ازدواج کودکان زیر سن 13 سال ممنوع است

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، سمینار بررسی عوامل تسهیل کننده ازدواج زود هنگام کودکان و رونمایی از اثر تحقیقی «خانه ای بر روی آب» با موضوع ازدواج موقت و صیغه محرمیت در ایران با حضور و سخنرانی طیبه سیاوشی، نماینده مردم تهران در مجلس شواری اسلامی و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس، کامیل احمدی، مردم شناس و پژوهشگر تحقیق خانه‌ای روی آب، دکتر عفت السادات مرقاتی خویی، متخصص روابط جنسی و مطهره ناظری، وکیل دادگستری، در دفتر مرکزی انجمن حمایت از حقوق کودکان برگزار شد.

در این مراسم ابتدا اثر پژوهشی «خانه ای بر روی آب» رونمایی شد و کامیل احمدی، پژوهشگر این اثر، نسبت به تغییر ماهیت صیغه از شکل سنتی به شکل‌های آنلاین و ساعتی، شبی، مسافرتی و در ازای تامین خوراک هشدار داد و گفت: بخشی از افراد تن‌فروش حالا از این طریق به دنبال وجه دادن ظواهر قانونی و شرعی به اعمال خود هستند.

احمدی در ادامه به ارائه نتایج این پژوهش پرداخت و از عوامل جنسی، جسمی و قانونی به عنوان عوامل مداخله‌گر نامبرد، سن را عامل زمینه‌ای و عشرت‌طلبی و لذت‌خواهی را از مهم‌ترین پدیده‌های محوری صیغه برشمرد.

وی رفتارهای عرفی برخی خانواده‌ها در جاری‌کردن صیغه نکاح موقت برای کودکان زیر سن قانونی را یکی از چالش‌های حقوقی و اجتماعی در این خصوص دانست و افزود: کودکانی که صرفا به سن بلوغ جنسی رسیده‌اند، با این شرایط وارد معاشرت با مردی می‌شوند که محرمش هستند و ممکن است باردار شده و در حالی که کودک هستند، مجبور به ازدواج دائم شوند.

احمدی مهم‌ترین و اولین آسیب این اتفاق را ترک تحصیل کودکان دانست و گفت: تقریبا در تمام موارد بلافاصله بعد از جاری شدن صیغه، کودک از سیکل تحصیل خارج می‌شود.

وی در ادامه به ارائه راهکارهای حاصل از پژوهش شامل مواردی نظیر قانون‌گذاری در زمینه نفقه و حمایت‌های قانونی در ازدواج موقت به نفع زنان، بهبود شرایط اقتصادی و ایجاد فرصت‌های شغلی و کارآفرینی، الزام به ثبت رسمی و قانونی نکاح موقت، مشروط کردن و محدودیت در انعقاد نکاح موقت، اجباری کردن تحصیلات برای کودکان متاهل، مشاوره‌های حقوقی و بهداشتی در نکاح موقت، بسترسازی فرهنگی و اجتماعی از طریق رسانه‌های جمعی و سازمان‌های مردم‌نهاد و نقش روحانیان به عنوان عامل تغییر شکل در ازدواج موقت در ایران پرداخت.

در ادامه پنل تخصصی بررسی عوامل تسهیل کننده ازدواج زود هنگام کودکان(با محوریت صیغه محرمیت) با مدیریت فرشید یزدانی، مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق کودکان آغاز شد که وی با اشاره به آمار ازدواج کودکان که به صورت غیر رسمی منتشر می‌شود، گفت: در ایران حدود یک میلیون کودک-همسر داریم و از آن بدتر آمار 15هزار نفری کودکانی است که فقط در سال 93 مطلقه شده‌اند.

دکتر عفت السادات مرقاتی خویی، متخصص روابط زناشویی هم به اهمیت این موضوع در سطوح گوناگون اشاره کرد و گفت: هر اتفاق جنسی که در دوران کودکی برای کودک پیش بیاید او را وارد دنیای جنسی که مختص بزرگسالی است می‌کند و حتما خروجی این امر منفی خواهد بود و به همین دلیل است که با یا بدون کلمه ازدواج، کودکان اصلا نباید وارد دنیای جنسی شوند.

هشدار نسبت به ازدواج دختران زیر سن قانونی

طیبه سیاوشی، نماینده مجلس شواری اسلامی و عضو فراکسیون زنان مجلس در ادامه این نشست درباره نحوه ورود مجلس به موضوع ازدواج کودکان گفت: بحث کودک-همسری بیش از یک سال است که در مجلس شروع شده ولی به دلیل همان پارادایم‌های مخالف، هنوز نتوانسته‌ایم به نتیجه مشخصی برسیم. سال گذشته آماری از طلاق کودکان به دست ما رسید که بسیار تکان‌دهنده بود.

وی در ادامه گفت: طبق قانون دختران در سن 13 سالگی و پسران در سن 15 سالگی می‌توانند ازدواج کنند. اگر از مناسب بودن یا نبودن این سن بگذریم، باز هم تعداد زیادی از ازدواج‌ها زیر این سن و با صدور گواهی رشد صورت می‌گیرد و این اتفاق در حاشیه شهرها بیشتر است که خطرناک‌ترین بخش این ازدواج‌ها خارج شدن کودکان از سیکل آموزش است که باعث می‌شود این کودکان در صورت طلاق، بدون هیچ مهارتی وارد جامعه شوند.

سیاوشی با اشاره به تلاش برخی نمایندگان برای ممنوع شدن ازدواج کودکان زیر 13 سال گفت: ما توانستیم از آیت‌الله مکارم شیرازی درباره تغییر سن رشد فتوا بگیریم و نتیجه جلسات فراوان ما با بسیاری از مخالفان تغییر سن ازدواج این شد که ازدواج کودکان زیر 13 سال ممنوع شود.

وی اظهار امیدواری کرد که تصویب لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان در مجلس صورت بگیرد و نقطه شروعی باشد برای تحقق و توجه به حقوق کودکان.

مطهره ناظری، وکیل دادگستری و رئیس هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان هم، با اشاره به سیر تحولی سن قانونی ازدواج گفت: سن همیشه مورد اختلاف صاحب‌نظران بوده است. از نظر فعالان حقوق کودک هر فرد زیر 18 سال کودک است اما در حال حاضر سن قانونی برای ازدواج دختران 13 سال و برای پسران 15 سال است و برای کسی که زیر این سن بخواهد ازدواج کند نظر دادگاه شرط است و متاسفانه علی‌رغم اینکه این سن، حداقل سن است اما ضمانت اجرایی کافی هم برای اجرای آن وجود ندارد، و تشخیص آن در بسیاری از موارد به نظر قاضی سپرده شده است.

نقش روحانیت در فرهنگسازی سن ازدواج

رئیس هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان در ادامه گفت: از نظر ما ازدواج زودهنگام کودکان مصداق کودک‌آزاری است چرا که آنها را در معرض خطر قرار می‌دهد. در لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان که به همت نمایندگان مدافع حقوق کودکان در شرف تصویب است به عواملی مثل احتمال ترک تحصیل یا احتمال سقط جنین برای کودکان توجه ویژه‌ای شده است.

ناظری درباره صیغه محرمیت یا عقد موقت کودکان گفت: در واقع صیغه راهکاری است برای فرار از قانون و با توجه به اینکه نه ضرورتی در ثبت دارد و نه نفقه و ارث و ... شامل آن می‌شود، اثرات مخرب و آسیب‌های آن برای کودکان بسیار بزرگ‌تر و جدی‌تر از ازدواج دائم است.

وی در انتهای صحبتش با اشاره به نقش مهم روحانیت در فرهنگ زیستی و اجتماعی مردم گفت: بی شک همراهی روحانیان در این موضوع بسیار کارگشاست همان‌گونه که در گذشته بسیار دیده شده که با نظر روحانیون بسیاری از مسائل اجتماعی به گونه‌ای متفاوت حل شده است و امیدواریم روحانیت با توجه ویژه به موضوع حقوق کودکان وارد این میدان شود.

انجمن حمایت از حقوق کودکان قدردان تمامی افراد حقیقی و حقوقی است که در طول 23 سال فعالیت انجمن و پیوستن ایران به کنوانسیون حقوق کودک همواره کوشیده‌اند تا در ساحت‌های مختلف اجتماعی قدمی در راستای احقاق حقوق اولیه کودکان بردارند.