علم و فناوری اجتماعی‌شده در پرتو مسئولیت اجتماعی نخبگان

به گزارش حوزه علم، فناوری و دانش‌بنیان گروه دانشگاه خبرگزاری آنا،  هدف یک جامعه آرمانی و بالنده، حرکت حُکمرانان و مردم آن جامعه برمدار عقلانیت و تفکر پویاست. به نظر می‌رسد این غایت آمال و آرزوی به‌ظاهر دست‌نیافتنی، با ترویج و مردمی‌سازی علم و فناوری میسر می‌شود. ترویج یا مردمی‌سازی علم و فناوری را می‌توان کاربردی‌سازی علم و فناوری در سطح جامعه در بستر و زمینه فرهنگ قوی تعریف کرد. به‌عبارت‌دیگر، هدف ترویج علم، ساده‌سازی علم و فناوری برای آحاد مردم جامعه در عین اِتقان آن است.

بیشتر بخوانید:

دانشجویان باید دنبال علم باشند/ اساتید مطالب زیادی برای ارائه دادن دارند

به دیگر سخن، نهادینه کردن تفکّر و بینش علمی در جامعه، عمومی‌سازی علم و فناوری، فهم درست عامه مردم از علم و فناوری، تقویت باور و اعتماد عمومی به علم و فناوری، ارتباط علم و جامعه و... تعبیرهای مختلفی از سازه مفهومی «ترویج و مردمی‌سازی علم و فناوری» است که نگارنده تعبیر به «علم و فناوری اجتماعی‌شده» می‌نماید. در این میان، رسانه‌ها، دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه با محوریت سرآمدان و نخبگان برآمده از این نهادهای اصیل و اثرگذار، مسئولیت اجتماعی ویژه‌ای در بهبود و ارتقای فرهنگِ ترویج و مردمی‌سازی علم و فناوری دارند، به‌گونه‌ای که صاحب‌نظران علوم اجتماعی، نخبگیِ حقیقی فردِ سرآمد و نخبه را در مسئولیت‌پذیری اجتماعی بالای وی می‌دانند.

فرآیند طولانی ترویج و مردمی‌سازی علم و فناوری یا همان انعکاس اندیشه‌های علمی و فناورانه به روشی که عموم مردم بتوانند مفاهیم اساسی یک علم را درک کنند، تنها از توان سرآمدان و نخبگان حقیقی برمی‌آید؛ چراکه این سرآمد و نخبه است که علم و فناوری را در درون خود فهم و درک کرده و می‌بایست قادر باشد تا این علم و فناوری درونی‌شده را به ساده‌ترین روش و آسان‌ترین زبان اجتماعی برای قاطبه مردم به شیوایی و روانی بیان نماید و کاربرد عمومی آن را در سبک زندگی آحاد مردم جامعه به‌درستی بچشاند.

ترویج علم از بنیادی‌ترین اقدامات فرهنگی در سطح فرهنگ عمومی است که همت والا، آینده‌نگری، فهم و بینش بلند سیاست‌گذاران و حکمرانان میدان علم و فرهنگ را می‌طلبد. نتیجه آنکه، ارج نهادن همه‌جانبه و فرهنگ‌ساز به ساحتِ متعالیِ علم نافع و کاربردی و نیز فناوری، اعم از فناوری‌های سخت و نرم در جامعه با پرچم‌داری سرآمدان و نخبگان حقیقیِ دارای مسئولیت‌پذیری اجتماعی بالا، امیدهای زیادی را برای تحقّق ایده «علم و فناوری اجتماعی شده» ایجاد خواهد کرد.

* مهدی حمزه‌پور، عضو هیئت‌علمی گروه مدیریت صنعتی دانشگاه امام صادق(ع)

انتهای پیام/4084/پ