دانشجویان کمال گرا نمره‌های بهتری می‌گیرند اما به چه قیمت؟
فشارهای روحی بر روی دانش‌آموزان در دوره تحصیل ممکن است در کوتاه مدت نتایج خود را نشان نداده ولی پس از گذشت سال‌ها آثار زیاد باری بر روی عملکرد طبیعی آن‌ها دارد.
به گزارش خبرنگار حوزه علم، فناوری و دانش‌بنیان گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، توسعه و پیشرفت علم و فناوری نظام‌های آموزشی در سراسر جهان را تغییر داده است و هم‌اکنون مانند دو یا سه دهه گذشته دانش‌آموزان صرفاً موظف به کسب بهترین نمره در دوران تحصیل خود نیستند و برای رسیدن به نتیجه مطلوب راه‌های گوناگونی پیش روی آن‌ها قرار دارد.
روحیه کمال‌گرایی در دانش‌آموزان و دانشجویان، عامل موفقیت یا افت تحصیلی؟
امروزه دیگر نمره تنها ملاکی برای ارزیابی در میان دانش‌آموزان نیست و از همین رو سازمان‌های مسئول امر آموزش را به سمتی رفته‌اند که به‌جای استفاده از ارزیابی با نمره از روش‌های سنجش توصیفی استفاده کنند. اگرچه به‌ظاهر دانش‌آموزان کمال‌گرا نتایج بهتری و قابل‌قبول‌تری را در امتحانات درسی خود به دست می‌آورند ولی نتایج تحقیقات جدید نشان می‌دهد اگر روحیه کمال‌گرایی براثر فشار سایر افراد به دانش‌آموز ایجاد شود می‌تواند تأثیر به سزایی در تخریب شخصیت و پایین آوردن روحیه مشارکت اجتماعی او در سنین بزرگ‌سالی داشته باشد.
والدین و اولیای مدرسه معتقدند وجود روحیه کمال‌گرایی در دانش‌آموز زمینه صعود علمی او را فراهم می‌کند. این دیدگاه تا حدودی زیادی درست است البته اگر این روحیه به‌صورت طبیعی در دانش‌آموز به وجود آید و او را به پیگیری کامل‌تر و دقیق‌تر مباحث درسی خود تشویق کند.
دنیل مدیگن فارغ‌التحصیل دانشگاه یورک سن جان در کشور انگلیس در مقاله‌ای با عنوان Perfectionistic students get higher grades, but at what cost نقش شرایط روحی دانش‌آموزان در شکل‌گیری شخصیت آن‌ها را مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. در ادامه این گزارش موضوعات مطرح‌شده در مقاله این محقق دانشگاهی را مشاهده می‌کنید:
والدین، معلمان و مشاوران آموزشی افرادی هستند که در دوره تحصیل دانش‌آموزان با آن‌ها ارتباط مستقیم داشته و می‌توانند به‌صورت مستقیم بر روی پیشرفت یا افت تحصیل و حتی ویژگی‌های شخصیتی دانش‌آموزان تأثیر زیادی داشته باشند. یکی از ویژگی‌هایی که همواره با روند صعودی و نزولی دوره تحصیلی دانش‌آموزان با آن‌ها همراه بوده، کمال‌گرایی (perfectionism) است.
والدین و اولیای مدرسه معتقدند وجود روحیه کمال‌گرایی در دانش‌آموز زمینه صعود علمی او را فراهم می‌کند. این دیدگاه تا حدودی زیادی درست است البته اگر این روحیه به‌صورت طبیعی در دانش‌آموز به وجود آید و او را به پیگیری کامل‌تر و دقیق‌تر مباحث درسی خود تشویق کند.
درصورتی‌که روحیه کمال‌گرایی با اجبار و با فشارهای جانبی در دانش‌آموز ایجاد شود نه‌تنها در کوتاه‌مدت او را با مشکل در یادگیری دروس مختلف مواجه می‌سازد بلکه بر شخصیت آینده دانش‌آموز نیز تأثیر مخربی برجای خواهد گذشت. متأسفانه باوجود پیشرفت علم و فناوری هنوز عده‌ای از والدین تصور می‌کنند ترغیب فرزندان به تلاش خارج از حد توان در دوره تحصیل ضامن موفقت حتمی آن‌ها است و از همین رو فرزندان خود را در صورت شکست و کسب نمره پایین به‌شدت موردانتقاد قرار می‌دهند.
ضربه‌های روحی در دوران دانش‌آموزی تأثیرات جدی خود را در محیط کار و زندگی آینده دانش‌آموز نشان می‌دهد
طرح این موضوع به معنای تشویق نکردن دانش‌آموزان به تلاش بیشتر نیست زیرا از سویی عده‌ای از معلمان و والدین نیز اعتقاددارند دانش‌آموز باید کاملاً مستقل بوده و به‌هیچ‌عنوان مورد تشویق و تنبیه قرار نگیرد. نتیجه مطالعه‌ای که بین 10 هزار دانش‌آموز و دانشجوی بین 12 تا 21 ساله صورت گرفته است نشان می‌دهد افرادی که از روحیه کمال‌گرایی بیشتری برخوردار هستند نتایج موفقیت‌آمیزتری را در دوره‌های تحصیلی خود به دست می‌آورند.
به‌طورکلی کمال‌گرایان و دانش‌آموزانی که روحیه موفقیت طلبی بیشتری دارند کمتر در امتحانات شکست‌خورده و نمره‌های بهتری می‌گیرند؛ اما به‌موازات این موفقیت‌ها این نوع از دانش‌آموزان بیشتر درخطر ابتلا به بیماری‌های روحی مانند استرس مزمن و افسردگی هستند. بررسی‌ها نشان داده است دانش‌آموزی که در تعداد زیادی از درس‌های خود موفق است و نمره‌های بالایی را به دست می‌آورد با کسب یک نمره ضعیف به‌شدت ناراحت شده و در معرض آسیب‌های روحی قرار می‌گیرد.
در این وضعیت انتقال مفاهیم آموزشی به دانش‌آموز بسیار سخت‌تر می‌شود و در مقاطع بالاتر سختی مانند دانشگاه علاوه بر افت تحصیلی در برقرار ارتباطات اجتماعی نیز دچار مشکل خواهند شد؛ یعنی ضربه‌های روحی در دوران دانش‌آموزی تأثیرات جدی خود را در محیط کار و زندگی آینده دانش‌آموز نشان می‌دهد.
والدین و معلمان چه باید بکنند؟
والدین و معلمان پیش از اینکه دانش‌آموزان را به کمال‌گرایی تشویق و حتی وادار کنند باید ظرفیت موجود در دانش‌آموز یا فرزند خود را مورد ارزیابی قرار دهند تا از زمینه‌سازی برای آسیب‌های روحی در آینده جلوگیری کنند. روانشناسان و مشاوران تحصیلی معتقدند مهم‌ترین نکته در مورد آسیب‌های ناشی از بروز بیش‌ازحد روحیه کمال‌گرایی در دانش‌آموزان شناخت ویژگی‌های آن است.
امروزه در جوامع توسعه‌یافته و نظام‌های آموزشی باکیفیت در جهان، دانش‌آموزان بیش از کار فردی به سمت فعالیت‌های گروهی و تعامل با دیگران هدایت می‌شوند.
دانش‌آموزانی که بیش‌ازحد کمال‌گرا هستند معمولاً تصوراتی نظیر من بهتر از همه دوستان و همکلاسی‌های خود هستم، من همیشه در درس‌هایم موفق هستم و بهترین نمره را می‌گیرم و من هیچ‌وقت خطایی مرتکب نمی‌شوم را در ذهن خود دارند. معلمان و اولیای دانش‌آموزان با آگاهی از این ویژگی‌ها راحت‌تر و دقیق‌تر می‌توانند شاخص‌های ذهنی سازنده و مخرب را شناخته و دانش‌آموز خود را برای رسیدن به استاندارهای موفقیت راهنمایی کنند.
هرگز نباید فراموش کرد که ایجاد انگیزه و ذهنیت مثبت از جامعه اطراف دانش‌آموزان عاملی بسیار مهم در رشد و تعالی درس و روحی آن‌ها است. امروزه در جوامع توسعه‌یافته و نظام‌های آموزشی باکیفیت در جهان، دانش‌آموزان بیش از کار فردی به سمت فعالیت‌های گروهی و تعامل با دیگران هدایت می‌شوند.
انتهای پیام/4144/
انتهای پیام/
