موج انفجار فجیره؛ اختلافات شیوخ نفتی یا جنگ روانی علیه ایران؟

گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، محمدعلی حسن‌نیا - موج انفجاری جدید منطقه غرب‌آسیا و به‌ویژه خلیج‌فارس را در بر گرفت. خبری مبنی بر انفجار چند نفت‌کش در بندر «فجیره» امارات متحده عربی توسط شبکه خیری المیادین منتشر شد. سکوت رسانه‌ای شدیدی توسط رسانه‌های عربی حامی سعودی-آمریکایی در چند ساعت اول ماجرا وجود داشت و هیچ نوع خبری در باب این موضوع منتشر نشد.

بر اساس این گزارش بعد از درز اطلاعاتی از انفجار نفت‌کش‌ها در بندر فجیره، دولت امارات سکوت رسانه‌ای خود را شکست و در بیانیه‌ای به تشریح این موضوع پرداخت. دفتر رسانه‌ای مدیریت بندر «الفجیره» در بیانیه‌ای اعلام کرد که هیچ انفجاری در این بندر رخ نداده و حرکت کشتی‌ها به‌طور منظم و عادی ادامه دارد.

همچنین در پی این رشته انفجارها، شبکه خبری المیادین اعلام کرد که این انفجارها ساعت چهار تا هفت بامداد رخ داده و شاهدان عینی هم از پرواز جنگنده‌های آمریکا و فرانسه بر فراز منطقه خبر داده بودند.

بعد از وقوع حادثه موجی از اطلاعات، تحلیل، خبر و گزارش از سوی رسانه‌های غربی و عربی آغاز شد. برخی از این رسانه‌ها دعواهای داخلی را عامل این حادثه اعلام کردند و بعضی دیگر که نزدیک به جریان عبری-عربی در منطقه غرب‌آسیا بودند، نوک پیکان حملات و تهمت‌ها را به سمت جمهوری اسلامی ایران نشانه رفتند.

هم اکنون شرکت‌های بزرگ نفتی همچون اکسون موبیل، شل و توتال در این بندر گرد آمده‌اند تا ۷۵ درصد نفت این شیخ‌نشین را از این ترمینال صادر کنند تا نفتکش های اماراتی مجبور به عبور از تنگه هرمز نباشند. شیخ  نشین امارات در تلاش بوده است تا با احداث خط لوله‌ای از میدان نفتی حبشان در ابوظبی، غربی‌ترین نقطه امارات روزانه نزدیک به 2 میلیون بشکه نفت تولیدی خود را به بندر فجیره انتقال داده و بدون گذشتن از تنگه هرمز در بازارهای جهانی عرضه کند.

البته در همان ساعت‌های اولیه بروز این حادثه که تاکنون هیچ تصویر و فیلمی از آن منتشر نشده است؛ موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه به انفجارها واکنش نشان داد. سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران این رشته انفجارها را مایه نگرانی و تأسف‌ آمیز دانست و خواهان روشن شدن ابعاد دقیق این حادثه شد.

اسامی این نفتکش‌ها به ترتیب «نفتکش آمیگال با شماره ۹۱۴۷۷۶۷۴»، «نفتکش خمسا۱۰ با شماره ۹۴۳۲۰۷۴۱»، «نفتکش المجد با شماره ۹۷۷۳۸۰۰»، «نفتکش المرزوقه با شماره ۹۱۶۵۷۶۲» و «نفتکش المیراج با شماره ۹۳۹۴۷۴۱» بوده است.

درباره حادثه انفجار فجیره برخی از تحلیل‌گران برجسته داخلی و خارجی تحلیل‌های چند بُعدی مطرح کرده‌اند. برخی به دعواهای داخلی بین شیوخ خلیج‌فارس انفجارها را مرتبط دانسته و بعضی دیگر احتمال درگیری با ایران و حضور بیشتر آمریکایی‌ها را عامل حادثه دانستند.

فرضیه نخست: دعواهای داخلی شیوخ عرب و داخلی امارات

یکی از سناریوهای که برای انفجار فجیره در نظر گرفته می‌شود؛ دعواهای داخلی بین امارات و عربستان است. البته برخی اختلافات عمان و امارات را هم دلیل این حادثه می‌دانند. بندر فجیره از مراکز مهم در امارات متحده عربی است و خط لوله انتقال نفتی که عربستان و امارات درصدد هستند به‌طول 370 کیلومتر برای آن احداث کنند، محل بحث جدی شده است. این بندر نفتی و صنعتی اماراتی‌ها در ساحل دریای عمان قرار دارد. چند سال پیش بود که اماراتی‌ها یک خط لوله انتقال نفت به طول ۳۷۰ کیلومتر از ابوظبی به این بندر احداث کردند تا به زعم خودشان تنگه هرمز را دور بزنند. این بندر برای انتقال نفت امارات و عربستان بسیار حائز اهمیت است.

از سوی دیگر، اختلافات عربستان و امارات در جنوب یمن روز به روز دامنه وسیعی‌تری به خود می‌گیرد و در پاره‌ای از اوقات به درگیری هم منجر شده است. به همین دلیل، نوعی خرابکاری داخلی برای تسویه حساب هم در دستور کار این موضوع می‌تواند قرار گیرد. نصرت‌الله تاجیک، سفیر سابق ایران در اردن هم یکی از گزینه‌های حادثه فجیره را همین موضوع اعلام کرده است. وی به خبرنگار آنا گفت: «نخست ممکن است اذهان به سمت یک سلسله اختلاف داخلی کشور امارات برود؛ اختلافاتی نیز از منظر داخلی یعنی میان محمد بن‌زاید به عنوان فرد نخست امارات با حاکم فجیره وجود داشت».

او به اختلافات بین عربستان و امارات هم اشاره کرد. تاجیک تصریح کرد: «فرضیه سوم به احتمال وجود اختلاف میان عربستان و امارات بازمی‌گردد. همان‌گونه که در گزارش‌ها آمده، وزیر انرژی عربستان به‌طور رسمی اعلام کرد که دو نفت‌کش حادثه‌دیده سعودی بودند. این دو نفت‌کش عربستانی به تازگی فعالیت خود را در این بندر آغاز کرده بودند. عربستان برای اینکه وابستگی نفتی خود به نفت خلیج فارس را کم کند، یک خط لوله نفت به بندر ینبوع در دریای سرخ و خط لوله دیگری به سمت بندر فجیره کشید و در این میان، سعودی‌ها در نظر داشتند از آب‌های سرزمینی فجیره استفاده کنند. اینکه آیا در این میان اختلافاتی میان دو کشور به وجود آمده است، مشخص نیست».

فرضیه دوم: توطئه خارجی برای جنگ داخلی در غرب‌آسیا و ایران

سناریوی بعدی که برای بسیاری از کارشناسان امر محتمل به نظر می رسد؛ توطئه کشورهای خارجی مانند آمریکا، رژیم صهیونیستی در این قضیه است. بعد از روی کار آمدن دونالد ترامپ در کاخ‌سفید وی سیاست‌های تنش‌آمیز و تحریک‌کننده‌ای در خاورمیانه را کلید زد. سیاست‌های او از انتقال پایتخت آمریکا به بیت‌المقدس آغاز شده و به معامله قرن و قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست تروریستی می‌رسد. بسیاری از کارشناسان بین‌المللی عقیده دارند که با توجه به نبود اسناد و شواهد کافی در زمینه انفجار اخیر فجیره و اینکه بعد از گذشت چند روز از ماجرا هنوز عکس یا فیلمی مرتبط با آن منتشر نشده است، رد پای دلارهای نفتی برای دوشیدن هر چه بیشتر سعودی و اماراتی به گوش می‌رسد یا اینکه خود عربستانی‌ها قصد دارند با این کار سرعت حضور آمریکا در خلیج‌فارس را افزایش دهند.

در همین زمینه تاجیک، کارشناس ارشد بین‌الملل اعتقاد دارد: «سناریوی چهارم درباره انفجار فجیره طرح توطئه از سوی قدرت‌های فرامنطقه‌ای ازجمله رژیم صهیونیستی و آمریکا است؛ آنها با این کار درصدد هستند توجیه و وجاهت مناسبی برای تقویت حضور در منطقه پیدا کنند».

او معتقد است: «با توجه به سلسله اقدامات آمریکا همچون اعزام ناو هواپیمابر، بمب‌افکن بی ۵۲ و ... سناریوی توطئه می‌تواند بسیار محتمل‌تر از گزینه‌های دیگر باشد؛ گرچه اعزام ناو با برنامه قبلی بود، ولی وقتی جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا در اظهارات خود این‌گونه مطرح می‌کند که برای حفظ امنیت ناوها و جنگنده‌های خود را ارسال می‌کند، بنابراین می‌تواند این موضوع را در ذهن متبادر کند که سلسله سناریوهایی وجود دارد که توجیهی برای حضور نیروهای آمریکایی در منطقه باشد».

گفتنی است که طبق بیانیه عربستان سعودی در این حادثه برخی از کشتی‌های این کشور نیز دچار آسیب شدند. خالد فالح، وزیر نفت عربستان، گفت: «از پنج نفت‌کش حادثه‌دیده در بندر فجیره امارات، دو نفت‌کش متعلق به عربستان بوده‌اند». از سوی دیگر، یک گروه حقیقت‌یاب بین‌المللی وارد بندر فجیره امارات شدند تا در روند تحقیقات حادثه نظارت کنند. 

همچنین، پائولو ون شیراک، رئیس مرکز تحقیقات سیاست بین‌الملل واشنگتن درباره حادثه فجیره گفته است: «هیچ نشانی دال بر دست داشتن ایران در حمله به (نفت‌کش‌های) بندر فجیره (امارات) وجود ندارد». این در حالی است که روزنامه واشنگتن‌پست در گزارشی نوشت حادثه فجیره که به آتش‌ گرفتن پنج نفت‌کش منجر شد، هشدار بزرگی به مدیران اجرایی صنعت ناوبری دریایی بود.

و بالاخره اینکه واشنگتن در اولین واکنش به عملیات الفجیره اظهار کرد، بازارهای جهانی نفت از کمک‌های کافی بعد از عملیات خرابکارانه علیه چهار کشتی در سواحل امارات برخودار است. البته ترامپ از انفجارهای فجیره ابراز تأسف کرده و در واکنشی تلویحی به ایران درباره قطع نفت در خلیج فارس هشدار داده است که نشان می‌دهد بازی سیاسی و روانی کاخ سفید علیه ایران کماکان هنوز ادامه دارد.

انتهای پیام/4106/4082/