل خواهد شد.

انتهای پیام/4160/پ