گشتی در مرکز یارگیری داعش در ترکیه

به گزارش خبرنگار گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا به نقل از پایگاه خبری المانیتور، از محل انفجار انتحاری روز 20 جولای در شهر سوروچ در ترکیه، کارت شناسایی پیدا شد که به یک دانشجوی 20 ساله به نام شیخ عبدالرحمان آلاقیر از شهر آدیامان تعلق داشت. با انجام آزمایش دی‌ان‌ای و تحقیقات بیشتر مشخص شد آلاقیر عامل این حادثه بود که بر اثر آن بیش از 30 نفر کشته و حدود 100 نفر دیگر مجروح شدند.

بنا به اعلام خانواده، شیخ عبدالرحمان طی شش ماه گذشته بیشتر اوقات در خارج از ترکیه زندگی می‌کرد. آخرین باری که او خانواده‌اش را دید، به قبل از ماه رمضان بازمی‌گردد. مقامات می‌گویند او و برادر بزرگ‌ترش، یونس امر، به گروه تروریستی داعش پیوسته بودند. یونس در سال 2013 و با بیان این ادعا که قصد رفتن به دانشگاه را دارد، خانه را ترک کرد و یک سال بازگشت. او پس از راه انداختن یک قهوه‌خانه در آدیامان، شروع به فعالیت‌های افراطی کرد. او بار دیگر ناپدید شد. حال اسم او در بین 23 نفری است که نیروهای امنیتی به‌عنوان تهدید تلقی می‌کنند.

طی 45 روز گذشته، عبدالرحمان آلاقیر دومین عامل انتحاری وابسته به داعش از شهر آدیامان است. اورحان گوندر که گفته می‌شود عامل اصلی انفجار در محل حزب دموکرات خلق‌ها در ماه ژوئن در شهر دیاربکر است، به آدیامان تعلق دارد. آدیامان که در جنوب شرقی ترکیه قرار دارد، یک شهر شدیدا محافظه‌کار است. از زمان کودتای نظامی در سال 1980، محافظه‌کاران راست‌گرا در اکثر انتخابات آن پیشتاز بوده‌اند. از سال 2002 این حزب عدالت و توسعه بوده که رتبه نخست در انتخابات این منطقه را داشته است. با وجود انتخاب یک نماینده کرد در انتخابات چند ماه پیش از این منطقه، حزب عدالت و توسعه همچنان حزب غالب به‌حساب می‌آید. مقامات این‌گونه نتیجه گرفته‌اند که بر اساس اتفاقات در منطقه و سوریه، شهر آدیامان همچون شهر بینگول در شرق ترکیه، به محل یارگیری داعش تبدیل شده است. حال سؤال این است که چرا آدیامان؟

بنا به گفته شاهین سیمسک، نویسنده تاریخی، از این شهر به‌عنوان یک آزمایشگاه استفاده شده است. او عقیده دارد هویت کردی که توسط دولت مورد سوءاستفاده قرار گرفته است، هم‌اکنون نقش مهمی در آرایش سیاسی منطقه دارد. وی در این زمینه می‌گوید: «دولت از یک طرف از کردها تنفر داشت و از طرف دیگر کردی را با علوی یکسان می‌دانست. آن افراد به‌سختی تلاش می‌کردند خود را از کردها دور نگه دارند. اما وقتی جناح راست نتوانست عامه مردم را فریب دهد، دولت چندین انجمن و شورا تشکیل داد که همکاری نزدیکی با آن داشتند. هم‌اکنون شما افرادی را می‌بینید که از کردی متنفر هستند اما خود را به اسلام‌گرایان افراطی نزدیک می‌کنند. برای این افراد، انتخاب بعدی آن‌ها داعش است».

البته عثمان سوزن، رئیس مرکز حقوق بشر در آدیامان، نظر و عقیده دیگری دارد. او می‌گوید این سازمان‌های مذهبی با توجه به مشکلات اقتصادی و بی‌توجهی دولت به این عوامل، فعالیت‌های خود را ادامه دادند و توجه مردم را به خود جلب کردند. وی افزود: «این سازمان‌ها طی هفت یا هشت سال گذشته بسیار فعال بوده‌اند. محیط برای رسیدن به اهداف آن‌ها بسیار فعال است. مهم‌تر اینکه بیشتر افراد ساکن در این شهر، کارگر و از طبقه فقیر هستند. دولت آنها را تحمل می‌کند. وقتی مردم نسبت به نحوه فعالیت و یارگیری این سازمان‌ها مطلع هستند، چگونه دولت می‌تواند اطلاعی نداشته باشد؟ خانواده‌ها همواره از اینکه فرزندانشان به عضویت این سازمان‌ها درمی‌آیند، شکایت می‌کنند. تعدادی از این افراد نیز از این سازمان‌ها جدا شده‌اند، اما هیچ‌کس از آن‌ها تحقیق نکرده است. ساختار محافظه‌کارانه این شهر نقش مهمی در این اتفاقات دارد، اما خانواده‌ها نیز به دلیل مشکلات اقتصادی، گزارش نمی‌دهند زیرا این سازمان‌ها به آن‌ها کمک مالی می‌کنند».

او تخمین می‌زند که هم‌اکنون 300 نفر از شهروندان آدیامان به عضویت داعش درآمده‌ باشند. همچنین نیروهای کرد تعدادی از اعضای داعش را اسیر کرده‌اند که اهل آدیامان هستند. شهر بینگول نیز همین ویژگی‌های آدیامان را دارد. مهمت کورت، تحلیلگر جریان‌های افراطی در دانشگاه بینگول عقیده دارد که ریشه این مشکل به دلیل نبود ساختارهای سازمان‌یافته مذهبی در هر دو این شهرها است. وی می‌گوید: در مناطقی که ساختارهای منسجمی همچون مدارس حضور بیشتری دارند، مردم کمتری جذب این گروه‌های افراطی می‌شوند. وی افزود: در این شهرها تقابل آشکاری بیان نسل‌های مختلف وجود دارد. شکاف‌های عمیق مذهبی، ارزشی، قومیتی و هویتی متعددی وجود دارد. به همین دلیل برخی افراد به سمت استفاده از مواد مخدر رفته و تعداد زیادی نیز جذب گروه‌هایی همچون داعش می‌شوند.

کورت در ادامه به این موضوع اشاره می‌کند که امسال برای اولین بار یک نماینده کرد از آدیامان وارد پارلمان شد. او تعجب می‌کند که مردم این منطقه چگونه هویت کردی خود را پذیرفتند. وی این‌گونه ادامه می‌دهد: والدین دائماً بر سر رفتار و نحوه پوشش با فرزندان خود درگیر هستند. دیدگاه‌های مذهبی متفاوتی وجود دارد اما بیشتر جنبه افراطی و محافظه‌کارانه دارد. به همین دلیل تا زمانی که آن‌ها از هویت خود تنفر داشته باشند دولت اقدامی علیه‌شان انجام نمی‌دهد.