هنوز از ایده و شعار اصلی وحدت حوزه و دانشگاه فاصله داریم

اساسا چیزی که باعث ظهور و نامگذاری چنین روزی شده نیاز به برقراری ارتباط این دو بخش آموزشی مهم کشور باهم بوده است. متاسفانه عده ای از گذشته حوزه را علیه دانشگاه و دانشگاه را علیه حوزه می‌دانستند و معتقد بودند این دو هیچ همراهی و سنخیتی با یکدیگر ندارند. لذا پیش از بیان هر چیزی لازم است تا گفته شود دانشگاه علیه حوزه و حوزه علیه دانشگاه، نیست.

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران این بحث مطرح شد که این دو ساختار آموزشی می‌توانند در بسیاری از زمینه‌ها مکمل و کمک‌یار یکدیگر باشند. حال باید بیاییم و ببینیم آیا این دو در عمل به هم نزدیک شده‌اند یا خیر؟

به نظر می‌آیدکه ما هنوز از آن ایده و شعار اصلی همچنان فاصله داریم و لازم است همچنان در راه تحقق این اتحاد و قرابت تلاش کنیم. ما در برخی موارد شاهدیم حوزه در تاملات دانشگاهی بالاخص حوزه علوم انسانی و اسلامی از دانشگاه به قدر مطلوب استفاده نمی‌کند و این روند متاسفانه برعکس نیز اتفاق می‌افتد و دانشگاهیان نیز در بسیاری مواقع از زحمات حوزویان بهره‌مند نمی‌شوند.

آنچه وحدت میان حوزه و دانشگاه را محقق می‌کند در عمل است و صرفا نظر و شعار و برپایی همایش و نشست و ... فرع هستند و باید به اصل که تحقق عملی این مهم است توجه شود. مطلوب این است که ببینیم دانشگاه و حوزه ما در راستای یک هدف و مسیر همراه هم شوند و با هم پیش روند.

پدیده ای که شاید اکنون بیش از دیگر فروع باید به آن توجه شود این است که امروز ما نیاز به وحدت میان حوزه و دانشگاه داریم تا با استفاده از این دوبال، وضعیت آموزشی و تحصیلی در کشورمان را تغییر دهیم.

دانشگاه‌ها باید در بسیاری مسائل از اساتید حوزوی به معنای واقعی و نه صوری و ظاهری بهره‌مند شوند و بالعکس حوزویان نیز ایضا لازم است همین روش را پیش بگیرند و همکاری و ارتباط را بیش از پیش با دانشگاه برقرار کنند.

چند سالی است در درون دانشگاه‌ها دفتری تعریف شده است، بنام دفتر ارتباط علوم با صنعت که اگر اهدافش در عمل بخوبی محقق شود شاهد تغییرات چشم‌گیری در حوزه رشته های صنعت محور و همچنین اساس صنایع کشورمان خواهیم بود. هدف از برپایی این دفتر همکاری و ارتباط میان صنایع (تحقق خارجی و عینی) با علوم (نگاه تئوریک) بوده که حرکتی مرسوم و علمی در جهان است. اما روشن است که برپایی درست چنین دفتری «با عنوان دفتر ارتباط حوزه و دانشگاه» می‌تواند ارتباط دانشگاهیان و حوزویان را به شدت تغییر داده و بیش از پیش به مطلوب مورد نظر نزدیک سازد. اما ما متاسفانه تا کنون مرکزی که متولی این ارتباط و نزدیکی باشد، نداریم که دانشجویان و اساتیدی که به حوزه مراجعه می‌کنند را راهنمایی کنند و مدرسان حوزوی نیز در دانشگاه همراهی و راهنمایی شوند. از همین رو معمولا این ارتباط گرفتن به صورت انفرادی است و همین امر ارتباط میان این دو را کمتر می کند یعنی بنده بعنوان استاد دانشگاه بصورت انفرادی باید به حوزه رفته و این ارتباط را ایجاد کنم.

مواد بحث در سیستم آموزشی حوزه از گذشته تاکنون با محوریت علوم اسلامی و دینی بوده که اکنون ناظر بر مسائل روز هم شده است و متد آموزشی در ساختار حوزه اصولا استاد محور و همراه با مباحثه بوده اما کیفیت این بحث در فضای دانشگاه متاسفانه با مدرک گرایی پایین آمده و با انتخاب واحد و نوعی سیستم آموزشی، شاهد آموزش و خروجی مطلوبی نیستیم. در دانشگاه‌ها متاسفانه دانشجویان با یکدیگر به مباحثه نمی‌پردازند و اغلب درکلاس ها مباحثه ای میان دانشجویان با خود و با اساتید دیده نمی‌شود. از طرفی دیگر نیز شاهدیم در برخی حوزه‌ها همچنان بر سبک و منایع قدیمی تاکید می‌شود و طلاب مجبور به خواندن آن منابع هستند و همین امر یکی از دلایل عدم میل و شوق به تحصیل و نسبت برقرار کردن میان مباحث و اقتضا زمان شده است.

از سه جهت باید برای قرابت این دو نهاد مهم آموزشی گام برداریم. اول باید انس و ارتباطی میان مدیرانشان ایجاد شود که بنده به عنوان عضوی از دانشگاه احساس می‌کنم این ارتباط متاسفانه بسیار کمرنگ است در صورتی که روئسای حوزوی و دانشگاهی می‌توانند تفاهم نامه‌های علمی پژوهشی و جلسات مشترکی با هم داشته باشند و ضمن این ارتباط به تعالی بیشتری در علوم دست یابند. شما جستجو بفرمایید ببینید چند مورد داریم که رئیس دانشگاهی با ریاست یک حوزه ارتباط برقرار کرده باشد و جلسه و تفاهم نامه‌ای داشته باشند در صورتی که شاهدیم روابط عمومی‌های حوزه‌ها و دانشگاه‌های ما با مراکز علمی خارج از کشور ارتباط می‌گیرند اما متاسفانه بین خودمان چنین اتفاقی رخ نمی دهد و در این بحث از یکدیگر دور هستند.
سطح دوم عقلا باید میان اساتید این دو ساختار آموزشی باشد که اگر قرار است اتحادی بین حوزه و دانشگاه ایجاد شود باید اولا اساتید و مدرسان حوزه و دانشگاه همدیگر را بشناسند و پس از آن در ارتباط با یکدیگر باشند. اساتید و مدرسان حوزه و دانشگاه مخصوصا در رشته‌ها علوم انسانی و اسلامی می‌توانند به خوبی با هم ارتباط بر قرار کنند و به نتایج مطلوبی دست یابند.

سطح سوم ایجاد ارتباط میان حوزه و دانشگاه، میان دانشجویان و طلاب است که می‌توان با قرابت این دو حوزه و دانشگاه را بیش از گذشته به هم نزدیک کرد. برای مثال می‌توان ضمن برپایی اردوهایی مشترک توسط دفتر مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، آشنایی و به تبع آن نزدیکی حوزه و دانشگاه را بیشتر کرد. نسبت به هم بیگانه نباشند. ما اگر در این سه سطح به نتیجه ای دست یابیم قطعت شاهد برقراری ارتباط خوبی میان دانشگاهیان و حوزویان خواهیم بود و شاهد تغییرات محسوسی خواهیم شد.

حوزویان می توانند در مباحث اخلاقی با دیگر رشته های دانشگاهی ارتباط خوبی برقرار کنند و بحث از اخلاق از قدیم الایام در حوزه ها رایج و مورد نظر بوده است و مباحث اخلاق و تربیت اخلاقی می تواند یکی از روزنه های ورود حوزویان و ارتباط گیری با دیگر رشته‌های غیر از الهیات و علوم انسانی باشد.

*عضو هیات علمی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)