استفاده از مواد اعتیادآور نخستین آسیب کشور است. این پدیده دومین عامل مرگ و میر پس از تصادف است. نزدیک به سه میلیون نفر از جامعه درگیر این پدیده شوم شده‌اند، در نظرسنجی‌ها ۹۲ درصد از نگرانی مردم کشور، اعتیاد به مواد مخدر است و سایر آسیب‌ها همچون بیکاری در رتبه‌های بعدی قرار دارند. در این میان شیوع برخی مواد مخدر در میان جوانان آزار دهنده است. از جمله این موارد باید به مصرف قرص ریتالین اشاره کرد. برخی تصور می‌کنند چون این مواد به شکل قرص هستند و از نظر ظاهری شبیه داروها هستند ضرری ندارند یا ضرر آنها کمتر است در حالی که بر اساس بررسی‌ها اثر و وابستگی مواد مخدر از نوع قرص در مقایسه با سایر اشکال مواد مخدر قوی‌تر است و اثرات ماندگارتری برجای می‌گذارد.
لابد شنیده اید که برخی از دانشجویان شب امتحان از قرص ریتالین استفاده می‌کنند. یقین روسای مراکز آموزش عالی کشور در این زمینه اطلاعرسانی مکفی مبنی بر معایب این کار را انجام دادهاند. لابد در خوابگاهها و محافل دانشجویی مباحث مربوط به آسیبشناسی مصرف این قرص مطرح است. در هر حال شیوع مصرف این قرص یک واقعیت است. حقیقت تلخ افزایش مصرف این قرص در فصل امتحانات است. اعتقاد به تقویت‌حافظه، افزایش تمرکز و دقت دانشجویان در هنگام درس خواندن به ویژه در شب‌های امتحان با ریتالین، از علل گرایش دانشجویان به مصرف این قرص است.
این موضوع در سطح ملی شایع است و مورد تایید دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور هم است. چند سالی است که همزمان با فصل امتحانات درباره قرص شب امتحان هشدار داده می‌شود. این در حالی است که به‌رغم این هشدارها همچنان این استفاده شیوع دارد. گرایش به ریتالین و استفاده از آن برای شب امتحان همچون در بین دانشجویان ناشی از باورهای غلط در بین جوانان است. انگار دانشجویان به هر دلیل تمایلی برای دانستن در باره عواقب استفاده از ریتالین ندارند.
متیل فنیدیت با نام تجاری «ریتالین» نام دارویی است که در سال ۱۹۵۴ به بازار دارویی دنیا عرضه شد. قرص ریتالین خواصی شبیه آمفتامین (مانند قرص‌های اکستازی) دارد و در لابراتوارهای تولید شیشه از این ماده به عنوان ماده اولیه ساخت شیشه استفاده می‌شود. برخی از دانشجویان بدون آگاهی از اثرات زیانبار آن، در شب‌های امتحان از این قرص استفاده می‌کنند. دارویی که عوارض آن بهایی بیش از چند ساعت بیدار ماندن برای درس خواندن دارد اما مصرف‌کنندگانش از آن بی‌خبرند. قرص‌های ریتالین هم رده کوکائین و مواد مخدر روانگردان هستند . این قرص‌ها هم رده مواد مخدری از جمله کوکائین و قرص‌های روانگردان هستند و عوارض جسمی و روانی خطرناک بسیاری در فرد بر جای می گذارند.
قرص‌های ریتالین داروی محرک سیستم اعصابند و به دلیل سوء مصرف در میان داروهای مخدر طبقه‌بندی شده و جزء رده کوکائین و قرص‌های روانگردان قرار گرفتهاند. در گذشته این داروها در داروخانه‌ها با دُز پایین برای کودکان بیش فعال تجویز می‌شد اما قرص‌هایی که اکنون به عنوان قرص ریتالین در اختیار دانشجویان قرار می گیرد دارای دز بالایی از مواد مخدر است. مصرف‌کنندگان تصور می‌کنند ریتالین دارویی بی‌خطر است در حالی که عوارض مصرف خودسرانه این قرص‌ها می‌تواند در حد مواد دیگر نظیر کوکایین و آمفتامین باشد. پزشکان و روانپزشکان با صراحت اعلام می‌کنند ترک کردن داروهای محرک آمفتامینی نظیر ریتالین و اکستازی، بسیار سخت‌تر و پیچیده‌تر از سایر مواد مخدر است.
مصرف ریتالین موجب تسریع در فراموشی می‌شود. یادگیری مهارت است و برای یادگیری با ثبات به توجه کامل مغز نیاز است. یادگیری که در نتیجه مصرف ریتالین و کافئین به وجود می‌آید سریع بوده و خیلی زود هم فراموش می‌شود. اضطراب و دلشوره نیز از دیگر عوارض استفاده از این دارو است و در بسیاری موارد ممکن است برخی افراد دچار عوارض مصرف این قرص‌ها نشوند و به همین دلیل دوستان خود را نیز به مصرف آن دعوت کنند اما، مساله این است که این قرص‌ها در همه افراد عوارض یکسانی ندارد و درست مانند مصرف سیگار که ممکن است در افراد عوارض متفاوت با درجات متفاوتی ایجاد کند، عوارض مصرف این قرص نیز در افراد مختلف، متفاوت است.
خواب کافی، تغذیه مناسب و کار بدنی و ذهنی می‌تواند در افزایش یادگیری موثر باشد. مصرف ریتالین به دلیل مشخص بودن عوارض ناخوشایند آن از سوی دانشجویان علوم پزشکی استقبال نمی‌شود ولی برخی از دانشجویان سایر رشته‌ها به دلیل آشنا نبودن با عوارض آن به مصرف آن دست می‌زنند که لازم است آگاهی‌های لازم در این خصوص داده شود. فروش و عرضه بدون نسخه ریتالین نیز مانند سایر قرص‌هایی که حکم مواد مخدر را دارد در کشور ممنوع است با این وجود همانطور که دستیابی به انواع مخدرها در این کشور چندان سخت نیست ریتالین را نیز می‌توان با لطایفالحیل تهیه کرد. برخی عطاری‌ها به صورت غیرمجاز آن را به فروش می‌رساندند.
*مدیر روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی کاشمر
انتهای پیام/
