کلیک کن و مدرک بگیر
حتی یک گوشی هوشمند تلفن همراه با اینترنت پرسرعت برای گرفتن مدرک از معتبرترین دانشگاه‌های جهان کافی است
سعیده خداوردیان
کارشناس: دکتر نصیر دهفان، نویسنده و مدرس دانشگاه
هر چند از عمر حضور کامپیوترهای خانگی در زندگی مردم عادیف چیزی کمتر از نیم قرن گذشته است، کامپیوترها، لپ‌تاپ‌ها، تبلت‌ها و حتی موبایل‌های هوشمند، چنان جای خودشان را باز کرده‌اند که گویی از اول خلقت بوده‌اند و بدون آنها، زندگی چیز مهمی کم دارد. با توجه به آنچه گفته شد، این روزها آموزش به کمک کامپیوتر و حتی انجام تحصیلات دانشگاهی و گرفتن مدرک با استفاده از اینترنت، بحث داغی است و آموزش مجازی به عنوان یکی از روش‌های تکمیلی آموزش حضوری یا به عنوان صورت مستقل و جذابی از آموزش، به‌طور گسترده در سراسر دنیا مورد توجه قرار گرفته است. ما این بار با حضور دکتر نصیر دهقان، نویسنده و مدرس دانشگاه، درباره کلیات و جزئیات آموزش مجازی صحبت می‌کنیم و از همه دانش‌آموزان، دانشجویان و حتی فارغ‌التحصیلان دانشگاه می‌خواهیم با این گزارش همراه باشند.
کلاس درس را فراموش کنید
در همین ابتدا خوب است تعریف ساده‌ای از آموزش غیرحضوری یا مجازی داشته باشیم، آموزش مجازی، نوعی آموزش از راه دور است که در آن از فناوری وب و اینترنت برای آموزش و ارزشیابی دانشجویان و دانش‌آموزان استفاده می‌شود. از همین تعریف ساده می‌شود فهمید که این نوع از آموزش، کاملاً وابسته به اینترنت است و تنها در صورتی می‌شود که شما خط پرسرعت اینترنت داشته باشید. با وجود دوره‌های آموزشی غیرحضوری، دیگر مهم نیست در خانه توی رختخوابتان هستید یا مسافرت یا میهمانی دوره فامیل؛ هر جا که باشید درس‌های آموزش مجازی‌تان را می‌توانید روی تبلت، کامپیوتر یا موبایل پیگیری کنید. در واقع، وقتی یک دوره تحصیلی آموزش مجازی را می‌گذرانید، غیبت از کلاس معنایی ندارد و شما با توجه به شرایط و ساعات آزاد زندگی‌تان می‌توانید در کلاس‌ها شرکت کنید. البته بعضی از دانشگاه‌ها که کلاس‌های آنلاین برگزار می‌کنند به حضور و غیاب هم حساسیت نشان می‌دهند؛ کافی است در ساعت مورد نظر، آنلاین باشید تا حاضری بخورید اما اگر امکان متمرکز شدن روی کلاس را نداشته باشید می‌توانید هر وقت که سرتان خلوت شد، از فایل ضبط شده کلاس استفاده کنید.
همه می‌توانند، حتی شما دوست عزیز
یکی از بزرگ‌ترین مزایای آموزش غیرحضوری یا مجازی این است که شما را از رنج رفت و آمد، آن هم در شهرهای بزرگ، خلاص می‌کند. ترافیک شهری که هر روز مثل غولی همه چیزخوار، وقت و توان روحی و جسمی افراد را می‌بلعد، با این شیوه آموزش، هیچ شرّی برای دانشجویان ندارد.
از سوی دیگر، برای مادرانی که به دلیل کوچک بودن فرزندشان مجبور به خانه‌نشینی هستند یا کارمندانی که نمی‌توانند در ساعات روز، محل کارشان را ترک کنند یا حتی دانش‌آموزانی که شرایط مهاجرت به شهرهای بزرگ برای تحصیل در دانشگاه‌های معتبر کشور را ندارند و صدها نمونه از موقعیت‌های دیگری که باعث می‌شود افراد نتوانند در کلاس‌های آموزشی و دانشگاهی حضور داشته باشند، آموزش مجازی راه‌حلی بی‌نظیر است. در این روش آموزشی، ساعات آموزش در دست شماست. هر وقت خواستید شروع می‌کنید و هر چند بار هم خواستید کلاس را برای خودتان تا فهم کامل مطالب، تکرار می‌کنید؛ یعنی با آموزش مجازی خودتان هستید که جریان آموزش را مدیریت می‌کنید. از طرفی دیگر، با آموزش مجازی امکان استفاده از کلاس درس بهترین اساتید کشور خودتان و حتی دنیا برای‌تان مهیاست؛ یعنی با داشتن یک خط اینترنت پرسرعت، در دوردست‌ترین روستاها هم می‌توانید به امکانات آموزشی بهترین دانشگاه‌های ایران و جهان دسترسی داشته باشید.
چت کردن با نمره اضافه!
چت کردن یکی از جذابیت‌های انکارناپذیر شبکه‌های مجازی است، اما این قضیه وقتی جذاب‌تر می‌شود که شما بتوانید با استفاده از این امکان، برنامه آموزشی‌تان را هم پیش ببرید. با شرکت در دوره‌های آموزش غیرحضوری شما می‌توانید با همدوره‌های خودتان در انجمن‌ها یا همان فروم‌های آموزشی چت کنید. در این اتاق‌های گفت‌وگو، اشکالات درسی را دورهمی حل می‌کنید و برنامه درسی‌تان را پیش می‌برید، جالب‌تر اینکه می‌توانید با اساتید دوره‌تان هم با همین روش، گفت‌وگو داشته باشید.
سمینار، وبینار
ممکن است برای‌تان این سؤال پیش بیاید که وقتی قرار است سر کلاس درس نباشید پس چطور محتوای آموزشی به دست‌تان می‌رسد یا به‌طور کلی چطور آموزش می‌بینید و یاد می‌گیرد؟ جواب این است که با توجه به واحد درسی که باید بگذرانید و طراحی صورت گرفته برای آن دوره، ممکن است با استادان به طور آنلاین Voice call یا Video call داشته باشید، ضمن اینکه امکان استفاده از ایمیل، کتاب الکترونیکی، پیامک، سمینار آنلاین یا همان «وبینار» و حتی اپلیکیشن‌های آموزشی موبایل هم بسته به دوره، طراحی شده‌اند و برای آموزش بهتر دوره‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
درباره «وبینار» که کلمه‌ای ناآشنا به نظر می‌رسد هم باید بگوییم وبینار، سمیناری است که تحت وب و به‌صورت آنلاین برگزار می‌شود، به همین دلیل استاد یا مدیر جلسه می‌تواند از طریق صوت و تصویر، سمینار را در اتاق کنفرانس یا هر فضایی که مورد نظرش است، برگزار کند و دانشجویان می‌توانند از همان پشت میزهای کامپیوترشان، ضمن تماشای سمینار مورد نظر، با ارسال سؤال‌ها یا پیام‌های متنی‌شان برای آموزش بهتر، در طی سمینار فعالیت داشته باشند.
TA کیست؟!
وقتی که در یک سیستم آموزش مجازی درس می‌خوانید، علاوه بر استاد، یک کمک‌استاد یا TA هم هست که تعامل بین دانشجویان با استاد را در فضای مجازی مدیریت می‌کند. همانند بسیاری از کلاس‌های حضوری دانشگاه، TAها به عنوان مدرسان کمک‌کننده به اساتید، به عنوان پلی میان دانشجو و استاد عمل می‌کنند؛ در واقع این شخص کسی است که در جریان دوره آموزشی شما هست و علاوه بر کمک برای حل تمرین‌ها، بر حضور و غیاب، انجام تکالیف و ارزشیابی‌ها هم نظارت دارد، در عین حال «تی‌ای» خیلی وقت‌ها می‌تواند رابط بین شما و اساتید هر دوره باشد.
طول دوره‌های آموزش مجازی
دوره‌های آموزش مجازی، در دو نوع بلندمدت و کوتاه‌مدت ارائه می‌شوند. دوره‌های بلندمدت برای دریافت مدرک لیسانس، فوق‌لیسانس و دکتری تعریف می‌شوند و دوره‌های کوتاه‌مدت تخصصی هم اغلب شامل دوره‌های یک، سه و 6 ماهه هستند که با توجه به نیازتان می‌توانید در آنها شرکت کنید. برای آموزش غیرحضوری در دوره‌های لیسانس، فوق‌لیسانس و دکتری در دانشگاه‌های معتبر، لازم است که در کنکور شرکت کنید و در رشته مورد نظر قبول شوید، اما دوره‌های کوتاه‌مدت اغلب بدون آزمون برگزار می‌شوند.
یک خط اینترنت و دیگر هیچ
برای شرکت در یک دوره آموزش مجازی امکانات زیادی لازم نیست؛ کافی است که علاوه بر کامپیوتر، یک خط اینترنت پرسرعت و توانایی کار با اینترنت و کامپیوتر را داشته باشید. خیلی وقت‌ها کل پروسه ثبت‌نام هم به صورت مجازی صورت می‌گیرد یا اینکه دانشجو فقط یک بار برای ارائه مدارک به واحد آموزشی مربوطه مراجعه می‌کند، در مورد مدرک دوره‌های آموزش مجازی هم باید بگوییم که این مدارک کاملاً مشابه مدارک دوره‌های حضوری هستند، فقط در بخشی از آنها غیرحضوری بودن دوره‌ای که گذرانده‌اید، ذکر می‌شود و هم از طریق اینترنت برای‌تان ارسال می‌شود. هنگام ثبت‌نام نیز هزینه دوره‌های آموزشی مجازی، در مقایسه با دوره‌های حضور بیشتر است اما حتماً این نکته را در نظر بگیرید که با شرکت در این دوره‌ها دیگر هزینه رفت و آمد و حتی اسکان و خورد و خوراک را نخواهید داشت و از هر زاویه‌ای نگاه کنید، گذراندن این دوره‌ها به صرفه‌تر از دوره‌های حضوری است.
LMS یا جعبه جادوی آموزش
Learning Message System یا «LMS» سیستمی است که در آن تمام اطلاعات یک دوره آموزشی مجازی طراحی شده و اطلاعات دانشجویی شما هم از مرحله ثبت‌نام تا گرفتن مدرک و گواهینامه، در همین سیستم ثبت و مدیریت می‌شود. این سیستم هر دانشجو را از طریق4 یک اکانت اختصاصی که مثل همان شماره دانشجویی است، شناخته و برنامه آموزشی هر دانشجو را گام به گام مدیریت می‌کند. در هر زمان که وارد ال‌ام‌اس مربوط به دوره آموزشی شوید، مشخص است که تا حالا چه واحدهای درسی را گذرانده‌اید و مرحله بعدی برای تکمیل دوره آموزشی‌تان چیست؟ LMS یک جعبه جادوی آموزشی است که کل جریان آموزش مجازی یک دوره، در آن قرار گرفته است.
آموزش مجازی انتخاب طلایی کدام رشته‌ها؟
جالب است بدانید که رشته‌های آموزشی غیرحضوری یا مجازی، در شاخه‌های علمی متعددی ارائه می‌شوند اما این آموزش‌ها در سه رشته مدیریت، زبان و روان‌شناسی بسیار موفق‌تر هستند. اگر بخواهید در یکی از رشته‌های گفته شده مدرک بگیرید، با آموزش مجازی به بهترین نتیجه خواهید رسید و به‌طور کلی به نظر می‌رسد آموزش مجازی برای رشته‌هایی که حفظی و فهمیدنی هستند، بهتر از رشته‌های فنی و مهارتی جواب می‌دهد.
امتحان مجازی و افتاد مشکل‌ها
نوبتی هم باشد نوبت امتحان است. آزمون پایان دوره‌های آموزشی مجازی، اغلب به‌صورت «پژوهش‌محور» طراحی می‌شوند؛ بنابراین دانشجویان بر اساس چیزی که در طی دوره یاد گرفته‌اند، در زمانی که مقرر شده، مقاله یا پروژه‌ای را برای آزمون ارائه می‌کنند یا اینکه برای‌شان، یک آزمون آنلاین برای پایان دوره برگزار می‌شود. شکل دیگر ارزشیابی دوره مجازی این است که برای ارزیابی‌های میان‌دوره‌ای از دانشجویان خواسته می‌شود خلاصه‌ای از چیزهایی را که در طی هر کلاس یاد گرفته‌اند، به صورت صوتی ضبط کنند و برای استاد بازگو کنند.
حالا از آنجا که ممکن است برای دروس حفظ کردنی با آزمون راه دور، تقلبی صورت بگیرد، برای بعضی از دروس دوره‌های مجازتی امتحان حضوری برگزار شده یا با توجه به نظر استاد فقط به ارائه پروژه و پژوهش اکتفا می‌شود.
کدام دانشگاه‌ها آموزش مجازی دارند؟
این روزها معتبرترین و بهترین دانشگاه‌ها در سراسر دنیا در زمینه آموزش غیرحضوری دانشجویان سرمایه‌گذاری وسیعی کرده‌اند، تا آنجایی که گفته می‌شود تا 5 سال آینده بخش عمده‌ای از آموزش عالی در دنیا از راه دور صورت خواهد گرفت. در ایران هم دانشگاه‌های تهران، صنعتی شریف، علم و فرهنگ، صنعتی امیرکبیرف صنعتی خواجه نصیر، علم و صنعت، شهید بهشتی، شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی و ... دارای دوره‌های آموزش غیرحضوری مجازی هستند که علاقه‌مندان با سر زدن به سایت‌های این دانشگاه‌ها می‌توانند از اطلاعات آخرین دوره‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت مجازی که در آنها برگزار می‌شود، آگاه شوند. دو سایت خوب courser.org و Alison.com هم دوره‌های آموزش مجازی متنوعی دارند که می‌توانید به آنها مراجعه کنید، البته ناگفته پیداست که دوره‌های مجازی معرفی شده در این سایت‌ها به زبان انگلیسی ارائه می‌شوند.
گفت‌وگو با دانشجویان موفق دوره‌های آموزش مجازی
در پایان این گزارش با خانم نفیسه-ط، یکی از دانشجویان فوق‌لیسانس رشته مدیریت که در دوره‌های آموزش مجازی دانشگاه آزاد اسلامی شرکت کرده، صحبت کردیم و ایشان درباره تجربیاتی گفتند که در دوره‌های مجازی گذرانده‌اند.
به نظر شما شرکت در دوره‌های آموزش مجازی چه مزایایی دارد؟
- بزرگ‌ترین مزیت برای من این بود که کلاس‌های دانشگاه با ساعت کارم تداخلی نداشت، چون من کارمند بودم و نمی‌توانستم در ساعات کاری سر کلاس درس باشم. نکته بعدی اینکه در دوره‌های آموزش غیرحضوری از کلاس‌های خسته‌کننده دانشگاه، خبری نبود و کلاس درس هم ضبط می‌شد و می‌توانستیم بعد از کلاس هم دروس ضبط شده را مرور کنیم. از طرف دیگر، اگر وسط درس به یک فایلی نیاز بود، همانجا به اشتراک گذاشته می‌شد و دانشجویان بدون اینکه به کلاس لطمه وارد شود از این امکان استفاده می‌کردند. علاوه بر همه اینها، معمولاً ما اگر آموزش ویدئویی داریم، از بقیه رسانه‌ها استفاده نمی‌کنیم و اگر آموزش متنی داریم فقط متن هست، اما ما در این دوره‌ها می‌توانستیم صوت، تصویر، متن، فیلم یا فلش را به‌طور هم‌زمان داشته باشیم.
جذاب‌ترین بخش آموزش مجازی برای شما چه بود؟
- اصولاً من فکر می‌کنم که آموزش به شیوه غیرحضوری و مجازی، به دلیل اینکه می‌شود با برنامه از دانشجوها به لحاظ زمانی و مکانی هماهنگ باشد، یک امکان عالی است. اینکه من می‌توانم در سفر سر کلاس درسم شرکت کنم فوق‌العاده است. یادم می‌آید که به کیش رفته بودم و در کافی‌نت سر کلاس بودم، کناررم یک نفر نشسته بود و داشت توی اینترنت می‌چرخید و من باید در آن همه سروصدا و تنوع فضا، جواب استادم را پیدا می‌کردم و این برای من خیلی هیجان داشت؛ اینکه جدیت کلاس و دانشگاهم با این سفر و تفریح ترکیب شده بود، خیلی لذت‌بخش بود.
کیفیت آموزشی در دورره‌های فوق‌لیسانس‌تان با دوره لیسانس که حضوری بود، چه فرقی داشت؟
- به نظر من در دوره آموزش غیرحضوری امکانات آموزشی متنوع‌تر بود و پروسه آموزش با کیفیت بالاتری پیش می‌رفت و شاید تنها ضعفی که در این روش وجود داشت این بود که تعامل رو در رو با همکلاسی‌ها یا اساتید وجود نداشت و به جز این من ضعفی در دوره‌های مجازی ندیدم.
********************
* یکی از بزرگ‌ترین مزایای آموزش غیرحضوری یا مجازی این است که شما را از رنج رفت و آمد، آن هم در شهرهای بزرگ، خلاص می‌کند. ترافیک شهری که هر روز مثل غولی همه‌چیزخوار، وقت و توان روحی و جسمی افراد را می‌بلعد، با این شیوه آموزش، هیچ شرّی برای دانشجویان ندارد.
* برای شرکت در یک دوره آموزش مجازی امکانات زیادی لازم نیست؛ کافی است که علاوه بر کامپیوتر، یک خطاینترنت پرسرعت و توانایی کار با اینترنت و کامپیوتر را داشته باشید. خیلی وقت‌ها کل پروسه ثبت‌نام هم به‌صورت مجازی صورت می‌گیرد یا اینکه دانشجو فقط یک بار برای ارائه مدارک به واحد آموزشی مربوطه مراجعه می‌کند.
* دوره‌های آموزش مجازی، در دو نوع بلندمدت و کوتاه‌مدت ارائه می‌شوند. دوره‌های بلندمدت برای دریافت مدرک لیسانس، فوق‌لیسانس و دکتری تعریف می‌شوند و دوره‌های کوتاه‌مدت تخصصی هم اغلب شامل دوره‌های یک، سه و شش ماهه هستند که با توجه به نیازتان می‌توانید در آنها شرکت کنید.
انتهای پیام/
