ضرورت تقویت تفکر انتقادی و تحلیلی برای ایجاد فضای آزاداندیشی

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا از روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی، حجت‌الاسلام سید سعیدرضا عاملی در جلسه هیئت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره شورای عالی انقلاب فرهنگی که در محل پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، اظهار کرد: به نظر من ورود به حوزه تدوین سرفصل‌ها خارج از وظایف شوراهای تخصصی ذیل شورای عالی انقلاب فرهنگی است.

وی افزود: اما در حوزه سیاست‌گذاری برای نظریه‌پردازی، نقد و مناظره و همچنین خلاقیت و نوآوری باید بیشتر کارکنیم و این جز وظایف شوراهای تخصصی است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: برنامه‌ریزی برای زنجیره آموزش کشور یعنی سیاست‌گذاری برای مقطع پیش‌دبستانی تا فوق تخصص در شأن شورای عالی انقلاب فرهنگی است.

عاملی گفت: حتی در آموزش‌های آزاد و غیررسمی هم شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌تواند ورود کند و سیاست‌گذاری انجام دهد.

نظریه‌پردازی لزوماً از طریق تدریس درس «نظریه‌پردازی» تقویت نمی‌شود

وی افزود: تلقی بنده با توجه به تجربیات آموزشی که دارم این است که نظریه‌پردازی لزوماً از طریق تدریس درس «نظریه‌پردازی» تقویت نمی‌شود.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: من کتاب‌های تعلیمات دینی قبل از دبستان در یک کشور اروپایی را تحلیل محتوا کردم و در این کار متوجه شدم تشویق بچه‌های پیش‌دبستانی به کار گروهی و جمعی، بازی‌های توانمندساز، ترغیب به تفکر و حل مسئله و نوآوری در این کتاب‌ها بسیار به چشم می‌خورد.

باید برای توانمند شدن محیط آموزش‌وپرورش و دانشگاه بیشتر تلاش کنیم

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: بنابر این باید برای توانمند شدن محیط آموزش‌وپرورش و دانشگاه بیشتر تلاش کنیم.

وی افزود: هم‌اکنون درس‌هایی که در تفکر تحلیلی و تفکر انتقادی وجود دارد، درس‌هایی است که خیلی در توانمند کردن دانش‌آموزان و دانشجویان در نقد مؤثر است که باید تقویت آن برای ایجاد فضای آزاداندیشی موردتوجه باشد.

ابتدا باید توانایی نقد نظریات دیگران توسط نظریه‌پرداز کسب شود

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: گام اول در نظریه‌پردازی این است که ابتدا باید توانایی نقد نظریات دیگران توسط نظریه‌پرداز کسب شود تا بعد بتواند یک نظریه جدید ارائه دهد.

عاملی تصریح کرد: این مسیر گاهی سهل و ممتنع است، یعنی افراد برخی اوقات فکر می‌کنند نظریه‌پردازی امری ساده است و ارائه نظریه بدون مبنا و منطق علمی را آغاز می‌کنند.

وی افزود: اما نظریه‌پردازی صحیح منوط به‌ نقد روشمند نظرات پیشین و سپس ارائه نظریه جدید است.

هرقدر بتوانیم با سیاست‌گذاری غیرمتمرکز کار را پیش ببریم موفق‌تر هستیم

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران ادامه داد: من فکر می‌کنم هرچقدر بتوانیم با سیاست‌گذاری غیرمتمرکز کار را پیش ببریم موفق‌تر هستیم.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: هم‌اکنون نزدیک به 5 میلیون دانشجو و حدود 100 هزار عضو هیئت‌علمی و بیش از 3 هزار مؤسسه آموزشی و پژوهشی داریم که این حیطه وسیع جز شئون سیاست‌گذاری شورای عالی انقلاب فرهنگی است.

وی افزود: باید به‌صورت غیرمتمرکز این افراد و نهادها توانمند شوند تا بتوانند وارد چرخه تولید علم و دانش شوند.

عاملی ادامه داد: خطاب مقام معظم رهبری «مدظله‌العالی» به همه مسئولان آموزشی و پژوهشی، تقویت نوآوری و خلاقیت است.

شورای عالی انقلاب فرهنگی و شوراهای تابعه وارد حوزه اجرا نشوند

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: بنابر این من پیشنهاد می‌کنم نخست شورای عالی انقلاب فرهنگی و شوراهای تابعه وارد حوزه اجرا نشوند.

وی افزود: می‌توان تصویب این درس را به شورای تخصصی تحول و ارتقای علوم انسانی محول کرد.

عاملی در پایان نیز گفت: ورود به جزئیات، جایگاه سیاست‌گذاری کلان فرهنگ و علم را تضعیف می‌کند.

آیت‌الله رشاد: باید اساتید و معلمان با مفهوم نظریه‌پردازی آشنا شوند

پس از سخنان عاملی، آیت‌الله رشاد هم طی سخنانی گفت: چون اصل بر اعلام آمادگی دانشگاه‌ها در ارائه این سرفصل آموزشی است سعی می‌شود تا با جلب مشارکت دانشگاه‌ها این درس ارائه شود.

وی افزود: بحث نظریه‌پردازی از یک‌سو و به قریحه و ذوق فرد بازمی‌گردد و از سوی دیگر زمینه مناسب خود را می‌طلبد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: به نظر می‌رسد باید ابتدا اساتید دانشگاه‌ها و معلمان مدارس با مفهوم نظریه و مبانی نظریه‌پردازی آشنا شوند.

پس از سخنان آیت‌الله رشاد، قنداقی نماینده دانشگاه عالی دفاع ملی به برخی نظرات اعضا پاسخ داد.

نماینده دانشگاه عالی دفاع ملی اظهار کرد: متأسفانه برخی اساتید دانشگاه کل فعالیت علمی خود را در ترجمه نظرات دیگران خلاصه کرده‌اند.

قنداقی ادامه داد: باید همه فعالیت‌های علمی معطوف به ارائه نظریات، حلال مشکلات باشد.

در ابتدای جلسه هیئت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، گزارش طرح تحقیقاتی «نحوه ارائه درس نظریه‌پردازی» توسط قنداقی نماینده دانشگاه عالی دفاع ملی ارائه شد.

در این گزارش ضمن اشاره به فقر نظریه‌پردازی در محافل دانشگاهی کشور بر لزوم آموزش نظریه‌پردازی در کنار آموزش نظریات تأکید شد.

در بخش دیگری از این گزارش با اشاره به تکلیف مقررشده در اسناد بالادستی حوزه علم و فناوری مانند «نقشه جامع علمی کشور» و «سند دانشگاه اسلامی» بر این موضوع نیز تأکید شد که در رویکرد تولید نظریه از دستاوردها و نظریات موجود نیز استفاده خواهد شد.

در ادامه گزارش نحوه ارائه درس نظریه‌پردازی برخی اهداف این سرفصل درسی مانند مهارت در تفکر انتقادی، شناخت نحوه شکل‌گیری یک نظریه، شیوه نقد نظرات علمی و... نیز مورداشاره قرار گرفته است.

پس از ارائه این گزارش، اعضا به بیان نظرات و پیشنهادهای خود پرداختند که اهم آن به شرح ذیل است: جلب نظر همه مؤسسات علمی و پژوهشی در این زمینه، اجتناب از موازی کاری‌ها و استفاده از تجربیات قبلی، منحصر نبودن عقب‌افتادگی در زمینه نظریه‌پردازی به ترجمه متون غربی و منحصر نبودن تولید علم به نظریه‌پردازی.

انتهای پیام/4118/4123/