سند جامع هوافضا؛ سکان کشتی فضایی کشور

به گزارش گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا از روابط عمومی رادیو گفت‌وگو، منوچهر منطقی با اشاره به تاریخچه فعالیت‌های فضایی در کشور اظهار کرد: «اولین اقدام در نیمه دهه هفتاد بود که وزارت خارجه از بازیگران فضایی شامل مخابرات و دفاع دعوت بعمل آورد».

وی با ذکر جزئیات آن جلسه گفت: «قرار شد مجموعه‌ای برای سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و نظارت تشکیل شود؛ بنابراین تصمیم گرفتند پژوهشگاه هوافضا را به وزارت علوم باز گردانند و در نهایت سازمان فضایی نیز به زیر مجموعه وزارت ارتباطات بازگشت».

منطقی ادامه داد: «نهادهای فضایی مختلف در بخش‌های گوناگون فعالیت می‌کنند، همچنین دانشگاه‌ها در حوزه فناوری فضایی و ماهواره‌های کوچک کار می‌کنند و پژوهشگاه هوافضا ماموریت بخش‌های مختلف شامل علوم و اکتشافات فضایی را عهده دار است».

وی وظیفه پژوهشگاه فضایی را نیز مبنی بر ماهواره‌های مخابراتی و سنجشی برشمرد و افزود: «مجموعه‌های سازمان فضایی نیز مدیریت اجرای پروژه‌های فضایی را عهده‌دار است و ضمنا دبیر شورای عالی فضایی است».

منطقی گفت: «مرکز ملی فضایی نقشی هماهنگ کننده میان همه واحدهای موجود است ولی سیاست‌گذاری آن، بر مبنای سند جامع هوافضا است که بعد از اقدامات کارشناسیِ دو ساله در بهمن 91 مصوب شد و قانونی بالادستی در اختیار سازمان‌های فضایی است».

در ادامه مجتبی سرادقی، معاون فناوری سازمان فضایی ایران در خصوص دستاوردهای وزارت ارتباطات در حوزه هوافضا بیان داشت: «باید فناوری‌های فضایی بومی و مستقل خود را داشته باشیم و از دیگر سو از توانمندی‌های موجود در دنیا استفاده کنیم».

وی با اشاره به این که این فناوری‌ها در حال توسعه هستند، افزود: «عموم مردم از GPS گوشی‌های خود استفاده می‌کنند که بهره برداری مستقیم از فناوری فضایی برای تعیین موقعیت است؛ همچنین مراجعه به عابربانک‌ها، نمونه‌ای از استفاده از سیستم‌های ماهواره‌ای است یا کشتی‌های ما در دریا از فناوری‌های ماهواره ای بهره می‌گیرند».

همچنین فتح اله امی، رئیس پژوهشگاه هوافضا با اشاره به تعاریف قانونی هوا و فضا گفت: «از نظر فیزیکی تا ارتفاع 100 کیلومتر گازهای اتمسفری فعال هستند و از آن به بعد، گازهای هوا رقیق‌تر می‌شوند و در سازمان ملل نیز مصوب شده است که تا ارتفاع 100 کیلومتری بعنوان قشر هوا محسوب شود».

این عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس افزود: «از 100 کیلومتر به بالا، متعلق به همه مردم است و فاقد مالکیت‌های خاص است و اخیرا در پی آن هستند که هر یک از کراتی که توسط بشر پیدا شده است، متعلق به کشوری باشد که به آن سفر کرده و قادر به فراهم آوری تجهیزات سفر به آن کرات است».

در بخشی دیگر از این میزگرد رادیویی علی صادقی نائینی، معاون توسعه کاربرد و خدمات فضایی سازمان فضایی ایران با اشاره به تقسیم بندی چندگانه در حوزه فناوری فضایی گفت: «حوزه علوم و اکتشافات فضایی مربوط به نجوم و تقویم در این بخش قرار می‌گیرد».

وی افزود: «ایرانیان قدیم از اکتشافات فضایی در حوزه تعیین موقعیت نیز استفاده می‌کردند؛ بعوان مثال از ستاره قطبی برای تعیین موقعیت مکانی شمال کره زمین استفده می‌کردند یا شیب ستاره قطبی نسبت به افق، عرض جغرافیایی مناطق مختلف را تعیین می‌کرد».

صادقی همچنین مشکلات موجود در تعیین موقعیت را موجب ایجاد سیستم‌هایی بدین منظور دانست و گفت: «بنابراین ماهواره‌های ناوبری تشکیل شده است که امروز به وفور از آن استفاده می‌شود و وظیفه تعیین طول و عرض جغرافیایی، ارتقاع و زمان سنجی را بر عهده دارند».

در ادامه احسان حامداحمد، مدیرکل طرح و توسعه شبکه‌های ماهواره‌ای سازمان فضایی ایران با اشاره به حق قانونی کشورها برای بهره برداری فرکانسی از منابع مداری اظهار کرد: «کشورها حق دارند در اتحادیه بین‌المللی ارتباطات درخواست خود را ثبت کنند و این اتحادیه باید ارتباط بین کشورها در بهره برداری عادلانه از منابع مدار-فرکانس را ثبت کند».

وی با بیان اینکه برای هیچ کشوری مالکیت دائمی در این حوزه وجود ندارد، افزود: «تا زمانیکه کشورها از این منطقه بهره‌برداری می‌کند، تابع قانونی است که هر کس زودتر وارد مدار شود، سریعتر اقدام به بهره برداری کند».

حامداحمد خاطرنشان ساخت: «کشورهای پیشگام منابع بیشتری را از آن خود کرده‌اند؛ ولی نه برای مالکیت‌های دائمی! کشور ما نیز از 40 سال گذشته برای استفاده از مدار-فرکانس‌ها درخواست داده است و طی درخواست اخیر شبکه ماهواره‌ای ایران ست به‌ صورت سالیانه ثبت دائمی شده‌اند تا حقوقی را برای بهره‌برداری از فضا برای خود ایجاد کنیم».