در مورد مطالبات صنایع غذایی و کنترل نحوه تولید و نحوه قیمتگذاری، رشته صنایع غذایی و ملزومات و روند کاری این رشته بفرمایید.
- رشته کارشناسی صنایع غذایی رشتهای است که دانشجویان بعد از فارغالتحصیل شدن بسته به دروسی که در طی دوران تحصیل فرامیگیرند، موقعیتهای شغلی در کارخانههای صنایع غذایی، در سازمان غذا و دارو و ادارات تابعه میگیرند و وظیفه اصلی آنها کنترل ایمنی، سلامت و کیفیت غذای مردم و مصرفکنندگان است. یکی از موقعیتهای شغلی که این عزیزان دارند، در کارخانهها و تحت عنوان مسئول فنی و کنترل کیفیت کارخانه است. در چارت قانونی، وظیفهای که مسئول فنی به عهده دارد، ناظر وزارت بهداشت در کارخانه مواد غذایی است. بخواهیم اهمیت این قضیه را یکمقدار بشکافیم، صنعت غذا یکی از معدود صنایع کشور است که وابستگی بسیار بسیار کمی به واردات دارد و مردم اکثراً تولیدات داخلی را استفاده میکنند با توجه به حجم انبوهی از غذا و محصولات غذایی که مردم استفاده میکنند. تقریباً بالای 70 تا 80 درصد سبد غذایی مردم را هم محصولات تولید انبوه، یعنی محصولاتی که در کارخانهها تولید شده و لیبل میخورند، تشکیل میدهند و سهم محصولاتی که به طریقه سنتی و ارگانیک تهیه میشود خیلی کم شده است.
با توجه به حجم عظیم کارخانجات صنایع غذایی که بالغ بر 20 تا 30 هزار کارخانه و کارگاه صنایع غذایی در کشور داریم و در حدود 22 هزار مسئول فنی که وظیفه نظارت بر این مواد غذایی را برعهده دارند، اهمیت کار اینها مشخص میشود. با توجه به این موضوع که بسیاری از بیماریها از طریق غذا به مردم منتقل میشود. انتقال بیماری از سه، چهار راه اصلی صورت میپذیرد، هوا، خاک، آب و غذا. هوایمان که وضعیتش مشخص است با آلودگیهایی که داریم. وضعیت آبهای زیرزمینی و منابع آبی که مردم شهرهایمان استفاده میکنند، غذا هم که الان با توجه به توضیحاتی که من شرح میدهم میبینیم که وضعیتش چقدر بحرانی است.
مسئول فنی یا ناظر وزارت بهداشت برای اینکه کارش را خوب انجام دهد، باید دارای قدرتی باشد که بتواند جلوی محصول معیوب را بگیرد، برای اینکه بتواند جلوی محصولی را بگیرد که میتواند فردا یا پسفردا برای مردم ایجاد مشکل و بیماری کند باید استقلال لازم را داشته باشد و نباید به هیچکدام از ارگانهای قدرت در کارخانه وابسته باشد ولی متأسفانه ما میبینیم که طبق آییننامهها و روال وزارت بهداشت، همه مسئولان فنی که د رکارخانجات صنایع غذایی کار میکنند، به استخدام کارخانهدار درمیآیند، حقوقشان را از مالک کارخانه دریافت میکنند و اینجا این سؤال پیش میآید که چنین فردی که تمام حقوقش را از کارخانهدار دریافت میکند، تمام مراحل استخدامیاش توسط کارخانهدار انجام میگیرد، چطور میتواند جلوی سود کارخانهدار بایستد که مثلاً این محصول بیکیفیت است و این را وارد بازار نکنید. در حالی که وزارت بهداشت به او قدرت داده است که با یک امضا جلوی خط تولید را بگیرد، با یک امضا اجازه ندهد چند تن محصول وارد بازار شود ولی عملاً این قدرت را شما میدهید، از این طرف هم این شخص را از لحاظ مالی وابسته به کارخانهدار میکنید، بنابراین عملاً این قدرت هیچ میشود، استفاده نمیشود، موارد بسیاری پیش آمده است که مسئولان فنی بین دوراهی ماندهاند که یا به آینده شغلیشان فکر کنند یا به سلامت غذای مردم! یعنی کارخانهدار آنها را در آن دوراهی قرار میدهد که یا جلوی خط تولید را بگیر و اخراج شو! و تازه این سادهترین تهدید است، تهدیدات ناموسی، جانی، مالی و بسیاری تهدیدات دیگر داشتهایم؛ و یا اینکه تن بده به این کار ما و جلوی سود ما را نگیر! و با توجه به اینکه الان بازار کاری بچههای رشته مسئولان فنی، ببینید رشته صنایع غذایی یک رشتهای است که چندین گرایش و نوع دارد، یک گرایشش که در وزارت بهداشت تدریس میشود، صنایع غذایی، گرایش کنترل کیفیت است، بسیار رشته تاپی است و در حدود سه چهار دانشگاه این رشته را تدریس میکنند و در دانشگاههای علوم پزشکی تدریس میشود، دانشگاههای علوم پزشکی تبریز، کرمانشاه و شهید بهشتی و جدیداً میخواهند یکی دو واحد به اینها اضافه کنند. ولی متأسفانه از آن طرف وزارت بهداشت که یک رشتهای دارد به اسم مهندسی کشاورزی، گرایش صنایع غذایی، یعنی عملاً بیس آن مهندسی کشاورزی است و گرایشش صنایع غذایی است و یک رشته دیگری هم داریم مهندسی شیمی گرایش صنایع غذایی. چون اینها تابع وزارت علوم هستند، متأسفانه در آنها افزایش بیرویه داشتهایم. حتی دانشگاههای پیام نور، دانشگاههای آزاد اسلامی، دیگر در هر شهری میتوانید این رشته را ببینید، آن پیشوندش را هم حذف میکنند، پسوند و پیشوندی که مهندسی کشاورزی گرایش صنایع غذایی یا مهندسی شیمی را حذف میکنند و با توجه به انبوه فارغالتحصیلانی که از این دانشگاهها داریم، بازار کار هم یک مقدار خرابتر میشود، بنابراین بچهها هم یک مقدار لنگ کار هستند، لنگ حقوقهای دو تا سه میلیون تومانی هستند. همان بازار کاری را اشغال میکنند که بچههای وزارت بهداشتی با آن حجم از تلاش و کوشش رسیدهاند به سه چهارتا معدود دانشگاه اصلی و این رشته را میخوانند. به همین دلیل اکثراً انتخابها چه میشود؟ سر شغلم بمانم! حقوقم مهمتر است! و ایمنی غذا هیچ!
در زمینه آمار بیماریهای غیرواگیر، وزارت بهداشت کار خوبی میکند. بعضی از مسئولان هستند که اصلاً در وزارت بهداشت به «آمار» شناخته میشوند، هر از گاهی میگویند مثلاً 10 درصد بیماریهای دیابتیمان افزای پیدا کرد، 15 درصد سرطانمان افزایش پیدا کرد، بیایند یک دفعه یک کاری کنند، در سه چهار دهه اخیر بیایند آمار بیماریهای غیرواگیر، بیماریهای غیرواگیر چه بیماریهایی هستند، بیماریهایی که از طریق آب و هوا و خاک منتقل میشوند. یعنی واگیردار نیستند، ارثی نیستند و از این حرفها. آمار را دربیاورند و ببینند افزایش چقدر بوده؟ آمار واقعاً وحشتناک است! شما خودتان هم در زندگی عادی خودتان یک مقایسهای بکنید، بعضی بیماریها، بیماریهای غیرواگیر چه بیماریهایی هستند؟ مثلاً چاقی، دیابت یا انواع سرطانها هست، بیایند ببیند نسبت به 10 سال گذشته، نسبت به پنج سال گذشته، بازههای مختلف را بررسی کنید، ببینید چقدر افزایش پیدا کرده؟ این افزایش ناشی از چه میتواند باشد؟ گفتم یکی از مهمترین حوزهها که بهصورت گسترده سلامت مردم را درگیر میکند و همه مردم با آن سروکار دارند، غذا و مصرف فرآوردههای غذایی است. آیا این آمار و نگاه و گوشه چشمی به این آییننامههای غلط وزارت بهداشت نمیرساند که این آییننامه غلط دارد نتیجه خودش را میدهد و محصولات غذایی و فرآوردههای غذایی ما درست کنترل نمیشود؟!
ما مستندات بسیار زیادی از مسئولان فنی که در سراسر کشور مشغول به کار هستند در اختیار داریم که محصولات مختلفی در شرایط بسیار اسفناکی تولید میشود. برای مثال قوطیهای سس را بهجای اینکه استریل کنند، با وایتکس میشورند، میگذارند خشک شود و با بیل آنها را سس پر میکنند در حالی که وایتکس فوقش بتواند میکروارگانیسم آن را بکشد. از لحاظ علمی نگاه کنید، اسپورهای این که باقی میماند، اینها که نمیمیرد. این مسائل نشاندهنده این است که آییننامههایمان غلط است. یکی از علل دیگری که میتوانیم بگوییم، برای مثال یک آرایشگاه، کسی که میخواهد موی سر را کوتاه کند، الان اگر بخواهد در یک شهری یک مغازهای بزند، اتحادیهاش او را مجبور میکند که آقا بیا ابتدا سه چهار روز آموزش بهداشتی ببین، بعد این مغازه را افتتاح کن! اما در صنعت غذایی ما میبینیم که فلانی چهارتا گوسفند داشته، در یک کار دیگری بوده، آهنفروش بوده، قصد بیاحترامی به این شغلها نیست ولی مثلاً میبیند که پول دارد و مثلاً در غذا هم سود خوبی است، اینها را میفروشد و میآید کارخانهدار غذا میشود! بدون هیچ آموزش و کار خاصی یک کارخانهدار غذا میشود، بر طبق الزامهای وزارت بهداشت هم که باید یک مسئول فنی استخدام کند، یکی را برمیدارد و میگذارد و خط تولید را شروع میکند به تولید کردن. یکی از این دلایل همانطور که گفتم ورود افراد غیرمتخصص به این حوزه است و عملاً مدیر کارخانه، رئیس کارخانه، کسی که تعیین میکند چه زمانی محصول برود، چه محصولی برود، بات چه کیفیتی برود، کارخانهدارها هستند. واقعاً اسفناک است که یک آرایشگر برای اینکه موی مردم را کوتاه کند باید سه چهار روز آموزش ببیند، یک کارخانهداری که غذای مردم را تهیه میکند، غذایی که کوچک و بزرگ، پیر و جوان، بیمار و غیربیمار دارند میخورند، این هیچ آموزشی نیاز ندارد! میآید یک کارخانه میزند، همهمان هم میبینیم در اطراف شهرهایمان کارخانههای مختلف و شروع میکند به تولید و وارد بازار میکند و این شرایط وقتی اسفناک میشود که به اسم و با استفاده از شعار رونق تولید مقام معظم رهبری، خیلی از مشکلات ایمنی اینها را هم در نظر نمیگیرند و میگویند سال رونق تولید است، حمایت کنید، بخشنامهها میزنند، چشمپوشی کنید از بعضی کارها و تقلبها و این دودش به چشم چه کسی میرود؟ قطعاً به چشم مردم! و در درازمدت همچنان که دیدیم و باز هم خواهیم دید، از انواع مشکلاتی که این موضوع میتواند ایجاد کند.
مسئول فنی یکی در کارخانهها استخدام است و سلامت غذای تولیدی را چک میکند، یک مسئول فنیهایی هم داریم که در شرکتهای وارداتی محصولات غذایی استخدام میشوند. این شرکتها هم نیاز به یک مسئول فنی دارند که مثلاً واردات مواد غذایی نظیر ذرت را میخواهند انجام دهند، یک امضا بزند که این ذرت را ما آزمایش کردیم، چک کردیم، مورد تأیید است و وارد شود. اخیراً هم چون سامانهای شده، یعنی وزارت بهداشت اعتماد میکند، یک کُدی به کارخانهدار و آن مسئول فنی میدهد، میگوید این محصول را تأیید کردید، اوکی بود، آزمایشهایش را مثلاً اسکن کرده و بفرستید، آنجا تأیید کردید و اصلاً نیاز نیست مثلاً به گمرک بروید و چک کنید و ... به راحتی وارد کن و این یک مکانیسم فسادخیزی را ایجاد کرده که بعضی از اساتید این حوزه حتی میگویند الان واردات 100 کیلوگرم یا یک تن هروئین از طریق مبادی ورودی مواد غذایی خیلی خیلی راحتتر از مبادی دیگر است، چرا؟ چون اعتماد میکند به مسئول فنی که شاید اصلاً مسئول فنی وجود خارجی در آن شرکت وارداتی نداشته باشد، فقط مدرکش را به آن شرکت وارداتی داده باشد، ماهی 400 هزار تومان، 500 هزار تومان، یک میلیون تومان بگیرد و کارخانهدار یا واردکننده با استفاده از رمز او، آیدی کارت او یا نام کاربری او محصول را تأیید کند و وارد کشور شود و مسائل به هذا! خیلی خیلی مسائل مختلف دارد، حتی در بحث صادرات مواد غذایی بخواهیم برویم، شما مقایسه کنید صادرات بعضی از محصولاتمان را با صادرات 10 تا 20 سال اخیر. در بعضی از محصولات حرف اول را در دنیا میزدیم نظیر صادرات پسته و زعفران. الان ببینید صادراتمان در این محصولات چقدر شده؟ ببینید جایگاه پسته و زعفرانمان را چه کشورهایی گرفتهاند؟ چرا؟ صادرکننده این محصولات را میفرستد، شاید اصلاً اینجا هم خوب از لحاظ آفوراتوکسین، از لحاظ انواع بیماریها ابتدا چک کنند، بعد بفرستند. بعد یک صادرکنندهای مثلاً یک ایرادی در کارش پیش میآید، کشور خارجی این را میبیند، میگذارد در لیست سیاهشان، مثلاً میگوید ما از ایران زعفران خریدیم، این مشکلات را داشت. آنها هم شرکت و اینها را تفکیک نمیکنند، میگویند از ایران آمده! و کمکم دیگر واردات محصول از ایران میرود کنار! چرا؟ چون در سالهای گذشته تجهیزاتی که ما استفاده میکردیم برای آزمایشات مواد غذایی، معیوب و تقلبهای گسترده هستند. تجهیزات آزمایشگاهی که باید بیشترین میزان دقت و صحت را داشته و در شرایط بسیار دقیق درست شده باشند، میبینیم که در زیرپلهها و گاوداریها درست میشوند و توسط برخی باندها به کارخانهدارها فروخته میشود. کارخانهدارها هم که از خدایشان است که جنس ارزان بخرند نسبت به جنسهای با کیفیت وارداتی استاندارد.
استاندارد جهانی را در این زمینه نداریم؟
- خیر. مثلاً انکوباتوری که قرار است آن محصول را گرم کند و میکروارگانیسمها را از بین ببرد، طرف در دامداریها آن را ساخته و دارد به کارخانهدارها میفروشد، رویش نوشته دمای 200 درجه، ولی اندازه که میگیری دمای 100 درجه هم نمیدهد به آن محصول تا میکروارگانیسمها را بکشد. اختلاف 100 درجهای.
در این رابطه مستنداتی موجود است؟
- مستندات کامل حتی با عکس هم وجود دارد. یک گروهی حتی دنبال این هستیم این مستندات را جمع کنیم، به وزارت، به بخشهای مختلف حتی دادهایم و در حال پیگیری است و واقعاً حتی منشأش را وقتی میروی و میبینی متوجه میشوی که با رویکرد تخریب صنعت غذا وارد شدهاند اینها که این تجهیزات همهگیر شده و کمر صنعت و صادرات صنایع غذایی ما را بشکند.
به بحث مسئولان فنی برگردیم، بحث این تجهیزات میتواند در یک گزارش جداگانه رسیدگی شود. در مورد مسئولان فنی من شخصاً به عنوان شورای صنفی کشوری، از مسئولان مختلف این را پیگیری کردیم، از مسئولان و رؤسای سابق سازمان غذا و دارو گرفته تا اساتید بزرگ این رشته، همگی اذعان دارند قوانین ما نقص دارد. همگی اذعان دارند مسئول فنی باید به استخدام وزارت بهداشت دربیاید و اصلاً منطق این را قبول ندارد که در استخدام کارخانهدار باشد.
دلیل وزارت بهداشت چیست؟
- الان همین! همگی قبول دارند که سخن درست است و همگی هم قول میدهند که درستش کنند و همگی هم میگویند که تلاش هم کردهایم! مستنداتی هم ارائه میدهند ولی ما نمیدانیم الان چرا معطل کردهاند؟! آیا موضوعی است که اصلاً معطلی دارد با توجه به اهمیت غذا؟!
این قضیه اول باید در وزارت بهداشت حل شده و برود به مجلس یا اینکه چه فرآیندی را باید طی کند؟
- طبق یک لایحهای باید از سمت وزارت بهداشت برود به مجلس، وزارت بهداشت بگوید من آییننامه اجرایی این قوانین را تدوین کردهام، مثلاً مسئولان فنی را اینجوری استخدام کنیم، کارشان اینجوری باشد و ... برود در مجلس تصویب شود، بعد برگردد وزارت بهداشت و اجرا شود. مکانیسمش این است. الان سؤال ما این است که با وجود اینکه با همه مسئولان و صاحبنظرانی که صحبت کردهایم،اتفاق به نظر میگویند که مسئول فنی نباید به استخدام کارخانهدار دربیاید بنا به آن مفسدههایی که در طول سالها دیدهایم، چرا در این کار معطلی میشود؟ چرا با وجود قولهای مختلفی که در این رابطه داده میشود، این کار انجام نمیشود؟ من خودم خدمت دکتر نمکی این را در جلسهای در اردیبهشت همین امسال عرض کردم و دکتر نمکی به ضرس قاطع گفتند که قطعاً این رویه غلط است، گفتند که همین مفسده را حتی در کارخانههای دارویی هم داریم و ما هم به دنبال راهکاری هستیم برای این کار که اینها را به استخدام وزارت بهداشت درآوریم. متن صحبتهایشان هم موجود است. حتی یک ماه بعد از اینکه این حرف را به من زدند در یک کنفرانس خبری دیگر هم این را تأکید کردند. الان سؤال من این است که
یعنی از اردیبهشت تا الان میشود چهار ماه، یعنی در این کشور کسی نتوانسته یک راهکاری برای
- الان چهار ماه فقط در دوره این وزیر. در دوره وزرای قبل هم این بحث مطرح شده. در اوایل دهه 90 حتی سازمان غذا و دارو آمد یک مکانیسمی برای این کار چید که گفت برای اینکه بار مالی اضافی بر وزارت بهداشت تحمیل نکنیم برای حقوق مسئولان فنی، کارخانهدار را موظف کنیم تحت عنوان مالیات یا هر چیز دیگری، ماهانه مبلغی را به یک نظام کشاورزی، حتی با نظام کشاورزی به عنوان یک انجیاوی نیمهدولتی قرارداد بستند، چون مثلاً پول میآید داخل وزارت بهداشت چون یک ساختار دولتی است، خیلی حجم کار عظیمی میطلبد، آن بروکراسی باعث میشود سامانه حقوقپردازی اینها به هم بخورد و این بهترین راهش بود که با یک انجیاوی نیمهدولتی قرارداد ببندند و تفاهمنامه امضا کنند که پول بیاید به حساب اینها و اینها بدهند به آن مسئول فنی، مانند نظام پزشکی، نظام پرستاری، یک نظام مسئول فنی هم باشد که کارهای مسئولان فنی را به عهده بگیرد. این تفاهمنامه را اگر الان سرچ کنید در اوایل دهه 90 در سازمان عذا و دارو بسته شد، چرا تا الان اینجوری مانده؟ و قبلتر هم اتفاقاتی برای حل این مشکل افتاده بود، چرا قبلتر انجام نشد، چرا آن موقع و اوایل دهه 90 انجام نشد؟ چرا الان انجام نمیشود با وجودی که دکتر نمکی قول دادند، با وجودی که در همین یک سال اخیری که دکتر نمکی حضور داشتند دیدیم که چقدر اهتمام داشتند به اصلاح سازمان غذا و دارو، چرا همیشه اصلاً در سازمان غذا و دارو وقتی میخواهد یک تغییری و تحولی صورت بگیرد، میآید از قسمت دارو شروع میشود و قسمت غذای تحتالشعاع قسمت دارو باقی میماند؟ چرا مسئله تجهیزات پزشکی و اینجور مسائل، مسئله غذا را به حاشیه میراند؟ چرا اصلاً همیشه در وزارت بهداشت، در هر موضوعی اولویت با درمان است؟ غذایی که به این گستردگی مردم را تحت تأثیر قرار میدهد و میتواند در حوزه پیشگیری، اقدامات مؤثری در این حوزه صورت گیرد، چرا مغفول باقی میماند؟ چرا اصلاً آغاز ریشهکنی فساد در سازمان دارو، از بحث دارو و تجهیزات پزشکی شروع میشود؟ آیا مسئله غذا، چه از نظر مادی و چه از نظر سلامت مردم، بخش کماهمیتتری از دارو است؟ قطعاً با توجه به گستردگی و اهمیت موضوع، جواب «خیر» است! مسئله غذا با توجه به حجم و بار اقتصادی عظیمی که دارد، الان بیشترین حجم اقتصادی واردات ما، مواد اولیه غذایی است. بیشترین بخشی است که حالا جدای از ایمنی، حتی این بخش را ما اصلاح کنیم، تقلباتی میشود مثل کمفروشی و ... مسائل این بخش را اصلاح کنیم، از لحاظ اقتصادی هم میتوانیم به کشور کمک کنیم. حتی در این حوزه جالب است بدانید که کارخانهدارهای بزرگ و معتبری بودند که از ما حمایت کردند، گفتند ما داریم در کارخانهمان همه چیز را با استاندارد و با سلامت تولید میکنیم ولی چون با سلامت و کیفیت تولید میکنیم برایمان مثلاً X تومان بیشتر درمیآید. ما نمیتوانیم هم اندازه آن رقیبی به بازار عرضه کنیم که با هزار جور تقلب، X تومان ارزانتر دارد میفروشد و این به ضرر ما است. از لحاظ رونق تولید هم حساب کنیم، اولویت رونق تولیدت باید با کارخانهداری باشد که محصول با کیفیت و استاندارد تولید میکند و به اسم رونق تولید نرویم راه کارخانهدار متقلبی را باز کنیم که با محصولاتش جان هزاران هزار نفر را به خطر میاندازد. کارها و اقدامات زیادی در دهههای مختلف و دورههای مختلف ریاست سازمان غذا و دارو ولی تا همین الان هیچ کاری انجام نشده است، حداقل من در یک سالی که خودم از وزیر جدید پیگیری کردهام و الان هم به باد فراموشی سپرده شده است و اخیراً هم نامهای بود که قبلاً هم برایتان فرستادم. نامهای به جناب نمکی زدم و مشکل را قشنگ شرح دادم و حتی این نامه را خبرگزاری آنا هم پوشش داد، الان جواب آن نامه چند هفته پیش آمده از طرف دکتر شانهساز رئیس سازمان غذا و دارو و دوباره آنجا یکسری توضیحاتی ارائه دادهاند که ما داریم یک کارهایی میکنیم و کمیتههایی تشکیل دادهایم و ... ولی اینها به هیچ وجه راضیکننده نیست چون ما با توجه به شناختی که از این ساختار غذای سازمان غذا و دارو داریم، برای اینکه تحولی در آنجا اتفاق بیفتد، نیاز به یکسری اقدامات جدیتری است. البته در چند روز اخیر ریاست بخش فرآوردههای غذایی تغییر کرده و میتوان سوسوی امیدی به این حوزه داشته باشیم ولی این را واقعاً میگویم که ساختار غذا و دارو، معاونتهای غذا و دارو، ساختار فسادخیزی که بهصورت سیستماتیک در آنجا وجود دارد، بهگونهای نیست که با تغییر یک ریاست و ... بشود امیدوار بود که این مطالبات به سرانجام برسد. رانتهای بسیار مختلفی که در حوزه غذا در سازمان غذا همچنان که در حوزه تجهیزات پزشکی هم وجود دارد، باعث میشود که به سادگی، حتی اگر عزم آن رئیس هم جدی باشد اما پشتیبانی چه از لحاظ قانونی و چه از سوی مقامات بالاتر نداشته باشد، نتواند آن ساختار را اصلاح کند و به نظرم در حوزه با توجه به اهمیت موضوع، یک مطالبه عمومی نیاز است. خودمان هم میبینیم بعضاً شایعاتی میشود، روی میآورند به سمت غذاهای ارگانیک و مسائل اینچنینی که نشان میدهد سطح آگاهی و فهم مردم از اهمیت این حوزه بیشتر شده9 است و حل این مشکل با توجه به گستردگی آن، کار یک نهاد یا ریاست یک حوزه نیست، باید یک مطالبه عمومی شکل بگیرد، مجلس قوانین مدون و محکمی در این حوزه تصویب کند تا بتوانیم جلوی این فساد و این کار غلط ریشه یافته در تمام کشور را بگیریم.
انتهای پیام/