افزایش راندمان بازیافت روغن موتور به کمک نانو جاذب‌ متخلخل

به گزارش گروه علم و فناوری آنا به نقل از روابط عمومی ستاد نانو، صنعتی شدن جوامع، رشد گسترده وسایل نقلیه و استفاده وسیع از مواد نفتی را موجب شده است. این امر تولید ضایعاتی مانند روغن‌های مستعمل را به دنبال دارد. بهترین روش ممکن برای مقابله با این معضل جهانی و جلوگیری از آسیب‌های محیط زیستی آن، بازیافت و استفاده مجدد از این مواد مستعمل است.

دکتر شیوا سالم، در خصوص اهمیت انجام این تحقیق عنوان کرد: «صرف نظر از تعدد صنایعی که از روغن‌های پایه نفتی استفاده می‌کنند، اگر تعداد خودروهایی که در کشور در حال تردد هستند و حجم انبوهی از روغن موتور را مصرف می‌کنند در نظر گرفته شود، اهمیت موضوع درک خواهد شد. روغن مستعمل دارای انواع آلاینده‌های سمی است که ورود آنها به آب‌های سطحی، زیر سطحی و خاک باعث ایجاد بیماری‌های گاهاً ناعلاج مانند انواع سرطان‌ها خواهد شد».

وی در ادامه افزود: «در بین فرآیندهای گوناگونی که برای بازیافت روغن‌های مستعمل ارائه شده، روش جذب سطحی بیشترین کارایی را داشته و با امکانات داخل کشور تطابق خوبی دارد. هدف این تحقیق آن بود تا نسبت به تهیه جاذب نانو متخلخل با ظرفیت جذب بالا اقدام شود تا ضمن افزایش نرخ بازیافت، از تولید ضایعات سمی جلوگیری به عمل آید. این تحقیقات با نمونه‌گیری از مواد واحدهای صنعتی انجام گرفته است».

برای این منظور جاذبی با تخلخل‌های نانومتری از بنتونیت طبیعی تهیه شده و عملکرد آن در بازیافت و استفاده مجدد از روغن‌های مستعمل مورد بررسی قرار گرفته است.

به گفته این محقق، با توجه به نتایج مطلوب حاصل شده، در صورت استفاده از این ماده نانو متخلخل میزان مصرف جاذب کاهش یافته و راندمان فرآیند بازیافت افزایش می‌یابد. از طرفی کیفیت محصول نهایی به مراتب نسبت به محصولاتی که با روش‌های متداول تولید می‌شوند، ارتقا می‌یابد.

شایان ذکر است که تولید روغن‌های صنعتی از منابع نفتی بسیار پرهزینه است. لذا بازیافت و استفاده مجدد از آنها علاوه بر کاهش ضایعات سمی و جلوگیری از آلودگی محیط زیست، هزینه تولید روغن پایه را به شدت کاهش می‌دهد.

سالم در ادامه عنوان کرد: «با تکمیل مطالعات و دستیابی به تولید انبوه این جاذب اصلاح شده، صنایع نفتی و پالایشگاهی، واحدهای تصفیه کننده روغن‌های صنعتی، کارخانجات تولید کننده عصاره‌های غذایی و واحدهای تصفیه پساب‌های صنعتی حاوی عوامل رنگزا و فلزات سنگین می‌توانند از آن استفاده کنند».

در این کار بنتونیت مناسب از یکی از معادن کشور انتخاب و ظرفیت جاذب طبیعی در بازیافت روغن مستعمل به کمک راکتور شیمیایی طراحی و ساخته شده به دقت مطالعه شد. سپس نسبت به اصلاح جاذب به کمک اسید اقدام و شرایط بهینه تعیین شد. برای این منظور اثر پارامترهای مهمی نظیر نوع اسید، غلظت و زمان اقامت بر ساختار این جاذب و ابعاد خلل آن بررسی شد.

در نهایت جاذب اصلاح شده برای بازیافت و تولید روغن پایه استفاده شد و کیفیت محصول به دست آمده با نمونه صنعتی مقایسه و قابلیت جاذب تولیدی مورد ارزیابی قرار گرفت.

این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر شیوا سالم، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی ارومیه، دکتر امین سالم، عضو قطب علمی رنگ وابسته به مؤسسه پژوهشی علوم و فناوری رنگ و پوشش، و مهندس آیلین آقابابایی است.