استاد ارتباطات :
رسانه‌ها تشکیلات فساد را زیر سؤال ببرند
استاد ارتباطات گفت: رسانه‌های ما تشکیلات فساد را زیر سؤال نمی‌برند، درصورتیکه اگر رسانه‌ها به موقع افشاگری کنند، هشدار دهنده باشند و راهکار نشان دهند مطمئناً کشور دچار بحران نخواهد شد.
هفدهم مرداد ماه سال 1377، محمود صارمی خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی، به همراه هشت نفر از اعضای کنسولگری ایران در مزار شریف افغانستان به دست گروهک تروریستی طالبان به شهادت رسید، شورای فرهنگ عمومی به پاس آسمانی شدن این سرباز اطلاع‌رسانی هفدهم مرداد ماه هر سال را به عنوان «روز خبرنگار» نامگذاری کرد.
حرفه خبرنگاری یا روزنامه‌نگاری را با تاریخی نزدیک به دو قرن در ایران می‌دانند که در طول این دوره تاریخی دچار فراز و نشیب و حرکت قدم به قدم رو به جلو تا مطرح شدن به عنوان یک رکن مهم و الزامی در جامعه شده است.
امروز این حرفه مهم جامعه از دیدگاه کارشناسان مختلف مورد ارزیابی، آسیب شناسی و بررسی بایسته‌ها و شایستگی‌ها قرار می‌گیرد، اکبر نصراللهی استاد ارتباطات معتقد است برای بحث در مورد خبرنگار ابتدا باید وی را توصیف کرد.
دیدگاه و نظرات کارشناسانه این استاد ارتباطات را در ادامه می‌خوانیم:
برای بحث در مورد خبرنگار ابتدا باید او را توصیف کرد، خبرنگاران حقیقتا، چشم و گوش و زبان، دیده‌بان و ناظر جامعه هستند و می‌توانند مثل خورشید بر ابعاد پنهان زندگی مردم تابیده و با اطلاع‌رسانی دقیق و به موقع، روشنگری و آگاهی بخشی و به مردم کمک کنند تا در زمینه‌های مختلف زندگی شخصی و اجتماعی درست تصمیم بگیرند.
خبرنگاران با نظارت خود بر عملکرد ارکان مختلف جامعه از جمله قوا، نهادها و سازمان‌های مختلف و بخش‌های خصوصی و دولتی می‌توانند از انحراف دولتمردان، کارگزاران و مدیران از اهداف و چشم اندازهای کلان کشور جلوگیری کنند.
خبرنگاران می‌توانند به موازات مراکز و دستگاه‌های رسمی کشور مثل دانشگاهها و آموزش و پرورش به آموزش و فرهنگ سازی پرداخته و به سرعت رشد و توسعه کشور کمک و با مهارت افزایی کار مردم را تسریع و تسهیل کنند.
خبرنگاران همچنین می‌توانند با اطلاع‌رسانی صحیح و اتخاذ راهبرد واقع نمایی، امنیت مردم را تامین و تضمین کنند.
** بستر آماده سیاسی پیش نیاز ایفای مناسب نقش خبرنگاری
اما تمام نقش‌های مثبت و توصیف‌های بیان شده در شرایط آزاد و بستر آماده اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کشور و با آگاه بودن خبرنگار بر اصول حرفهای و باور خبرنگاران و رسانه‌ها به تعهدات و رسالت اجتماعی و داشتن عشق و علاقه به کارشان امکانپذیر می‌شود.
اگر عشق و علاقه نباشد و خبرنگاران بر اصول حرفهای آگاه نباشند و بر رسالت حرفهای خود باور و ایمان نداشته باشند و شرایط و بسترهای سیاسی و اجتماعی جامعه نیز مهیا نباشد خبرنگاران نمی توانند نقش‌های مثبت خود را ایفا کنند.
**رسانه باید در صدر باشد
اگر رسانه کشوری اصلاح شود جامعه اش اصلاح می‌شود، رسانه‌ها بر همه بخش‌ها، سازمان و ارکان جامعه سرتر هستند و می‌توانند نقش راهنمایی و رهبری و حساسیت زایی و حساسیت افزایی در همه اقشار و سازمان‌ها و دستگاه‌ها داشته باشند و اگر بپذیریم آنها نقش بالا و مثبتی در مبارزه با فساد دارند، باید قدرشان را بدانیم و تلاش کنیم خبرنگار و رسانه در صدر باشند.
خبرگزاری‌ها به ویژه روزنامه‌ها در شرایط کنونی حالت رو به احتضاری دارند، متاسفانه خبرنگاران ما به دلایل مختلف سیاسی و اقتصادی و پایین آمدن آستانه تحمل برخی مسئولان با مشکلات زیادی مواجه اند و شاید یکی از دلایل عدم ایفای مناسب نقش خبرنگاران در جامعه کنونی همین شرایط باشد.
این شرایط در بستر مناسب سیاسی و اقتصادی امکانپذیر است اما بعضی وقت‌ها هم ممکن است شرایط مهیا باشد، اما خود خبرنگاران تسلط و باور بر کار حرفهای نداشته باشند، اگر آگاه نباشند نمی توانند آگاه کنند.
اگر برای تامین معیشت به این شغل رو آورده باشند نمی توانند خبرنگار خوبی شوند، همه مشکلات مربوط به شرایط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی نیست، اگر منصفانه فکر کنیم 60 تا 70 درصد مربوط به خود خبرنگاران ومدیریت کهنه و غیر تخصصی رسانه‌هاست.
** مهم ترین آسیب‌های حرفه روزنامه‌نگاری
نداشتن صداقت، فراموش کردن اخلاق حرفهای، نادیده گرفتن منافع و امنیت ملی، ترجیح منافع فردی و جناحی بر منافع ملی مهمترین آسیب‌هایی است که اکنون در میان خبرنگاران و رسانه‌ها وجود دارد و این گناهی نابخشودنی است.
کافی است خبرنگاران در کار خود صداقت نداشته و یا اخلاق حرفهای و یا منافع و امنیت ملی را فراموش کنند و منافع فردی و جناحی و صنفی خود را بر منافع و امنیت ملی ترجیح دهند و این گناه نابخشودنی می‌تواند کشور را دچار بحران کند.
همانگونه که دانستن، حق مردم است و خبرنگاران تلاش می‌کنند مردم را آگاه کنند، به همین اندازه و شاید بیش از آن، حق دارند امنیت روحی و روانی آنها با خبرهای دروغ بعضی از خبرنگاران در معرض چالش قرار نگیرد. در واقع مردم غیر از حق دانستن، حقوق دیگری هم دارند از جمله حق امنیت.
وقتی خبرنگاران خبرنگاران خبرهای مهم و مورد نیاز مردم را اطلاع‌رسانی نکنند یا دیر اطلاع‌رسانی کنند و یا اینکه وقایع مهم را نادرست و ناقص منتشر کنند امنیت روحی و روانی مردم در معرض چالش قرار می‌گیرد و آنها را به سوی رسانه‌های خارجی و غیررسمی سوق می‌دهد.
رسانه‌ها و خبرنگاران در تولید و انتشار اخبار می‌توانند یکی از راهبردهای زیر را مدنظر قرار دهند: راهبرد انکار، سکوت، کوچک نمایی، بزرگ نمایی و یا واقع نمایی. مردم انتظار دارند خبرنگاران وقایع را همانگونه که اتفاق می‌افتد واقع نمایی کنند نه همان گونه که دوست دارند و یا منافعشان ایجاب می‌کند.
اگر به هر دلیلی خبرنگاران رویدادهای مثبت و منفی جامعه را واقع نمایی نمی کنند، مردم انتظار دارند وقایع منفی را در این شرایط بحرانی و افزایش تحریم و گرانی‌ها بزرگ نمایی نکنند. البته مردم انتظار هم ندارند رسانه‌ها در قبال این اخبار، راهبرد انکار و یا سکوت را اتخاذ کنند.
**پمپاژ ناامیدی مشکل رسانه‌های امروز
اکنون یکی از مشکلاتی که در جامعه رسانه ای وجود دارد پمپاژ اخبار منفی است، خبرنگاران ما استاد تولید و انتشار اخبار منفی هستند، متاسفانه وضعیت کشور خوب نیست و نسبت اخبار منفی به مثبت زیاد است. در این شرایطی که اخبار خوب کم اتفاق می‌افتد، خبرنگاران باید این مهارت را در خود ایجاد و تقویت کنند که با یافتن اخبار مثبت و کورسوی امید و پرداختن هنرمندانه و هوشمندانه آن در جهت تامین امنیت روحی و روانی مردم تلاش کنند.
این به مفهوم آن نیست که خبرنگاران اطلاعات درستی به مردم ندهند بلکه اگر قرار است جهت گیری داشته باشند و واقایع را بزرگنمایی کنند، اولویت و جهت گیری به سمت مردم و برجسته سازی اخبار مثبت باشد.
عدم واقع گرایی و ارائه اطلاعات درست و به موقع به مردم باعث می‌شود که مردم نتوانند تصمیم درستی بگیرند و این زیان غیرقابل جبرانی بر منافع مردم و کشور خواهد داشت.
**فرصت نشناسی و واگذاری میدان به رقیب آسیب دیگر رسانه‌هاستت
مشکل دیگری که خبرنگاران و رسانه‌های ما با آن مواجه هستند این است که خبرنگاران و رسانه‌ها کار خود را خوب و به موقع انجام نمی دهند و از کنار سوژه‌های مورد نیاز مردم به راحتی می‌گذرند و این باعث می‌شود میدان به رقیب و دشمن واگذار شود.
واگذاری میدان به رقبای خارجی و دشمنان در شرایط حساس کنونی، خیانت و فرصت سوزی است و باعث مخاطب گریزی و اعتمادزدایی از رسانه‌های خودی و اعتبار افزایی و مخاطب افزایی برای رسانه‌های رقیب و دشمن می‌شود.
رسانه‌ها باید با نقد منصفانه و با انعکاس و پیگیری مطالبات مردم و وعده‌های مسئولان و پوشش صحیح و جامع و درست حرفهای مردم، مخاطبان را از مراجعه به رسانه‌های بیگانه و بی نیاز کنند.
رسانه‌های بیگانه عاشق چشم و ابروی مردم ایران نیستند و واقعیتها را آنگونه که هست منتشر نمی کنند، خبرنگاران حواسشان باشد که در درجه اول نیاز و مشکلات و آرمان‌های مردم را به موقع متوجه و آگاه شوند و در قالب درست و دلسوزانه منعکس کنند، نه اینکه مشکلات مردم را کشف و به گونه ای منعکس کنند که موجب ناامیدی آنها شوند.
**رسانه‌های ما تشکیلات فساد را زیر سوال نمی برند
خبرنگاران و رسانه‌ها ناظر بر کار ارکان مختلف جامعه هستند و به موقع جلوی فساد را می‌گیرند، به موقع هشدار می‌دهند و به موقع بخش‌های مختلف نظام را برای مقابله با فساد حساس می‌کنند و کاری می‌کنند که هزینه فساد در کشور بالا رود.
اما متاسفانه در کشور ما فساد یا اصلا هزینه ای ندارد و یا هزینه آن بسیار کم است، سازمان‌ها، ستادها و تشکل‌های رسمی مبارزه با فساد در کشور کم نیستند، اما همچنان فساد در کشور ادامه می‌یابد و مردم از فقر و فساد و تبعیض ناراحت هستند؛ بخشی از علت‌های ادامه این وضع رسانه‌ها و خبرنگاران هستند.
اگر رسانه‌ها نقش‌های نظارتی، اطلاع‌رسانی و آگاهی بخشی، حساسیت افزایی در زمینه مبارزه با فساد را به موقع و کامل ایفا کنند و به همراه طرح روندی موضوع، راهکار ارائه دهند، فساد یا ریشه کن و یا میزان آن کم خواهد شد و هزینه آن بالا خواهد رفت.
**در هیچ کجای دنیا رسانه‌ها با یک اتوبان آزاد مواجه نیستند
در هیچ کجای دنیا رسانه‌ها با یک اتوبان آزاد مواجه نیستند که هر کجا خواستند بروند، خبرنگاران و رسانه‌های ما اگرچه با موانعی مواجه اند اما بسیاری مواقع خود دچار خود سانسوری می‌شوند.
اگر خبرنگار کار خود را بلد باشد می‌تواند بسیاری از مسائل مربوط به فساد اقتصادی و اخلاقی و موانع اجتماعی را که در کشور وجود دارد هوشمندانه و هنرمندانه به همراه راهکارهای رفع آن ارائه و انعکاس دهد.
اما وقتی به اصول و تکنیک‌های کار اِشراف نداشته باشد به گونه ای انتشار دهد که باعث امیدزدایی شده و امنیت ملی در مخاطره قرار دهد، با واکنش‌های مسئولان مواجه می‌شود.
اما واقعیت این است که می‌توان دلسوزانه و مسئولانه مشکلات کشور را به همراه راهکارهای مسئولان مطرح کرد، اگر طرح مشکل و بیان نظر کارشناسان در مورد علت‌های ایجاب و راهکارهای رفع بیان شود، مشکلی پیش نمی آید.
برخی چون اطلاع صحیحی از اصول حرفهای ندارند، ضعف خود را متوجه جای دیگری می‌کنند و کار خود را به خوبی انجام نمی دهند، خبرنگاران قرار نیست منتظر اجازه جایی باشند، خبرنگاری کار پرمخاطره ای است و خبرنگاران باید تلاش کنند مسیر و راه خود را پیدا کنند.
با توجه به شرایط قانونی، اجتماعی و سیاسی و روحی روانی جامعه باید مسیر و کار و عملکرد درست را کشف کنند و به همان میزان که می‌توانند به کشور و منافع ملی کمک کنند.
اگر خبرنگاران بخواهند وظیفه آموزشی، نظارتی و آگاه بخشی خود را انجام دهند، اول باید خود را آگاه کنند، مقدمه آگاه سازی و نظارت و فرهنگ سازی آگاه شدن است.
خبرنگاران باید بر اصول حرفهای و تاکتیک‌های کار و رسالت‌های خود و نیز بر مسائل تخصصی بخش‌های مورد فعالیت آگاه شوند، اگر در مورد فساد اطلاع‌رسانی می‌کنند باید در مورد بحث‌های قانونی و قضایی فساد تسلط کامل داشته باشند تا بتوانند درست اطلاع‌رسانی کند.
**طرح مشکل و ارائه راهکار، راهبرد صحیح خبرنگاران
در شرایط حساس کنونی هر مشکلی توسط خبرنگاران باید همراه با ارائه راهکار باشد، یعنی اگر مشکل مطرح می‌شود باید از کارشناسان و افراد دلسوز راهکار حل مشکل هم پرسیده و ارائه شود.
طرح مشکل بدون ارائه راهکار باعث ناامیدی مردم می‌شود و برعکس طرح علت مشکل و افرادی که مسبب مشکلات شده اند در کنار ارائه راهکار کارشناسان باعث رشد و توسعه کشور می‌شود.
خبرنگاران مدافع حقوق مردم هستند و باید راوی صادق، جامع و بی طرف وقایع جامعه باشند، اگر قرار به طرفداری باشد باید طرفدار منافع ملی، مردم و نظام خود باشند نه اینکه طرفدار جناح خاص و منافع افرادی باشند که سوداگر و اخلال گر هستند.
خبرنگاران سرداران اطلاع‌رسانی، مقابله با فساد و شفافیت هستند و نقش بسیار مهم آنها باید آرامش بخشی به جامعه باشد، اگر خبرنگاران و رسانه‌های هر جامعه ای نقش و رسالت حرفهای، ملی و اخلاقی خود را بدانند و به آن آگاه باشند و عمل کنند، مطمئنا روند رشد و توسعه آن جامعه تسهیل می‌شود و دچار فساد نخواهد شد.
منبع: ایرنا
انتهای پیام/4028
انتهای پیام/
